ทำไมเราเรียกสับปะรดว่า Pineapple ทั้งๆ ที่มันไม่มีอะไรเหมือนกันกับแอปเปิ้ล?
ถ้าถามว่าสับปะรดในภาษาอังกฤษเรียกว่าอะไร เชื่อได้เลยทุกคนจะตอบพร้อมกันว่า "Pineapple"
แต่ถ้าลองถามคำถามนี้ กับคนที่ใช้ภาษาอื่นอย่างฝรั่งเศส โปรตุเกส หรืออิตาลี คำตอบที่ได้ เราจะพบว่ามันมีความแปลกอยู่สองอย่าง
อย่างแรกคือ เขาเรียกสับปะรดกันว่า "ananas" (อ่านว่า อะนานา มีเสียงเอสตามหลัง)
และอย่างที่สองคือ ที่บอกว่า 'เขาเรียก' นี่คือไม่ใช่แค่ประเทศเดียว แต่ทุกประเทศที่กล่าวมาทั้งหมด เรียกสับปะรดเหมือนกัน ว่า ananas
คำว่าสับปะรดในภาษาต่างๆ
ฝรั่งเศสเรียก ananas, โปรตุเกสเรียก ananás, อิตาลีก็เรียก ananas
ทุกประเทศใช้คำคล้ายๆ กันคือ ananas มีแต่อังกฤษประเทศเดียว ที่ไปดึงเอาคำว่า Pine มารวมกับ apple (แอปเปิ้ล) กลายเป็น Pineapple แล้วบอกว่านี่คือ สับปะรด
แต่แอปเปิ้ลกับสับปะรด แทบจะไม่มีอะไรที่เหมือนกันเลย
อันหนึ่งเป็นไม้ยืนต้น อีกอันเป็นไม้ล้มลุก
อันหนึ่งเป็นผลเดี่ยว อีกอันเป็นผลรวม
อันหนึ่งผลเป็นทรงกลม อีกอันผลเป็นทรงกระบอก
ถ้ามันต่างกันขนาดนี้ ทำไมคนอังกฤษยังเรียกสับปะรดว่า Pineapple ทั้งๆ ที่มันไม่มีอะไรเหมือนกันกับแอปเปิ้ล?
ทำไมคนอังกฤษถึงเลือกใช้คำว่า Pineapple แล้วเพื่อนบ้านส่วนใหญ่เขาใช้คำว่า ananas? (ที่แปลว่าอะไรก็ไม่รู้)
[ Note: บทความนี้ลองกวาดตาอ่านเพลินๆ ไม่ต้องซีเรียสกับศัพท์แปลกๆ ที่พบเจอระหว่างทางนะครับ คิดเสียว่ากำลังแอบดูไดอารี่ใครสักคนอยู่ก็แล้วกันเนอะ ]
เอาล่ะ สำหรับใครที่หลงเข้ามาแล้ว รัดเข็มขัดดีๆ นะครับ
เราย้อนไปดูประวัติศาสตร์ของสับปะรดตั้งแต่เริ่มกัน
เดิมทีผลไม้ที่เรากินแล้วแสบปากอย่างสับปะรด ไม่ได้เกิดขึ้นมาเองในบ้านเรา แต่ถิ่นดั้งเดิมของมันจริงๆ อยู่อีกฟากหนึ่งของโลก บนทวีปอันห่างไกลที่ชื่อ "อเมริกาใต้"
ทวีปอเมริกาใต้
อเมริกาใต้เป็นทวีปที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับสี่ของโลก ห้อมล้อมไปด้วยมหาสมุทรแปซิฟิกฝั่งซ้าย และแอตแลนติกฝั่งขวา
ริมขอบทวีปมีเทือกเขาแอนดีส เป็นบ่อเกิดของแม่น้ำหลายสาย หนึ่งในนั้นคือ ลุ่มแม่น้ำแอมะซอน
นั่นทำให้พื้นที่หลังเขา เหมาะอย่างยิ่งที่จะทำการเกษตร ผู้คนที่มาถึงที่นี่จึงเริ่มต้นวิถีชีวิตด้วยการล่าสัตว์ ควบคู่ไปกับการเพาะปลูก
ซึ่งเมื่อผู้คนเหล่านั้น เดินลึกเข้าไปถึงใจกลางของทวีปและลงหลักปักฐาน ก็เชื่อกันว่าเป็นคนกลุ่มนี้เอง ที่เพาะพันธุ์สับปะรดขึ้นบริเวณทางตอนใต้ของบราซิล
ทุกวันนี้เราเรียกคนกลุ่มนี้ว่า ชนเผ่าทิวปิ (Tupi)
ชนเผ่าทิวปิ
ชนเผ่าทิวปิ เป็นชนเผ่าที่เก่งในเรื่องเกษตรกรรมและมีภาษาเป็นของตัวเอง
พวกเขาส่งสับปะรด (และผลไม้อื่นๆ) ออกไปแลกเปลี่ยนกับชนเผ่าใกล้เคียงที่ใช้ภาษาคล้ายๆ กัน ซึ่งชนเผ่าเหล่านั้นก็จะเรียกผลสับปะรดตามชนเผ่าทิวปิว่า "nanas" (นาน่ะ แปลว่า อร่อยเลิศ มาจากสีและรสชาติของสับปะรด)
จนเวลาผ่านไปนับพันปี กระทั่งชาวโปรตุเกสมาถึงอเมริกาใต้ในปี 1500 ชนผิวขาวกลุ่มนี้ ก็ยึดเอาทรัพยากรทุกอย่างกลับไปยุโรปจนหมด ตั้งแต่เหล็ก ไม้ เมล็ดกาแฟ รวมถึงน้ำตาล
จนมาถึงสิ่งที่ไม่เคยเห็นอย่างสับปะรด พวกเขาก็ถามชนพื้นเมืองอย่างชนเผ่าทิวปิว่า 'ไอ่ผลรีๆ มีใบกระจุกตรงหัวนี่มันเรียกอะไร' คำตอบที่ได้กลับมาก็คือ 'นาหน่ะ นานา หรือน่าน่ะ'
สุดท้ายก็เพี้ยนไปเป็น "อะนานา (ananas)" คนโปรตุเกสก็เลยบันทึกคำนี้เอาไว้ในคลังศัพท์ของตัวเองว่า "อะนานา คือ สับปะรด"
จนเมื่อชาวโปรตุเกสขนเอาสับปะรดกลับเข้าไปขายในยุโรป ชื่ออะนานา ก็ตามไปอยู่ในทุกที่ที่สับปะรดวางขาย ไม่ว่าจะเป็นในฝรั่งเศส เยอรมนี อิตาลี หรือเนเธอร์แลนด์ ซึ่งชื่อนี้ก็ติดตลาดอย่างรวดเร็ว ประเทศเหล่านั้นจึงเรียกสับปะรดด้วยคำคล้ายๆ กันว่า ananas
แต่เรื่องนี้กลับต่างออกไปเมื่อเจ้า ananas เดินทางเข้าสู่เกาะอังกฤษ
เพราะคนอังกฤษไม่เรียกสับปะรดว่า ananas แต่ดันไปเรียกสับปะรดว่า Pineapple
คำถามคือ แล้ว Pine กับ apple มันมาเกี่ยวกับสับปะรดได้ยังไง?
เกาะอังกฤษ (สีแดง)
ช่วงปลายศตวรรษที่ 17 ในวันที่สับปะรดเพิ่งจะตบเท้าเข้าสู่เกาะอังกฤษ
สับปะรดถือเป็นหนึ่งในผลไม้ที่มีราคาสูงมาก เกินกว่าที่คนธรรมดาจะเอื้อมถึง เพราะมันปลูกที่เมืองหนาวไม่ได้ ต้องนำเข้าอย่างเดียว จึงมีแต่คนรวยกับชนชั้นสูงเท่านั้น ที่จะมีโอกาสได้ลิ้มลอง
พอเป็นอย่างนั้น สับปะรดเลยได้เข้าไปอยู่ในงานจัดเลี้ยงหรืองานสังสรรค์ต่างๆ บทบาทส่วนใหญ่ก็จะหนักไปทางตั้งโชว์ เพื่อให้แขกในงานได้รับรู้ถึงความมั่งคั่งของเจ้างาน
ทีนี้ พอเป็นกลายไปเป็นสัญลักษณ์ของความมั่งคั่ง มันก็ต้องมีชื่ออะไรสักอย่างเพื่อเรียกผลไม้ชนิดนี้
ซึ่งชนชั้นสูงในยุคนั้น เขาก็มีทางเลือกอยู่สองทาง ทางแรกคือ ก็เอาตามชื่อที่มันมานั่นแหละ ชื่ออะนานา หรือทางที่สอง คือตั้งชื่อมันขึ้นมาเองซะเลย
ที่เรื่องนี้มันน่าสนใจ ก็เพราะพวกเขาเลือกทางที่สองนี่ล่ะ
ถ้าบ้านเรามีคำว่า "มะ" ซึ่งกร่อนมาจากคำว่าหมาก เพื่อใช้แทนลูกไม้หรือผลไม้ เช่น มะม่วง มะนาว มะขาม คนอังกฤษในยุคนั้นเขาก็มีคำว่า æppel (ออกเสียงประมาณว่า อายเพิล) หรือ apple (แอพเพิล) เพื่อใช้แทนอะไรที่เป็นลูกไม้หรือผลไม้ที่พบเห็นทั่วๆ ไป
ทีนี้ ถ้าพวกเขาเจอผลอะไรแปลกๆ เช่น แตงกวา ผู้ดีอังกฤษจะไม่พูดว่าแตงกวา เพราะเขาพูดไทยไม่ได้ แต่จะพูดว่า "eorþæppla" (อี ออท แธบ เพิล)
มาจากคำว่า earth (พื้นโลก) กับ apple (ผลไม้) กลายเป็นผลไม้ที่นอนกองอยู่ที่พื้นโลก (ในยุคนั้นผลไม้อาจจะมีน้อย ก็เลยใช้คำนี้แทนแตงกวา)
earth-apple (แตงกวา)
หรือถ้าพวกเขาเจอผลอินทผลัม เขาจะไม่พูดว่าอินทผลัม แต่จะพูดว่า "fingeræppla" (ฟิง เกอ แอพ เพิล) มาจากคำว่า finger (นิ้ว) กับ apple (ผลไม้) กลายเป็นผลไม้ที่มีหน้าตาเหมือนนิ้ว (อินทผลัม)
fingeræppla (อินทผลัม)
ซึ่งในช่วงเวลานั้น ก็มีผลไม้จากนอกยุโรปถูกนำเข้ามามากมาย ผลไม้ชนิดใหม่ๆ เลยถูกนำมาตั้งชื่อกันรัวๆ จนกระทั่งมาถึงคิวของสับปะรด
แน่นอนว่าถ้าจะตั้งชื่อสับปะรด ยังไงก็ต้องมีคำว่า apple เพื่อบอกว่านี่คือผลไม้ แต่มันเป็นผลไม้ที่หน้าตาเหมือนอะไรล่ะ?
ค้นไปค้นมาก็พบว่า เจ้าสับปะรดเนี่ย มันหน้าตาเหมือนผลชนิดหนึ่งที่เกิดจากต้นสน ที่ขึ้นอยู่ทั่วไปบนเกาะอังกฤษ ซึ่งต้นสนในภาษาอังกฤษเราเรียกว่า Pine (ไพน์) ครับ
ดังนั้นคำว่า Pine (ต้นสน) จึงถูกใช้เป็นตัวบอกรูปร่างหน้าตาของผลไม้ชนิดนี้ ส่วน apple ก็ถูกใช้เป็นตัวบอกว่านี่คือผลไม้
เมื่อรวมกันจึงกลายเป็น "Pineapple" ที่คนอังกฤษใช้เรียกผลไม้ที่คล้ายผลจากต้นสน ซึ่งก็คือสับปะรดนั่นเอง
ต้นสนกับลูกสน (Pine)
นับจากวันที่คนอังกฤษเรียกสับปะรดว่า Pineapple ดูเหมือนว่าคนทั่วไปจะคุ้นเคยกับคำนี้ เพราะมีคำว่า apple ต่อท้าย มากกว่าชื่อดั้งเดิมของมันอย่าง ananas ที่ฟังแล้วไม่มีความหมาย
คำว่า ananas ที่เพื่อนบ้านใช้กันอย่างแพร่หลายจึงก็ค่อยๆ ถูกปัดตกไป จนเหลือแต่คำว่า Pineapple ที่คนอังกฤษใช้เรียกแทนสับปะรดจนมาถึงปัจจุบัน
ส่วนคำว่า apple ที่เริ่มต้นมาจากคำที่แทนความหมายว่าผลไม้ แม้วันนี้ apple จะไม่ได้แปลว่าผลไม้ทั่วๆ ไปอีกแล้ว เพราะผลไม้ที่รู้จักมีมากขึ้น จะมาตั้งชื่อแบบ apple อันนั้น apple อันนี้ ก็คงจะไม่ไหว
apple จึงมีความหมายแคบลงเรื่อยๆ จนเหลือแค่ผลแอปเปิ้ล กับชื่อบริษัทเทคที่เรารู้จักกัน แต่เอาเข้าจริงๆ แล้วความหมายดั้งเดิมของ apple ก็ยังไม่ได้หายไปไหน
มันยังคงซ่อนตัวอยู่หลังคำว่า Pine ที่จะกลายมาเป็นสับปะรด แม้ว่าแอปเปิ้ลกับสับปะรดในวันนี้ จะไม่มีอะไรที่เหมือนกันเลยก็ตาม
#WDYMean
อ้างอิงจาก
ทำไมเรียกสับปะรดว่า Pineapple?
ประวัติศาตร์สับปะรด
ชนพื้นเมืองทิวปิและภาษาของเขา
เมื่อชาวยุโรปค้นพบแผ่นดินใหม่
อ้างอิงรูปภาพจาก getty images, pixabay, google image
- 134
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
