== รสยา 9 รส และสรรพคุณ ==
ในขณะที่เภสัชแผนปัจจุบันใช้ "สารประกอบทางเคมี" ที่อยู่ในสมุนไพรหรือตัวยา เป็นตัวบอก "สรรพคุณ" ว่าสมุนไพรแต่ละชนิดนั้นมีคุณสมบัติในการรักษาด้านใดบ้าง ซึ่งการจะบ่งชี้ได้ว่าพืชแต่ละชนิดหรือถ้าแต่ละอย่าง มีส่วนประกอบทางเคมีอย่างไรบ้าง ก็ต้องผ่านกรรมวิธีการตรวจในห้องแลปเท่านั้น
แต่บรรพชนของไทยเราฉลาดมาก คนโบราณมีวิธีการตรวจสอบสรรพคุณยาอย่างง่ายๆ และได้ผล ด้วยการใช้ "รสชาติ" เป็นตัวบ่งชี้ โดยรสชาติแต่ละรสนั้นจะมีสรรพคุณดังนี้
สรรพคุณของรสยา 9 รส (+1)
1. รสเผ็ด: แก้ลม ขับลม บำรุงธาตุไฟ ขับเหงื่อ ช่วยย่อยอาหาร
2. รสเปรี้ยว: แก้เสมหะ แก้ไอ แก้กระหายน้ำ แก้ท้องผูก ฟอกโลหิต
3. รสเค็ม: แก้โรคผิวหนัง แก้ท้องผูก
4. รสฝาด: ช่วยสมานแผล แก้บิดและคุมธาตุ
5. รสขม: ช่วยแก้โลหิตและดี แก้ไข้ บำรุงน้ำดี และช่วยย่อย
6. รสหวาน: ซึมซาบไปตามเนื้อ บำรุงกำลัง บำรุงหัวใจ
7. รสหอมเย็น: ชูกำลัง บำรุงหัวใจ แก้อ่อนเพลีย แก้กระหายน้ำ
8. รสมัน: แก้เส้นเอ็นพิการ บำรุงร่างกาย บำรุงเยื่อกระดูก ให้ความอบอุ่นกับร่างกาย
9. รสเมาเบื่อ: แก้พิษ แก้โรคทางอาโปธาตุ ทำให้นอนหลับ
10. รสจืด: ขับปัสสาวะ ดับพิษ แก้ร้อนใน
ยกตัวอย่าง เช่น "ขมิ้นชัน" มีสาร "เคอร์คูมินอยด์" (Curcuminoids) ที่มีฤทธิ์ช่วยต้านการเกิดแผลในกระเพาะอาหารด้วยการหลั่งสารมิวซินเพื่อเคลือบป้องกันกรด และยับยั้งการหลั่งน้ำย่อยในกระเพาะอาหาร นอกจากนี้ยังช่วยลดอาการจุกเสียด ปวดแสบท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่นท้อง อาหารไม่ย่อย จากกรดไหลย้อนหรือโรคแผลในกระเพาะอาหาร
แต่ๆ คนไทยโบราณเรารู้กันมานานแล้วว่า "ขมิ้นชัน" ช่วยรักษาแผลในกระเพาะอาหาร ลดกรด ลดอาการจุกเสียดแน่นท้องได้ เพราะขมิ้นชันมีรสชาติ เผ็ด ฝาด และหวาน
โดยรสชาติหลัก คือ "รสเผ็ดร้อน" มีฤทธิ์ในการช่วยขับลม และแก้จุกเสียด
รสรอง คือ รสฝาด ช่วยสมานแผล (ทำให้สามารถสมานแผลในกระเพาะอาหารได้
รสที่สาม คือ รสหวาน ซึมซาบผิวเนื้อ (ให้ความชุ่มชื้น ทำให้มีสารเคลือบกระเพาะ หรือ Mucus ซึ่งเป็นสารเมือก ช่วยเคลือบกระเพาะ)
ด้วยสรรพคุณของรสชาติทั้ง 3 ทำให้ขมิ้นชันสามารถใช้รักษาโรคกระเพาะได้
จะเห็นว่า สรรพคุณจากรสชาติของอาหารและธาตุต่างๆ ที่คนโบราณนำมาใช้ในการรักษาโรคนั้น แม่นยำไม่ต่างจากการวิเคราะห์สารประกอบทางเคมีของเภสัชกรสมัยใหม่เลย แต่สามารถเข้าใจและนำมาใช้งานได้ง่ายกว่ามาก ลองนึกดูว่าถ้าวันนึงคุณเกิดหลงป่า หรืออารยธรรมเกิดล่มสลายขึ้นมา องค์ความรู้เหล่านี้แหละที่จะช่วยเราได้ โดยส่วนตัวแล้ว ฉันว่ามันน่าทึ่งมากๆ เลยนะคะ แล้วแบบนี้ จะไม่ให้ดิฉันหลงรักภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยได้ยังไง
#แพทย์แผนไทย #เภสัชกรรมไทย #รสยา9รส
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
