พญานาคเป็นสัตว์ที่เกิดจาก "อเหตูกะ" คือเกิดมาด้วยความไม่แจ้งในเหตุต้นผลลัพธ์ ยังมีอวิชชาบดบังสภาพภูมิธรรมอยู่ ถือว่าเป็นสัตว์จำพวกที่เคลื่อนที่ไปในแนวขนานกับพื้นโลก จัดอยู่ในหมวดหมู่ของสัตว์เดรัจฉานซึ่งเป็นหนึ่งในอบายภูมิสี่ แต่สถานภาพเทียบเท่าเทวดาชั้นล่างในจำพวกจาตุมหาราชเทวดา มีอิทธิฤทธิ์ ดลบันดาลทรัพย์ได้ แปลงร่างได้ บางครั้งพญานาคที่มีบุญมากก็จะปรากฏกายข้ามมิติมาให้มนุษย์เราเห็นได้ด้วยถ้าบุคคลนั้นมีกรรมสัมพันธ์กับพญานาคตนนั้น