ลีกวนยู ตอน สิงคโปร์ไม่ได้รับเชิญ
เราดูคนที่ผลงาน เราดูความสำเร็จของประเทศที่รอยยิ้มของประชาชน รอยยิ้มนี้มาจากความรู้สึกพอใจในคุณภาพชีวิตของตน ความรู้สึกปลอดภัย หากเราวัดด้วยมาตรนี้ สิงคโปร์ก็เป็นประเทศที่ประสบความสำเร็จ
แต่หากเราใช้มาตรวัดอื่น เช่น ระบอบการปกครอง สิทธิมนุษยชน บทลงโทษ ฯลฯ บางทีประเทศที่ประชาชนมีรอยยิ้มเช่นสิงคโปร์อาจสอบตกตาม ‘มาตรฐานสากล’
ในเดือนมีนาคม 2023 ประธานาธิบดี โจ ไบเดน แห่งสหรัฐอเมริกา ร่วมเป็นเจ้าภาพงานประชุม Summit for Democracy ครั้งที่สองกับรัฐบาลประเทศคอสตา ริคา เนเธอร์แลนด์ สาธารณรัฐเกาหลี สาธารณรัฐแซมเบีย
สิงคโปร์ไม่ได้รับเชิญ
อาจเพราะคำปราศรัยของ โจ ไบเดน พูดถึงความขัดแย้งระหว่างระบอบประชาธิปไตยกับระบอบเผด็จการ (autocracy) ของโลก หรือเพราะวงประชุมนี้ไม่คิดจะพูดถึงผลงาน
พูดง่ายๆ คือ ไม่พูดถึงระบอบเผด็จการที่ทำงานได้ผล
รัฐ ‘เผด็จการ’ สิงคโปร์ทำงานได้ผล เข้าตาหลายประเทศที่กำลังพัฒนา เช่น เคนยา แอฟริกาใต้ เลบานอน ฯลฯ ล้วนแต่ต้องการใช้โมเดลแบบลีกวนยู ซึ่งในชั่วเพียงรุ่นเดียวเท่านั้น เปลี่ยนเมืองหนองน้ำยุงเป็นเมืองทันสมัย ร่ำรวยที่สุดแห่งหนึ่งของโลก ไม่นับจีนและเวียดนามที่ใช้โมเดลนี้ไปแล้ว
หลักฐานนั้นชัดเจนยิ่ง เมื่อดูตัวเลข gross domestic product per capita ตั้งแต่ปีแรกๆ ของการก่อตั้งสิงคโปร์คือ 1960
GDP สิงคโปร์ในปี 1960 คือ $428
ปีนี้ (2024) GDP สิงคโปร์ = $86,070
เทียบกับประเทศที่เริ่มต้นเท่ากัน เช่น จาไมกา GDP ในปี 1960 = $425
ปีนี้ (2024) GDP จาไมกา = $5,315
GDP ประเทศไทยในปี 1960 = $104
ปีนี้ (2024) GDP ไทย = $6,479
ในหนังสือ Lee Kuan Yew: The Man and His Ideas ลีกวนยูกล่าวว่า “ประชาชนมิได้กระหายประชาธิปไตย สิ่งแรกและสิ่งสำคัญที่สุด พวกเขาต้องการบ้าน ยารักษาโรค งาน โรงเรียน”
และ “ประชาธิปไตยไม่ได้นำพารัฐบาลที่ดีมาให้ประเทศที่กำลังพัฒนา”
ข้อมูลด้านเศรษฐศาสตร์ของโลกตะวันตกชี้ว่า ประเทศที่มีระบอบประชาธิปไตยมักจะมีเศรษฐกิจดีกว่าระบอบเผด็จการ แม้ว่ามีระบอบเผด็จการน้อยรายที่พัฒนาประเทศได้มากกว่าระบอบเผด็จการอื่นๆ หรือแม้กระทั่งดีกว่าระบอบประชาธิปไตย เช่น สิงคโปร์
รายงานปี 2011 ชื่อ Economically Benevolent Dictators: Lessons for Developing Democracies เขียนโดย Ronald Gilson แห่งมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย และ Curtis Milhaupt แห่งมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด แสดงตัวเลขว่า ประเทศชิลีใต้การปกครองของจอมเผด็จการ ออกุสโต ปิโนเชท์ (Augusto Pinochet) เกาหลีใต้ภายใต้การปกครองของปักจุงฮี (Park Chung-hee) จีนใต้การปกครองของเติ้งเสี่ยวผิง พัฒนาเศรษฐกิจสูงกว่าประเทศประชาธิปไตยจำนวนมากในโลก
ทำไมเป็นเช่นนั้น?
รายงานนี้วิเคราะห์เหตุผลว่า ระบอบเผด็จการทำงานและหรือวางนโยบายด้านเศรษฐกิจได้ง่ายกว่า ควบคุมได้ง่ายกว่า เสียงต่อต้านน้อยกว่า ทำให้ประเทศมีเสถียรภาพต่อนักลงทุน และตราบใดที่ผู้นำเผด็จการทำได้ตามสัญญา พัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนได้จริง ก็ยังสามารถอยู่ในอำนาจต่อไปได้
ตรงกันข้าม ในประเทศประชาธิปไตย ผู้นำมักเสียเวลาไปกับการแก้ปัญหาความวุ่นวายของเกมการเมือง และการรักษาฐานเสียง จนมีเวลาน้อยลงหรือแทบไม่มีเวลาไปคิดเรื่องเศรษฐกิจ บ่อยครั้งมีแผนพัฒนาเศรษฐกิจที่ดี แต่อาจต้องออกจากตำแหน่งก่อน
ค่านิยมทางการเมืองทั่วโลกคือ รัฐบาลใหม่ที่เพิ่งขึ้นสู่อำนาจมักล้มโครงการเดิม ไม่ว่าดีแค่ไหน เพียงเพื่อไม่ให้เป็นเครดิตของรัฐบาลก่อน
ดังนั้นจึงเกิดปัญหาของการเลือกตั้งคือ นักการเมืองจะไม่มีวันสัญญานโยบายระยะยาว เพราะมันจับต้องไม่ได้ในระยะเวลาราวสี่ปีของระบบเลือกตั้ง นักเลือกตั้งส่วนใหญ่มักเสนอโครงการประชานิยม เพื่อให้ได้อยู่ในตำแหน่งและอำนาจ (นี่ก็คือ demagoguery ในมุมมองของโสเครติส)
นี่มิได้ชี้ว่าระบอบประชาธิปไตยไม่ดี หรือไม่มีประสิทธิภาพ เพียงบอกว่าการเน้นที่เปลือกของระบอบประชาธิปไตยมากเกินไป อาจทำให้ติดขัดหลายจุด เพราะระบอบประชาธิปไตยมีขีดจำกัดของมัน เมื่อใดที่ข้ามขีดจำกัดหรือกรอบนี้ไป มันก็จะกลายเป็นระบอบเผด็จการไป ซึ่งเป็นคำต้องห้าม
มันกลายเป็น ‘เขา’ กับ ‘เรา’
จุดนี้ลีกวนยูมองนอกกรอบ เขาบอกว่า “เราเป็นพวกนักปฏิบัติ (pragmatist) เราไม่ยึดมั่นกับลัทธิความเชื่อใดๆ มันได้ผลไหม? ก็ต้องลองดู และถ้ามันได้ผล ก็ดี ทำต่อไป ถ้ามันไม่ได้ผล ก็ทิ้งมันไป แล้วลองอันใหม่ เราไม่ยึดติดกับความชอบลัทธิความเชื่อใดๆ”
การไม่ยึดมั่นถือมั่นกับยี่ห้อระบอบ ทำให้เป็นอิสระ หากเทียบกับนิยายกำลังภายใน ก็คือไร้กระบวนท่า อะไรๆ ก็สามารถใช้เป็นอาวุธได้
ถ้าเรื่องใดทำให้ประชาชนและประเทศดีขึ้น จะไปสนใจทำไมว่ามันเรียกว่าระบอบอะไร
ลีกวนยูเคยให้สัมภาษณ์ว่า “ผมไม่ใช่คนที่ยึดมั่นในอุดมการณ์ (ideologue) ผมไม่เชื่อทฤษฎีต่างๆ ผมศึกษาทฤษฎี ผมสนใจมัน เมื่อเมื่อผมพบปัญหา ผมก็แก้ไขมัน ผมไม่สนใจว่าทฤษฎีอะไรแก้ปัญหานั้นๆ ผมปล่อยให้พวกนักศึกษาปริญญาเอกขบคิด”
ลีกวนยูกล่าวว่า “ผมเริ่มต้นโดยเชื่อว่ามนุษย์ทุกคนเท่าเทียมกัน ตอนนี้ผมรู้แล้วว่า นั่นเป็นสิ่งที่ไม่น่าเป็นไปได้ที่สุด เพราะวิวัฒนาการได้ผ่านหลายล้านปี มนุษย์กระจายไปทั่วทุกมุมโลก แยกออกจากกัน พัฒนาอย่างเป็นอิสระ มีการผสมกันของความแตกต่างระหว่างเผ่าพันธุ์ คน สภาพอากาศ ผืนดิน ผมไม่ได้เริ่มต้นด้วยความรู้นั้น แต่จากการสังเกต การอ่าน การเฝ้าดู การถกเถียง การตั้งคำถาม และอัดทุกคนที่ขวางทางเพื่อไต่ขึ้นไปสู่จุดสูงสุด นั่นก็คือบทสรุปที่ผมได้มา”
สำหรับการที่โลกตะวันตกมองสิงคโปร์เป็นเผด็จการนั้น ลีกวนยูก็มีมุมมองคล้ายจีน เขากล่าวว่า “เมืองจีนต้องการเป็นเมืองจีน และถูกยอมรับอย่างนั้น ไม่ได้ต้องการเป็นสมาชิกที่ทรงเกียรติของตะวันตก”
ท้ายที่สุด เขาเชื่อว่าคุณค่าของระบอบอะไรก็ตาม พิสูจน์ด้วยผลงานเท่านั้น
นั่นคือรอยยิ้มของประชาชน
ภาพที่ใครๆ เห็นนั้นชัดเจน โดยไม่ต้องอธิบาย ถนนหนทางในสิงคโปร์สะอาด ร่มรื่นด้วยต้นไม้ ไม่มีการทิ้งขยะ (ค่าปรับหนัก) อากาศสะอาด ไม่มีปืน (โทษของการพกปืนในสิงคโปร์คือการจำคุก บวกการเฆี่ยนไม่ต่ำกว่าหกที) ไม่มียาเสพติด (โทษประหารชีวิต)
ใครก็ตามที่เดินในประเทศนี้ จะเกิดความรู้สึกว่ากำลังอยู่ในโลกที่ปลอดภัยสูงอย่างยิ่ง
เมื่อเทียบกับสหรัฐฯ จะพบว่าเป็นหนังคนละม้วน คนจรจัดทั่วเมือง รถไฟฟ้าใต้ดินสกปรก สนามบินเก่าคร่ำคร่า และจนบัดนี้ก็ยังไม่มีระบบรถไฟฟ้าความเร็วสูง อาชญากรรมสูง การปล้น การฆ่าหมู่ตามศูนย์การค้าหรือโรงเรียน ฯลฯ
ลีกวนยูกล่าวว่า “วิธีของผมคือแก้ปัญหาแบบตรงไปตรงมา ไม่มีอารมณ์มาเกี่ยวข้อง ถ้าคุณสามารถเลือกประชากร และพวกเขามีการศึกษา และได้รับการอบรมสั่งสอนมาดี คุณก็ไม่ต้องใช้ไม้เรียว เพราะพวกเขาได้รับการอบรมสั่งสอนมาดีแล้ว มันก็เหมือนการเลี้ยงสุนัข คุณฝึกมันถูกวิธีตั้งแต่ยังเล็ก มันจะรู้ว่าต้องออกไปข้างนอกเพื่อขับถ่าย แต่ไม่... เราไม่ใช่สังคมแบบนั้น เราต้องฝึกสุนัขผู้ใหญ่ที่เจตนาเยี่ยวในลิฟต์”
การปกครองแบบนี้ย่อมหนีไม่พ้นที่ขาข้างหนึ่งของรัฐบาลก็จำต้องเหยียบบนเงาของระบอบเผด็จการ
ลีกวนยูเดินหน้าสร้างประเทศเต็มตัว กล้าชนกับคนที่ขวางทาง เพราะถือว่าทำเพื่อประโยชน์สุขของประชาชน ประชาชนจะอยู่ข้างเขา และเมื่อเห็นผลงานปรากฏเป็นรูปธรรมชัดเจน เขาก็สามารถครองอำนาจต่อเนื่อง
William Safire คอลัมนิสต์ The Times เคยถามลีกวนยูว่า เขาเป็นเผด็จการหรือไม่
ลีกวนยูตอบว่า “ผมเป็นเผด็จการหรือเปล่า? ผมจำเป็นต้องเป็นเผด็จการหรือเมื่อผมสามารถเอาชนะ (การเลือกตั้ง)ได้อย่างขาดลอย”
ความหมายของเขาคือ ถ้าทำงานเข้าตาประชาชน มีผลงานเป็นรูปธรรมจับต้องได้ ก็ไม่จำเป็นต้องเป็นเผด็จการ และต่อให้ติดป้ายเผด็จการบนหน้าผาก ประชาชนก็ยังคงเลือกเป็นผู้นำ
ในอีกมุมมองหนึ่ง หากเขาเป็นเผด็จการ ก็คงไม่ก้าวลงจากตำแหน่งผู้นำประเทศในปี 1990 หลังจากปกครองมา 31 ปี ขณะที่กระแสนิยมตัวเขายังไม่เสื่อมคลาย
ปัญหาของระบอบ Benevolent dictatorship (ระบอบเผด็จการที่ทำให้สังคมรวมดีขึ้น) คือยากตอนเปลี่ยนรุ่นผู้นำ เพราะเมื่อเปลี่ยนรุ่น นโยบายก็อาจเปลี่ยนไป ผู้นำรุ่นใหม่อาจไม่มีวิสัยทัศน์เท่าคนเก่าที่ทำงานได้ผล หรือโลกเปลี่ยนไปจากบริบทเก่าๆ ของความสำเร็จเดิมๆ
นี่ก็อาจเป็นปัญหาของสิงคโปร์
หลังจากลีกวนยูจากไป ไม่มีใครรู้ว่าผู้นำรุ่นใหม่ทำได้อย่างที่ลีกวนยูทำหรือไม่
แต่นี่เป็นสัจธรรมของประวัติศาสตร์
ไมเคิล บารร์ (Michael Barr) ผู้เขียน Singapore: A Modern History แสดงความเห็นว่า ปัญหาของการหาผู้นำแบบสิงคโปร์ไม่ได้ทำได้ง่าย มิใช่เพราะไม่มีคนเก่ง แต่คนเก่งระดับนี้มักไม่เข้าสู่วงการเมือง และมักถูกมองเป็น ‘ภัย’ ต่อการครองอำนาจของนักการเมืองอื่นๆ
นี่ก็เป็นสัจธรรมของประวัติศาสตร์
- 108
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
