#EP03 มาอัพเดตกัน...กับยาคุมฮอร์โมนรวมสี่ระดับ!
ตอนนี้โลกแห่งการพัฒนายาคุมกำเนิดได้ดำเนินมาถึงยาเม็ดคุมกำเนิดที่มีระดับฮอร์โมนที่แตกต่างกันถึงสี่ระดับในหนึ่งแผง ยาใหม่ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนในไทยมาหมาดๆ ไม่ถึงสองปี และเริ่มใช้ในต่างประเทศแถบยุโรปมาประมาณแปดปี จะมีอะไรพิเศษให้น่าพูดถึงกันบ้างนอกจากสีเม็ดยาอันหลากหลาย มาดูกันค่ะ
💬 อย่างแรก ฮอร์โมนรวมประกอบด้วยอะไรบ้าง?
⭐️ Estradiol valerate
ปกติยาคุมกำเนิดทั่วไป จะใช้ Ethinyl estradiol ถึงจะมีความ Potent มากกว่าฮอร์โมนในรูปธรรมชาติ แต่ก็ตามมาด้วยข้อเสียอย่างรบกวนการการสร้างและการทำงานของโปรตีนหลายชนิดผ่านการรบกวนการทำงานของตับ เป็นผลทำให้การเกิดหลอดเลือดอุดตันกลายเป็นผลข้างเคียงที่ต้องเฝ้าระวังในคนที่มีความเสี่ยง
จึงมีการพยายามที่จะพัฒนาฮอร์โมนเอสโตรเจนสังเคราะห์ที่ใกล้เคียงกับธรรมชาติ ลดความ Potent ลง จนกลายมาเป็น Estradiol valerate ตัวนี้จะถูกเปลี่ยนเป็นตัว Estradiol (ตัวออกฤทธิ์ที่เป็น Natural hormone) ได้อย่างรวดเร็ว มีความ Potent ที่ลดลง และการศึกษาในปัจจุบันจึงพบว่ามันรบกวนกระบวนการแข็งตัวของเลือดและภาวะดื้ออินซูลินลดลงด้วย
แต่อย่างไรก็ยังต้องติดตามผลการใช้ระยะยาวต่อไป
⭐️ Dienogest
เป็นฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนสังเคราะห์ที่อยู่ใน Gen 4 เป็นรุ่นที่พัฒนาให้มีฤทธิ์ Progestin ที่ดีขึ้น มีฤทธิ์ antiandrogenic (ช่วยลดสิว ผิวมัน ขนดก) และ antimineralocorticoid (ช่วยลดอาการบวมน้ำ)
💬 ฮอร์โมนรวมสี่ระดับ (Quadriphasic pills)?
หลักการของฮอร์โมนรวมที่มีหลายระดับนอกจากทำให้ระดับฮอร์โมนใกล้เคียงกับธรรมชาติมากที่สุด ยังช่วยให้ปริมาณฮอร์โมนที่ได้รับต่อเดือนลดลงด้วย
ที่มา https://www.semanticscholar.org/paper/Le-médicament-du-mois.-Nouvelle-contraception-orale-Gaspard-Pintiaux/9722fd61db0253a5bfaa5d20702b2251a27a7925
อย่างยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม 4 ระดับนี้ เป็นชนิด 28 เม็ด โดยจะมีฮอร์โมน 26 เม็ด และเม็ดแป้ง 2 เม็ด (advance ไปอีกด้วย 26+2)
การทำได้ถึงสี่ระดับทำให้ช่วงแรกสามารถให้ Estrogen ที่สูงได้ ซึ่งจะช่วยลด menstruation bleeding ซึ่งจะมีประโยชน์มากในผู้มีอาการประจำเดือนมามาก จากนั้นจึงค่อยๆ ลดระดับลง พร้อมกับฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนที่ค่อยๆ เพิ่มขึ้นเพื่อรักษาผนังของชั้น Endometrium จนกระทั่งครบรอบเดือน
ที่มา https://www.mims.com/hongkong/drug/info/qlaira?type=full
นอกจากนี้ ฮอร์โมนชนิดนี้จะมีช่วง Free Hormone เพียง 2 เม็ด จึงช่วยลดปัญหาการเกิดภาวะซึมเศร้า อารมณ์แปรปรวนจากช่วง Hormone withdrawal ได้
หลังทานยา โดยปกติประจำเดือนจะเริ่มมาภายใน 1-4 วันนับจากเม็ดฮอร์โมนเม็ดสุดท้าย นั่นคือจะมาตั้งแต่ Day 27 หรือบางท่านก็อาจจะเลทหน่อยเริ่มมาตอน Day1 ของแผงใหม่ และระยะเวลาที่มีรอบเดือนจะประมาณ 3 - 4 วันไม่เกินนี้ สำหรับท่านที่ประจำเดือนมาเยอะมาก เช่นนาน 7 - 8 วันหลังเริ่มทานยาชนิดนี้ก็จะค่อยๆ ลดระยะเวลาที่มีประจำเดือนลงเหลือ 3 - 4 วัน
นี่จึงเป็นฮอร์โมนรวมรูปแบบทานชนิดเดียวที่ได้รับขึ้นทะเบียนข้อบ่งใช้สำหรับรักษาอาการอาการประจำเดือนมามาก (Heavy menstrual bleeding) ที่ไม่ทราบสาเหตุ
นอกจากนี้ การใช้ Estrogen สังเคราะห์เป็น Estradiol Valerate ทำให้มีการศึกษาที่บอกว่าช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันหรือความเสี่ยงโรคหลอดเลือดและหัวใจลดลง (แต่ความเสี่ยงก็ยังคงมีมากกว่าผู้ที่ไม่ได้ใช้ยาเลย) อีกทั้งพบว่าช่วยลดอาการปวดหัวหรือท้องน้อยได้ด้วย
อย่างไรก็ดี ยาใหม่ทุกชนิด สิ่งที่ต้องพึงระวัง นั่นคือ ผลความปลอดภัยระยะยาวนั่นเอง และสำหรับข้อดีอันมากมายในยาตัวนี้ ข้อเสียที่เด่นชัดมากเลยก็คือ การทานยาทุกวัน ไม่ควรลืม! ทานยา
💬 การทานยา และหากลืมล่ะ ทำยังไง?
เพื่อให้มีประสิทธิภาพสูงสุด ควรทานต่อเนื่องเวลาเดิมทุกวัน ไม่ควรเว้นหรือทานนานเกินกว่า 12 ชั่วโมง หากลืมทานยาเกินกว่า 12 ชั่วโมงแล้ว ต้องมาคิดก่อนว่าลืมเม็ดไหน เอาอย่างง่าย
จำ! Day 17 ไว้เป็นหมุด
🔸 หากลืมเม็ดก่อน Day17 ในทานเม็ดเลย 2 เม็ด (เม็ดที่ลืม+เม็ดวันปกติ) และวันถัดไปก็ทานตามปกติได้เลยร่วมกับคุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นต่อไปอีก 9 วัน
🔸 หากลืมเม็ด Day17 เป็นต้นไป จนถึงเม็ดที่มี Progesterone เม็ดสุดท้าย (Day24) มาดูก่อนว่าเราทานยานี้เพื่ออะไร
〰️ ถ้าทานเพื่อคุมกำเนิด ให้หยุดแผงเดิม เริ่มแผงใหม่เลย และคุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นต่อไปอีก 9 วัน
〰️ ถ้าทานเพื่อรักษาภาวะประจำเดือนมามาก ให้ทานเลย 2 เม็ด และวันถัดไปก็ทานตามปกติได้เลย ยังหวังผลลดการสูญเสียประจำเดือนอยู่ แต่ไม่ได้เรื่องคุมกำเนิดแล้ว
🔸 หากลืมเม็ด Day25 เป็นต้นไปถึงเม็ดแป้ง ก็ทานเม็ดเลย 2 เม็ด (เม็ดที่ลืม+เม็ดวันปกติ) โดยไม่ต้องคุมกำเนิดร่วมแล้ว
นั่นคือ หากคุณลืมทานเม็ดที่ไม่มีฮอร์โมน Progesterone แล้ว มีเพียงเอสโตรเจนนิดเดียว คุณไม่ต้องคุมกำเนิดร่วมและ ไข่ของคุณและผนังมดลูกของคุณไม่พร้อมที่จะตั้งครรภ์อีกต่อไป
ห้ามทานเกิน 2 เม็ดต่อวัน ดังนั้น หากลืมกินไปสองวัน ทำยังไง?
ก็ยังใช้วิธีเหมือนการลืมหนึ่งวัน ให้ดูก่อนว่าเม็ดที่ลืมอยู่ก่อนหรือหลัง Day17 หากอยู่ก่อนก็ทานเลยทันทีสองเม็ด ไม่ใช่สาม! นะ ปล่อยเม็ดที่ลืมวันแรกไป และอย่าลืมคุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นไปอีก 9 วัน แต่หากอยู่หลัง Day17 ก็ขึ้นแผงใหม่ไปเลย และคุมกำเนิดร่วมอีก 9 วัน
แต่นั่นแหละ เพื่อประสิทธิภาพที่ดีที่สุด เราจะทิ้งท้ายเสมอว่า
“พยายาม...อย่าลืมทานยานะคะ”
Ref:
1. ผศ.ดร.ภญ.ศรีรัตน์ กสิวงศ์ และอ.ภญ.พิชาวีร์ โควเศรษฐพล. ยารับประทานคุมกำเนิดฮอร์โมนรวมชนิด 4 ระดับ (Quadriphasic Oral Contraceptives).
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
