เหตุการณ์ปิดปากน้ำเจ้าพระยาของกองเรือรบฝรั่งเศส
เกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๕ รู้จักกันในเหตุการณ์ “วิกฤตการณ์ปากน้ำ” การปะทะเกิดขึ้นในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๓๖ เมื่อเรือรบฝรั่งเศสแล่นฝ่าเข้าไปในปากแม่น้ำเจ้าพระยาทั้ง ๓ ลำถูกโจมตีโดยป้อมปืนของสยามและเรือปืน ผลการรบ ฝรั่งเศสสามารถดำเนินการปิดล้อมกรุงเทพฯ มีการเจรจาระหว่างกันซึ่งเป็นจุดสิ้นสุดของเหตุการณ์ฝรั่งเศสเพื่อเข้ามายึดครองดินแดน
กรณีพิพาทเริ่มจากการปราบฮ่อในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฝ่ายฝรั่งเศสอ้างกรรมสิทธิ์เหนือดินแดนสิบสองจุไทและหัวพันห้าทั้งหกว่าเป็นเมืองขึ้นของญวน ขอให้ทัพไทยถอยออกไปให้พ้นเขต การเจรจาต่างฝ่ายต่างไม่ยอมรับข้อเสนอ วันที่ ๑๙ กรกฎาคม ฝรั่งเศสยื่นคำขาดให้สยามเคารพสิทธิ์ของญวนและเขมรเหนือดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง ให้เสียค่าปรับไหมและค่าทำขวัญในเหตุการณ์ที่ทุ่งเชียงคำและคำม่วนและการรบที่ปากน้ำเจ้าพระยาจำนวนมาก
ถ้าไม่สามารถจ่ายได้ก็ต้องยอมให้รัฐบาลฝรั่งเศสมีสิทธิเก็บภาษีอากรในเมืองพระตะบองและเสียมราฐ ฝ่ายสยามยื่นคำตอบเมื่อวันที่ ๒๒ กรกฎาคม ยอมยกดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง ชำระค่าเสียหาย ๒ ล้านฟรังค์ และจ่ายเงินเหรียญนกเม็กซิกัน ๓ ล้านฟรังค์เพื่อมัดจำ เมื่อฝ่ายสยามยอมรับข้อเสนอทุกข้อของฝรั่งเศสโดยไม่มีเงื่อนไข ฝรั่งเศสก็เรียกร้องเพิ่มเติมโดยยึดปากน้ำและเมืองจันทบุรีไว้เป็นประกันให้สยามถอนกำลังจากเมืองพระตะบองและเสียมราฐ และสงวนไว้ซึ่งสิทธิที่จะตั้งกงสุลที่เมืองนครราชสีมาและเมืองน่าน
แม้ทางฝ่ายไทยปฏิบัติตามเงื่อนไขที่ฝรั่งเศสบีบบังคับทุกอย่าง ฝรั่งเศสก็ยังไม่ยอมถอนทหารจากจันทบุรี ต้องมีการตกลงทำสัญญาขึ้นใหม่ จนปี พ.ศ. ๒๔๔๗ ฝรั่งเศสจึงถอนกำลังออกจากจันทบุรี แต่ได้เข้ายึดครองเมืองตราดและบรรดาเกาะทั้งหลายภายใต้แหลมลิงลงไปคือประจันตคิรีเขตร์หรือเกาะกงให้ฝรั่งเศส
การเข้ามาปกครองได้แต่งตั้งพนักงานฝ่ายฝรั่งเศสและเขมรมาประจำอยู่ที่จังหวัดตราด โดยได้ใช้ “จวนเรสิดังกัมปอร์ต” ที่อยู่บริเวณชุมชนคลองบางพระเป็นที่พักของข้าหลวงฝรั่งเศสในการปกครองเมืองตราด ซึ่งปัจจุบันยังมีอยู่ พื้นที่ดังกล่าวได้ตกอยู่ในการยึดครองของฝรั่งเศส จนถึง พ.ศ. ๒๔๔๙ จึงได้มีการตกลงทำหนังสือสัญญาคืนเมืองตราดให้ไทยตามเดิม แต่ฝ่ายไทยจะต้องยอมยกดินแดนเขมรส่วนใน หรือมณฑลบูรพา คือ เมืองพระตะบอง เสียมราฐ และศรีโสภณ เป็นเงื่อนไขแลกเปลี่ยน และเมืองปัจจันตคิรีเขตร (เกาะกง) ฝรั่งเศสได้คืนให้สยาม
หลังจากนั้นก็มีการตั้งอำเภอที่บ้านปากน้ำนั้นเป็นอำเภอพลิ้วที่ย้ายมาจากบ้านคลองยายดำหรือที่ตั้งตำบลพลิ้วในปัจจุบัน และเปลี่ยนเป็นชื่ออำเภอแหลมสิงห์ในเวลาต่อมา
เหตุการณ์ยึดครองทั้งเมืองจันทบูรและเมืองตราดสร้างความหวั่นวิตกให้คนสยามในท้องถิ่นจำนวนไม่น้อย และปรากฎว่ามีการอพยพออกมาจากเมืองนั้นข้ามมาอยู่ยังแถบเมืองระยองและเมืองแกลงกันเป็นจำนวนมาก หลายครอบครัวย้อนกลับไปยังเมืองจันทบูรและเมืองตราดภายหลังเหตุการณ์สงบ ฝรั่งเศสคืนดินแดนให้สยามหลังแลกเปลี่ยนดินแดนกันแล้ว เป็นประวัติศาสตร์ที่ไม่ได้ถูกบันทึกเป็นทางการแต่อย่างใด นอกจากจะเป็นการบอกเล่ากันในครอบครัวและชุมชนบางแห่ง..
#สยามเทศะโดยมูลนิธิเล็กประไพวิริยะพันธุ์
.
ติดตามบทความ วิดีโอ และรายการต่างๆ เพิ่มเติมได้ที่
Official Web : https://siamdesa.org
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
