ถอดความหมายทางวัฒนธรรมจากตุ้ยเหลียน｜春联一字亦映文化
เนื่องจากใกล้เทศกาลตรุตจีนแล้ว เราเลยมาเตรียมเขียนตุ้ยเหลียนติดห้องกับแจกให้คนในหอซะหน่อย ระหว่างที่กำลังคัดประโยคอยู่ก็พบกับประโยคนี้ที่มันทัชใจมาก เราเลยจะมาวิเคราะห์กับแชร์ความรู้ให้ทุกคนกันนะครับ
.
横批：大开眼界（大開眼界）
Dàkāi yǎnjiè：เปิดหูเปิดตา
上联：学如黄鹤习如鹊（學如黃鶴習如鵲），
Xué rú huánghèxí rú què：ร่ำเรียนดั่งกระเรียนเหลือง ฝึกฝนดั่งนกกางเขน
下联：勤似羽翼奋似翅（勤似羽翼奮似翅）。
Qín shì yǔyì fèn shì chì；มุมานะเหมือนผู้ช่วย ความทุ่มเทเหมือนปีก
Table of content · 内容
1、บทนำ · 引言
2、บทวิเคราะห์ · 赏析
2.1 บาทส่ง（横批）
2.2 บาทรับ（上联）
2.3 บาทรอง（下联）
2.4 กระเรียนเหลือง นกกางเขนและปีก · “黄鹤、喜鹊、羽翼、翅膀”
2.5 การเรียนรู้และการทบทวน · “学与习”
2.6 ความขยันและการทุ่มเท · “勤与奋”
3、บทสรุป · 总结
1、บทนำ · 引言
“ตุ้ยเหลียน（对联；duìlián）” หรือที่เรียกว่า “โคลงคู่” เป็นหนึ่งในศิลปะดั้งเดิมของจีน เป็นการผสมผสานระหว่างความงามด้านกวีนิพนธ์กับวิถีชีวิตของชาวบ้าน และวรรณกรรมรูปแบบหนึ่งที่ได้รับความนิยมในกลุ่มชนชั้นที่มีฐานะดี
เนื่องจากส่วนใหญ่ตุ้ยเหลียนจะนิยมจารึกตามเสาต่าง ๆ จึงมีชื่อเพื่อใช้เรียกรวม ๆ ว่า “อิ๋งเหลียน（楹联；yínglián）” หมายถึง โคลงที่ประดับเสา ส่วนตุ้ยเหลียนที่ใช้ในเทศกาลตรุษจีนเรียกว่า "ชุนเหลียน（春联；chūnlián）" หมายถึง โคลงในยามวสันตฤดู
ตุ้ยเหลียนจะใช้ลักษณามเป็น “คู่/ชุด（副）” เพราะแบ่งออกเป็น 3 ส่วนได้แก่
- ●บาทระนาบ（横批）หรือบาทส่ง เป็นบาทที่เริ่มต้นและสรุปเนื้อหาทั้งหมดของโคลงคู่
- ●บาทบน（上联）หรือบาทรับ（出句）
- ●บาทล่าง（下联）หรือบาทรอง（对句）
ซึ่งเรียกรวมกันว่า “โคลงสมบูรณ์（全联）”
เนื้อหาส่วนใหญ่จะมักจะเป็นการบรรยาย อุปมาอุปไมย คติข้อคิดหรือเกี่ยวกับการค้า ความโชคดี ความสิริมงคล การอวยพรเป็นต้น โดยเขียนด้วยถ้อยคำที่ลึกซึ้งและประณีต ซึ่งต้องอาศัยการตีความเพื่อทำความเข้าใจ
2、บทวิเคราะห์ · 赏析
2.1 บาทส่ง（横批）：大开眼界
คำว่า “大开眼界（dàkāiyánjiè）” เป็นสำนวนสี่อักษร（成语）หมายถึง การเปิดหูเปิดตา, เปิดโลกทัศน์ ซึ่งใช้อธิบายการได้พบเห็นในสิ่งที่ตนไม่เคยเห็น ได้ลองในสิ่งที่ไม่เคยลองมาก่อนและเป็นการเพิ่มพูนความรู้ให้แก่ตน
ในบาทส่ง（横批）ใช้สำนวนนี้เพื่อเป็นเริ่มต้นและการสรุปความทั้งสองบาท กล่าวคือ หากร่ำเรียนและขยันหมั่นเพียร คนผู้นั้นสามารถขยายขอบเขตวิสัยทัศน์ได้กว้างไกล วิสัยทัศน์ที่ว่าไม่เพียงช่วยให้เราทำความเข้าใจโลกได้มากขึ้นแล้ว แต่ยังกระตุ้นกระบวนการคิดที่สร้างสรรค์และจินตนาการและการพัฒนาตนเองได้อีกด้วย
สำนวนดังกล่าวนั้นเรียบง่าย ชัดเจนในตัวและลึกซึ้ง ซึ่งสามารถใช้บรรยายได้ในหลายสถานการณ์ เช่น การไปเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ การท่องเที่ยว การอ่านหนังสือ เป็นต้น กิจกรรมเหล่านี้ทำให้เราได้เห็นสิ่งใหม่ ๆ และเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ในตัวนั่นเอง
2.2 บาทรับ（上联）：学如黄鹤习如鹊
บาทรับ（上联）ความว่า “ร่ำเรียนดั่งกระเรียนเหลือง ฝึกฝนดั่งนกกางเขน（学如黄鹤习如鹊；xué rú huánghè xí rú què）” ประโยคนี้หมายถึง ต้องขยันร่ำเรียนให้เหมือนนกกระเรียนเหลือง（黄鹤）และนกกางเขน（喜鹊）
ในตำนานจีนและวัฒนธรรมดั้งเดิมกล่าวว่า นกกระเรียนเหลือง（黄鹤）มีความหมายเชิงสัญลักษณ์ของความสูงส่ง ความสง่างามและความถือดี ส่วนนกกางเขน（喜鹊）เป็นสัญลักษณ์แห่งความมงคลและความสุข กล่าวคือ เสียงร้องของมันมีความไพเราะ เหมือนเป็นการส่งเสียงร้องแห่งความสุขมาสู่ผู้คน
ดังนั้น ประโยคในบาทนี้เป็นการส่งเสริมให้คนมีพฤติกรรมเหมือนนกสองชนิดนี้ รักษาอุปนิสัยอันสูงส่ง มีทัศนคติในเชิงบวก ตั้งใจเล่าเรียนและพัฒนาความรู้ความสามารถของตัวเอง เพื่อให้ตระหนักรู้ถึงคุณค่าของชีวิต ในขณะเดียวกัน ก็อย่ามองข้ามทัศนคติเชิงบวกต่อชีวิต พึงมุ่งมั่นที่จะบรรลุเป้าหมายและความสำเร็จของตัวเองในอนาคต
2.3 บาทรอง（下联）：勤似羽翼奋似翅
บาทรอง（下联）ความว่า “มุมานะเหมือนผู้ช่วย ความทุ่มเทเหมือนปีก（勤似羽翼奋似翅；qín shì yǔyì fèn shì chì）” ประโยคนี้หมายถึง ความขยันหมั่นเพียรเปรียบเสมือนปีกที่ช่วยให้เราบินได้สูงขึ้น ส่วนความตั้งใจเสมือนปีกที่ทำให้เราบินได้ไกลขึ้น ซึ่งเน้นย้ำว่าต้องมีทั้ง “ความขยัน” และ “ความตั้งใจ” จึงสามารถบรรลุเป้าหมายที่ตนตั้งไว้ได้
กล่าวคือ ปีกเป็นอวัยวะที่มีความสำคัญต่อสัตว์ปีกทุกชนิด เพราะเป็นส่วนที่สามารถให้โบยบินได้อย่างอิสระ ยิ่งกระพือปีกยิ่งบินได้ไกลขึ้น ด้วยเหตุนี้เองจึงถูกนำมาเปรียบเปรยว่า ความขยันเป็นเสมือนผู้ช่วยในการฝึกฝนให้เราเรียนรู้ที่จะโบยบินอย่างมั่นคงในเส้นทางของตน และหากมีความตั้งใจแล้วก็เสมือนปีกที่สามารถทำให้เราพุ่งทะยานไปยังเป้าหมายได้อย่างรวดเร็ว
ดังนั้น ประโยคในบาทนี้จึงเป็นทัศนคติเชิงบวกต่อชีวิต กระตุ้นให้ผู้คนรักษาจิตวิญญาณแห่งความขยันและก้าวไปข้างหน้า และพัฒนาความสามารถและค่านิยมของตนอย่างต่อเนื่องเพื่อบรรลุเป้าหมายในชีวิต
2.4 กระเรียนเหลือง นกกางเขนและปีก｜“黄鹤、喜鹊、羽翼、翅膀”
- ●กระเรียนเหลือง（黄鹤；huánghè）
เป็นหนึ่งในนกศักดิ์สิทธิ์ในวัฒนธรรมจีน ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความสง่างาม อิรสภาพและความลึกลับ ในศาสนาเต๋ากล่าวว่า นกชนิดนี้มักปรากฏเป็นพาหนะของเหล่าเทพเซียนต่าง ๆ นอกจากนี้ยังแสดงถึงความศักดิ์สิทธิ์และความเป็นสิริมงคลได้อีกด้วย กระเรียนเหลืองมักถูกนำมาใช้แพร่หลายในกวีนิพนธ์และงานศิลปะจนกลายเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ของจีน เช่น บทกวีสมัยราชวงศ์ถังอย่าง “หอกระเรียนเหลือง《黄鹤楼》” ของชุยฮ่าว（崔颢）เป็นต้น
- ●นกกางเขน（喜鹊；xǐquè）
เป็นสัญลักษณ์ของความโชคดี ความสุขและการเฉลิมฉลองในวัฒนธรรมจีน กล่าวกันว่าตามธรรมเนียมจีน นกชนิดนี้มักจะบินมายังบ้านเรือนในวันสำคัญต่าง ๆ ดังนั้น รูปนกกางเขนจึงมักปรากฎตามงานศิลปะต่าง ๆ เช่น ภาพวาด “นกกางเขนเกาะกิ่งบ๊วย《喜鹊登梅》” ของฉีป๋ายสือ（齐白石）เป็นต้น
- ●ปีก（羽翼；yǔyì）
ตามความหมายเดิมหมายถึง ปีกของสัตว์จำพวกนกหรือแมลง แต่ยุคหลังนิยมใช้ความหมายในเชิงนามธรรม คือ ปกป้องหรือผู้ช่วย ดังนั้นในที่นี้จึงเป็นสัญลักษณ์ของอิสรภาพ การมีพลังและความใฝ่ฝันในวัฒนธรรมจีน ซึ่งอุปมาถึงความสามารถและความทะเยอทะยาน
- ●ปีก（翅膀；chìbǎng）
หมายถึง อวัยวะสำหรับใช้บินของสัตว์จำพวกนกหรือแมลง ซึ่งเป็นความหมายจริง ๆ ของคำนี้ แต่ในวัฒนธรรมจีนก็เป็นสัญลักษณ์ของอิสรภาพ การมีพลังและความเร็วเช่นกัน ในขณะเดียวกันก็อุปลักษณ์ถึงความกล้าหาญและความมุ่งมั่น เพราะหากมีสองสิ่งนี้จะทำให้เราสามารถบินได้อย่างมั่นคงจนบรรลุเป้าหมายของตนเอง
2.5 การเรียนรู้และการทบทวน｜“学”与“习”
อักษร “学/學（xué）” ตามความหมายในภาษาจีนโบราณหมายถึง การศึกษาเล่าเรียน ซึ่งเป็นกระบวนการหนึ่งให้ได้มาซึ่งความรู้หรือข้อมูลใหม่ ๆ ครอบคลุมการเรียนรู้ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การพูด การฟัง การอ่าน การเขียน การปฏิบัติ เป็นต้น ผู้คนสามารถรับรู้ข้อมูลและทักษะใหม่ ๆ ผ่าน “การเรียนรู้” ซึ่งเป็นรากฐานที่สำคัญในการเติบโตและการพัฒนาตนเอง
อักษร “习/習（xí）” ตามความหมายในภาษาจีนโบราณหมายถึง นกทบทวนการใช้ปีกบิน ดังปรากฏในอักษรจีนตัวเต็มที่ประกอบด้วย “羽（yǔ）” หมายถึงปีก “日（rì）” หมายถึงพระอาทิตย์ ดังนั้น นกจะฝึกบินได้จะบินช่วงกลางวัน ตื่นเช้าขึ้นมาฝึกฝนเพื่อที่จะบินให้ได้ ต่อมามีการใช้ความหมายว่า “ทบทวน（温习）”
“习/習（xí）” ต่างจาก “学/學（xué）” ตรงที่มุ่งเน้นการทบทวนบทเรียนและประยุกต์ใช้ความรู้ที่ได้เรียนมา ผ่านการฝึกฝนซ้ำ ๆ จนเกิดความชำนาญ ดังปรากฏในคัมภีร์หลุนอฺวี่ บรรพเสฺวียเอ๋อร์《论语 · 学而》: “การได้ร่ำเรียนความรู้ แล้วได้ทบทวนเป็นนิจ มิใช่มีความสุขหรอกหรือ「学而时习之，不亦说乎？」”
ดังนั้น ในกระบวนการเรียนรู้ “การเรียน” และ “การทบทวน” เป็นส่วนเสริมซึ่งกันและกัน ขาดอย่างใดอย่างหนึ่งมิได้ การเรียนรู้สามารถเพิ่มพูนข้อมมูลข่าวสารและความรู้แก่ผู้ตนได้ แต่หากได้ทบทวนสิ่งที่ตนเรียนมาอยู่เสมอ ย่อมสามารถทำให้เรามีความเชี่ยวชาญในสายความรู้นั้นได้อย่างถ่องแท้
2.6 ความขยันและการทุ่มเท｜“勤”与“奋”
อักษร “勤（qín）” ตามความหมายในภาษาจีนโบราณหมายถึง การออกแรง, ความขยัน หมายความว่าใช้ความขยันหมั่นเพียรในการบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้ (ทั้งด้านการเรียนและการทำงาน) โดยไม่กลัวอุปสรรคหรือความยากลำบาก
คนขยันมักโฟกัสกับเวลา ไม่พลาดโอกาสเมื่อมาถึง และมักตระหนักถึงคุณค่าของตนเองผ่านความพยายามอย่างต่อเนื่อง เช่น บทกวีสมัยราชวงศ์ถัง “หยงสื่อ《咏史》” ของหลี่ซางอิ่น（李商隐）ความวว่า “เมื่อมองประวัติศาสตร์ในทุกด้าน ไม่ว่าแว่นแคว้นหรือครอบครัว ล้วนเจริญรุ่งเรืองด้วยความขยันหมั่นเพียรและอดออม แต่ล่มจมด้วยการใช้อย่างฟุ่มเฟือย「历览前贤国与家，成由勤俭败由奢。」”
อักษร “奋/奮（fèn）” ตามความหมายในภาษาจีนโบราณหมายถึง นกกระพือปีก ดังปรากฏในอักษรจีนตัวเต็มที่ประกอบด้วย “衣（yī）” หมายถึงเสื้อผ้า “隹（zhuī）” หมายถึงนก “田（tián）”หมายถึงทุ่งนา ดังนั้น นกกระพือปีกบินเหนือผืนทุ่งนา เหมือนคนกำลังสบัดผ้า ยิ่งกระพือยิ่งบินได้ไกล ยิ่งสบัดผ้ายิ่งแห้ง ต่อมามีการใช้ความหมายว่า “ทุ่มเท（奋勉）”
“奋/奮（fèn）” ต่างจาก “勤（qín）” ตรงที่เน้นสภาพจิตใจที่ฮึกเหิมและตั้งอกตั้งใจ กล่าวคือ มีความสามารถในรักษาทัศนคติในเชิงบวก รวบรวมความกล้าหาญและความมั่นใจในการเผชิญหน้ากับความยากลำบากและความท้าทาย
ดังนั้น การผสานระหว่าง “ความขยัน” กับ “การทุ่มเท” เป็นกุญแจสำคัญในการบรรลุเป้าหมายทั้งการทำงานและการเรียน การมีความขยันหมั่นเพียรคือรากฐานในการสั่งสมประสบการณ์และทักษะที่มั่นคง แต่หากมีการทุ่มเทด้วยสภาพจิตที่ฮึกเหิมที่กล้าได้กล้าเสีย ย่อมสามารถคว้าโอกาสและเผชิญความท้าทายเบื้องหน้าได้อย่างไม่สั่นคลอน
3、บทสรุป · 总结
จากตุ้ยเหลียนคู่นี้ เราจะเห็นความหมายแฝงทางวัฒนธรรมที่ลึกซึ้งและความหมายเชิงสัญลักษณ์ในด้านปรัชญาจีน ผ่านการอุปมาองค์ประกอบต่าง ๆ เช่น นกกระเรียนเหลือง นกกางเขนและปีก ตลอดจนการเรียนรู้และความขยัน ซึ่งตุ้ยเหลียนคู่นี้เป็นตัวกระตุ้นให้ผู้คนตระหนักถึงความสำคัญของความก้าวหน้าและการพัฒนาอย่างต่อเนื่องในชีวิต นอกจากนี้ โคลงนี้ยังสะท้อนความกว้างและความลึกของวัฒนธรรมจีนผ่านการใช้ภาษาอย่างชาญฉลาด
ในท้ายที่สุดนี้ โคลงนี้ไม่เพียงเหมาะสำหรับการบรรยายถึงการเรียนรู้และการเติบโตแล้ว ยังสามารถใช้เพื่อส่งเสริมการพัฒนาองค์กรได้อีกด้วย กล่าวคือ เตือนให้เรารักษาการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องและความพยายามเพื่อให้บรรลุผลสำเร็จและการพัฒนาที่ดียิ่งขึ้น ยิ่งในยุคที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วนี้ จะมีเพียงการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องและความขยันอย่างสม่ำเสมอที่จะช่วยให้เราตามทันยุคสมัยและประสบความสำเร็จได้ในไม่ช้า
สามารถสนับสนุนเพจเพื่อเป็นทุนการศึกษาได้ที่
💵PromptPay: 0954289757
ติดตามและอ่านเพิ่มเติมได้ที่
📌Blockdit: www.blockdit.com/zhongwensmimi2021
- 2
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
