ข้าวเน่าหรือไม่เน่า เมื่อเก็บนาน 10 ปี
เห็นเถียงกันไปมา ในฐานะที่เคยทำงานทดลองด้านเก็บรักษาข้าวมานาน อยากจะอธิบายให้เข้าใจอย่างง่ายกับปัญหา
1. ข้าวที่เก็บไม่กี่ปียังเน่า ทำไมเก็บ 10 ปี ถึงไม่เน่า
2. ข้าวยังกินได้หรือไม่ มีสารพิษหรือไม่
3. ขายได้หรือไม่
เอาง่ายๆ การเก็บรักษาให้ข้าวมีคุณภาพได้นานหรือสั้น ก็ขึ้นอยู่กับสภาพของตัวข้าวเอง และสภาพแวดล้อม
สภาพข้าว คืออะไรบ้าง ก็คือ องค์ประกอบทางเคมีของช้าว ความชื้นเมล็ด
องค์ประกอบทางเคมีของข้าว ข้าวกล้องก็คือข้าวที่กะเทาะเอาเปลือกหรือที่เรียกกันว่าแกลบออก เมล็ดข้าวกล้องก็มีส่วนของแป้ง ไขมัน โปรตีน เส้นใย และสารอาหารต่างๆตามสีของเยื่อหุ้มเมล็ด
เมื่อสีเอาส่วนเยื่อหุ้มนี้ออก ก็จะเป็นข้าวสาร ถ้าโรงสีใหญ่ๆ จะผลิตที่ต้องการขายเพื่อการบริโภค เป็นข้าวถุง หรือข้าวส่งออก จะผลิตเมล็ดข้าวสวย เป็นมันวาว ก็ต้องขัดหลายครั้งและมีวิธีการที่ทำให้เมล็ดสวย โรงสีเล็กๆ หรือโรงสีชุมชนก็อาจจะสีครั้งเดียว จะเห็นเมล็ดข้าวมีรอยด่างๆ เพราขัดเยื่อหุ้มเมล็ดออกไม่หมด
ความต่างของการขัดนี้จะทำให้เมล็ดข้าวที่ผ่านการขัดสีหลายครั้ง จะเหลือแต่แป้ง มีโปรตีนอีกเล็กน้อยจนแทบไม่มี ไขมัน เส้นใยอาหารก็หมดไป
ความชื้นเมล็ด เมื่อเก็บเกี่ยว ความชื้นเมล็ดสูงก็ต้องตาก หรืออบลดความชื้น ความชื้นที่จะทำให้เก็บได้นานก็คือ ต่ำกว่า 14% ยิ่งต่ำมากยิ่งเก็บได้นาน แต่ก็ต้องมีค่าใช้จ่ายสูง ส่วนใหญ่เลยลดให้เหลือเพียง14%
สภาพการเก็บรักษาเป็นสิ่งที่สำคัญ
อุณหภูมิ และความชื้นสัมพัทธ์ หรือความชื้นอากาศ ถ้าเป็นโรงเก็บโล่ง ควบคุมอุณหภูมิและ ความชื้นสัมพัทธ์ไม่ได้ เดี๋ยวชื้นเดี๋ยวแห้งสลับกันไปจะทำให้คุณภาพข้าวเสื่อมเร็ว การเก็บในโรงเก็บที่ปิดสนิท อุณหภูมิต่ำจะทำให้เก็บข้าวได้นาน
โรคหรือข้าวเน่า จะเกิดเมื่อความชื้นเมล็ดข้าวสูงกว่า 14% เช่นข้าวโดนฝน สภาพอากาศชื้น คือความชื้นสัมพัทธ์สูง ก็จะเน่า แป้งจะมีจุลินทรีย์เข้าทำลายเกิดกลิ่นเหม็นได้ หรือเกิดเชื้อราที่จะสร้างสารพิษอฟลาทอกซิน (Aflatoxin) ได้ ข้าวที่เก็บเกี่ยวใหม่ถ้าการจัดการไม่ดีก็เกิดสารพิษได้ ข้าวที่เก็บรักษานานแต่สภาพการเก็บรักษาดี คุณภาพข้าวตั้งต้นดี ก็ไม่มีสารพิษก็เป็นได้ ถ้าต้องการตรวสอบก็นำไปวิเคราะห์หาสารพิษได้ เชื้อราจะเจริญได้ในอาหารที่มีไขมันสูง
ดังนั้นข้าวกล้องการเก็บรักษาจะยาก ต้องลดความชื้นและเก็บในสภาพสุญญากาศ หรืออยู่ในที่อุณหภูมิต่ำ เช่น ตู้เย็น ห้องเย็น เป็นต้น
แมลง ก็เช่นเดียวกันถ้าสภาพไม่เหมาะสมมีแมลง หรือไข่แมลงติดไปกับเมล็ดข้าว หรือโรงเก็บสกปรก ก็เป็นที่เพาะแมลงในโรงเก็บ เช่น มอด ผีเสื้อข้าวเปลือก เป็นต้น แมลงจะเจริญได้อย่างรวดเร็ว เพิ่มจำนวนได้เร็วมาก กัดกินเมล็ดทำใหเกิดเป็นแป้ง หรือฝุ่น และทำให้เชื้อราเจริญได้เช่นกัน ดังนั้นจึงต้องมีการทำความสะอาดโรงเก็บ รมสารป้องกันและกำจัดแมลง สารจะเป็นสารระเหยจึงอยู่ได้ไม่นาน ถ้าต้องการเก็บรักษานานก็ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการรมตามคำแนะนำ
จากที่กล่าวมานี้ ไม่ว่าจะเก็บระยะสั้นหรือยาว เมล็ดข้าว ก็เสียหายได้ ถ้าสภาพข้าวและโรงเก็บไม่เหมาะสม
ข้าวสารที่เก็บนาน 10 ปียังกินได้หรือไม่ ยังไม่เคยมีการทดลองเพราะปกติการค้าขายข้าวก็ไม่เก็บนานกว่า 1 ปี ตามฤดูกาลเก็บเกี่ยวข้าว
การตรวจสอบคุณภาพข้าว ต้องสุ่มตรวจดูจากกระสอบข้าวหลายๆ จุด ทั่วโรงเก็บ กระสอบที่อยู่ด้านในกองข้าวก็อาจมีความเสียหายมาว่ากระสอบด้านนอก เพราการระบายอากาศดีกว่า
แต่ที่เคยเก็บในสภาพสุญญากาศ ที่แมลงไม่สามารถมีชีวิตและไม่สามารถเข้าไปทำลายได้ ข้าวก็ยังคงสภาพเดิมได้เป็นเวลาหลายปี มากกว่า 3 ปี คำตอบนี้ต้องไปดูว่าข้าวยังเป็นแมล็ดอยู่หรือไม่ ถ้ายังเป็นเมล็ดก็น่าจะนำมาใช้ได้
การใช้ประโยชน์จากข้าวมีได้หลายวิธี ตั้งแต่บริโภคเมล็ดข้าว หรือแปรรูป หรือไปเลี้ยงสัตว์
การซื้อขาย surveyor มีความชำนาญในการตรวจอยู่แล้ว ว่าจะนำไปใช้ประโยชน์อะไร ซึ่งไม่ต้องห่วง ถ้าคุณภาพข้าวไม่ตรงตามความต้องการ เค้าก็ไม่ซื้อ เหมือนกับเราซื้อของถ้าไม่ตรงตามความต้องการเค้าก็ไม่ซื้อ
อธิบายมาค่อนข้างยาว หวังว่า ผู้ที่ได้อ่านจะเข้าใจละตอบปัญหาที่สงสัยกันได้ แล้วช่วยกันเผยแพร่ค่ะ อย่าเถียงกันเลย
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
