14 ม.ค. 2024 เวลา 14:36 • ประวัติศาสตร์

แผนยึดอำนาจพระเจ้าตากสิน ตอนที่1

ในปี พ.ศ.2322 ได้เกิดกบฎขึ้นซึ้งเรียกว่ากบฎกัมบูชานำโดย ออกยาเดโช(แทน) และ ออกยาแสนท้องฟ้า ต่อมาเมื่อฝ่ากบฎยึด เมืองกำปกสวายได้สำเร็จ
สมเด็จพระรามราชา จึงมีรับสั่งให้ เจ้าฟ้าทะละหะ(มู)
ตำแหน่งออกยากลาโหม เข้าปราบปรามกลุ่มกบฎ
สถานะการกลับพลิกผัน เมื่อเจ้าฟ้าทะละหะ(มู)
กลับเข้าร่วมกับฝ่ายกบฎ
พงศาวดาร กรุงรัตนโกสินสมัยรัชกาลที่1
ฉบับทิพากลวงศ์
และ
ฉบับกรุงกัมพูชา
ได้บันทึกตรงกันว่า ในเดือนกันยาปีเดียวกัน สมเด็จพระรามราชา ได้ถูกถ่วงน้ำโดยกลุ่มกบฎ ที่บึงขยอง
จังหวัดกันดาล ต่อมา เจ้าฟ้าทะละหะ(มู)ได้ตั้งตนเองเป็นอุปราช แล้วยกบัลลังให้ นักองค์เอง โอรสของ สมเด็จพระนารายณ์ หรือ นักองค์ตน ในวัย7ชันษา
โดยการสนับสนุนโดย อ๋องตระกูลเหวียน
หรือ องเชียงสือ จึงทำให้สยามไม่พอใจ
พระราชพงศาวดาร
ฉบับพระราชหัตถเลขา
บันทึกเหตุการต่อจากนั้นเอาไว้ว่า
พระยายมราช(แบน)ขุนนางที่กำกับดูแล ราชการในกรุงกัมพูชา ได้หลบหนีมาจากนั้นได้นำข่าวการกบฎในเขมรมาแจ้งเมื่อเดือนมกราคม พ.ศ.2323
สมเด็จพระเจ้าตากสิน จึงมีรับสั่งให้จัดเตรียมกำลังพล
เพื่อปราบปราม กบฎในกัมพูชาและสถาปนาอำนาจสยามขึ้นใหม่อีกครั้ง โดยมีพระราชประสงค์ให้
พระเจ้าลูกเธอกรมขุนอินทร์พิทักษ์ หรือ เจ้าฟ้าจุ้ย
พระราชโอรสองค์ใหญ่ ขึ้นปกครองกัมพูชา
พระองค์ทรงมีรับสั่งให้ เจ้าพระยาจักรี(ทองด้วง)
เจ้าพระยาสุรสีห์(บุญมา)นำทหารประมาณ10,000คน
ตามหลักฐานพระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี
โดยยกทัพจากกรุงธนบุรี ขึ้นไปรวมพลที่ นครราชสีมา
ซึ่งมีพระยาสุริยอภัยหลานของเจ้าพระยาจักรี
เป็นเจ้าเมือง จากนั้นจึงยกเข้าเมืองเสียมราฐ
ในช่วงเวลาเดียวกัน กรุงธนบุรีเกิดความวุ่นวายได้เกิด
กบฎพระยาสรรค์เข้ายึดกรุงธนบุรีไว้ได้ในเดือนมีนาคม พ.ศ.2324
สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี เสด็จออกผนวชอยู่ภายในอุโบสถของวัดแจ้งหรือวัดอรุณ
ก่อนที่สมเด็จพระเจ้าตากสินจะสละราชบัลลังก์
พระราชพงศาวดารกรุงกัมพูชา ได้บันทึกพระราชดำรัสสำคัญมีใจความว่า
กูวิตกแต่ศัตรูมาแต่ประเทศแดนไกล
แต่เดี๋ยวนี้ใช่ลูกหลานกูเอง
ว่ากูคิดผิดเป็นบ้าเป็นบอแล้วดังนี้
จะให้พ่อบวชก็ได้ ฤาจะใส่ตะรางพ่อก็ดี
พ่อจะยอมรับทำตามใจลูกบังคับทั้งสิ้น
มีข้อสันนิฐานที่ว่า เหตุการณ์การรัฐประหารในกรุงธนบุรี มีการเตรียมการไว้ก่อนแล้วเมื่อครั้งพระยาจักรี(ทองด้วง)พักทัพอยู่ที่นครราชสีมา สังเกตุจากหลักฐาน พงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา
ที่ระบุถ้อยความที่น่าสนใจไว้ว่า
แต่ก่อนเมื่อครั้งพระยาสรรค์ยังไม่เข้าตีกรุงธนบุรีนั้น
พระยาสุริยะอภัยผู้ครองเมืองนครราชสีมา
ได้ทราบข่าวว่าแผ่นดินเป็น จลาจลคนขึ้นไปแจ้งเหตุ
จึงออกไป ณ เมืองเสียมราฐ
แถลงการแผ่นดินซึ่งเกิดยุคเข็ญนั้น แก่เจ้าพระยาจักรี(ทองด้วง)จึงให้พระยาสุริยอภัย ยกทัพลงมายัง
กรุงธนบุรีแล้วจะยกทัพหลวง ตามลงมาภายหลัง
พระยาสุริยะอภัยให้ปลัดเมืองพระยาอภัยสุริยา ผู้น้องอยู่รักษาเมือง
แล้วจัดแจงกองทัพได้พลไทยลาว พันเศษก็รีบยกลงมา ณ กรุงธนบุรี
โฆษณา