Blockdit Logo (Mobile)
Time
•
30 มิ.ย. เวลา 03:28 • ครอบครัว & เด็ก

จิตวิทยาเชิงวิเคราะห์มองว่า พฤติกรรมการพูดที่ทำให้ดูเหมือนยกตนข่มท่าน

เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ทั้งจงใจและไม่จงใจ ซึ่งสาเหตุเหล่านี้ล้วนมีรากฐานมาจากจิตไร้สำนึก
คู่กรณีมีเรื่องกันง่ายๆ เพราะคำพูดที่อาจพูด ออกมาทั้งที่โดยตั้งใจหรือไม่ตั้งใจ ซึ่งเมือพูดแล้วท าให้ดูเหมือนยกตนข่มท่านหรือทำตัวเหนือกว่า โดย พื้นฐานของมนุษย์แล้ว
ต่างก็รู้สึกว่าตนนั้นมีศักดิ์ศรี เมื่อมีผู้ทำตัวเหนือกว่า ก็จะทำให้รู้สึกอึดอัดหรือ ไม่พอใจ หากผู้พูดเป็นผู้ใหญ่กว่าหรือเป็นผู้บังคับบัญชา ก็อาจจะยอบรับฟังได้ แต่ก็ไม่แน่เสมอไปว่าผู้ฟังจะพอใจหรือเห็นด้วย
สาเหตุที่จงใจ
  • ●
    ​ความต้องการแสดงอำนาจ: บางคนอาจมีความต้องการที่จะควบคุมหรือมีอำนาจเหนือผู้อื่น การพูดจาข่มผู้อื่นจึงเป็นวิธีแสดงอำนาจรูปแบบหนึ่ง
  • ●
    ​ปมด้อย: บางคนอาจมีปมด้อยในเรื่องความสามารถหรือสถานะทางสังคม การพูดจาดูถูกผู้อื่นจึงเป็นการชดเชยปมด้อยนั้น
  • ●
    ​ความต้องการได้รับการยอมรับ: บางคนอาจรู้สึกว่าตนเองไม่มีคุณค่า การพูดจาโอ้อวดความสำเร็จหรือความสามารถของตนเองจึงเป็นวิธีเรียกร้องความสนใจและการยอมรับจากผู้อื่น
สาเหตุที่ไม่จงใจ
  • ●
    ​การขาดทักษะทางสังคม: บางคนอาจไม่รู้วิธีสื่อสารอย่างเหมาะสม จึงเผลอพูดจาที่ทำให้ผู้อื่นรู้สึกถูกดูหมิ่นโดยไม่ตั้งใจ
  • ●
    ​ความเคยชิน: บางคนอาจเติบโตมาในสภาพแวดล้อมที่การพูดจาข่มผู้อื่นเป็นเรื่องปกติ จึงติดเป็นนิสัยโดยไม่รู้ตัว
  • ●
    ​ความเครียดหรือความกดดัน: บางคนอาจพูดจาทำร้ายจิตใจผู้อื่นเมื่อรู้สึกเครียดหรือกดดัน โดยไม่ทันคิด
ผลกระทบต่อผู้ฟัง
ไม่ว่าจะจงใจหรือไม่จงใจ การพูดจาที่ทำให้ดูเหมือนยกตนข่มท่าน ล้วนส่งผลกระทบทางลบต่อผู้ฟังทั้งสิ้น ผู้ฟังอาจรู้สึก:
  • ●
    ​โกรธ: เมื่อรู้สึกว่าตนเองถูกดูหมิ่นหรือไม่ให้เกียรติ
  • ●
    ​เสียใจ: เมื่อรู้สึกว่าตนเองไม่มีคุณค่า
  • ●
    ​อับอาย: เมื่อรู้สึกว่าตนเองด้อยกว่า
  • ●
    ​ไม่พอใจ: เมื่อรู้สึกว่าตนเองถูกเอาเปรียบ
  • ●
    ​ไม่ไว้วางใจ: เมื่อรู้สึกว่าผู้พูดไม่จริงใจ
ผลกระทบต่อความสัมพันธ์
พฤติกรรมการพูดที่ทำให้ดูเหมือนยกตนข่มท่าน สามารถทำลายความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลได้ ผู้ฟังอาจรู้สึกไม่สบายใจที่จะอยู่ใกล้ผู้พูด หลีกเลี่ยงการพูดคุย หรือตอบโต้ด้วยความก้าวร้าว หากเป็นความสัมพันธ์ในที่ทำงาน อาจส่งผลเสียต่อประสิทธิภาพในการทำงานและความร่วมมือระหว่างทีม
วิธีรับมือ
หากคุณเป็นผู้ที่มักจะพูดจาทำร้ายจิตใจผู้อื่นโดยไม่รู้ตัว ลองสำรวจตนเองว่ามีสาเหตุใดซ่อนอยู่ และพยายามปรับปรุงพฤติกรรมการพูดของตนเอง หากคุณเป็นผู้ที่ถูกพูดจาข่มเหง ลองบอกความรู้สึกของตนเองกับผู้พูดอย่างตรงไปตรงมา หากผู้พูดไม่ปรับปรุงพฤติกรรม คุณอาจต้องพิจารณาว่าจะรักษาความสัมพันธ์นั้นไว้หรือไม่
ข้อควรจำ: การพูดจาที่ทำให้ดูเหมือนยกตนข่มท่าน ไม่เพียงส่งผลกระทบต่อผู้ฟังเท่านั้น แต่ยังสะท้อนถึงปัญหาภายในจิตใจของผู้พูดด้วย
จิตวิทยาเชิงวิเคราะห์มองว่า พฤติกรรมการพูดที่ทำให้ดูเหมือนยกตนข่มท่าน เป็นมากกว่าแค่การสื่อสารที่ไม่เหมาะสม แต่ยังเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงปัญหาภายในจิตใจของผู้พูดอีกด้วย
ปมด้อยและกลไกการป้องกันตนเอง
ผู้ที่มักพูดจาดูถูกหรือข่มผู้อื่น อาจมีปมด้อยหรือความไม่มั่นคงในจิตใจซ่อนอยู่ การพูดจาเช่นนี้จึงเป็นกลไกการป้องกันตนเองรูปแบบหนึ่ง เพื่อปกปิดความรู้สึกไม่มั่นคงและสร้างภาพลักษณ์ที่ดูเหนือกว่าผู้อื่น
ความต้องการได้รับการยอมรับและการชื่นชม
บางคนอาจรู้สึกว่าตนเองไม่ได้รับการยอมรับหรือชื่นชมอย่างเพียงพอ การพูดโอ้อวดความสำเร็จหรือความสามารถของตนเองจึงเป็นวิธีเรียกร้องความสนใจและการยอมรับจากผู้อื่น
ความก้าวร้าวแฝง
ในบางกรณี การพูดจาข่มผู้อื่นอาจเป็นการแสดงออกของความก้าวร้าวแฝง ผู้พูดอาจมีความโกรธหรือความไม่พอใจที่เก็บกดไว้ การพูดจาทำร้ายจิตใจผู้อื่นจึงเป็นช่องทางระบายความรู้สึกเหล่านั้นออกมา
การขาดความเข้าอกเข้าใจผู้อื่น
ผู้ที่พูดจาโดยไม่คำนึงถึงความรู้สึกของผู้อื่น อาจขาดความเข้าอกเข้าใจผู้อื่น (Empathy) ซึ่งเป็นความสามารถในการรับรู้และเข้าใจอารมณ์ความรู้สึกของผู้อื่น
ผลกระทบต่อผู้พูด
แม้การพูดจาข่มผู้อื่นอาจช่วยให้ผู้พูดรู้สึกเหนือกว่าหรือได้รับการยอมรับในระยะสั้น แต่ในระยะยาวกลับส่งผลเสียต่อผู้พูดเอง ผู้พูดอาจ:
  • 1.
    ​สูญเสียความสัมพันธ์: ผู้คนอาจไม่อยากเข้าใกล้หรือสร้างความสัมพันธ์กับผู้ที่มักพูดจาทำร้ายจิตใจผู้อื่น
  • 2.
    ​ถูกมองในแง่ลบ: ผู้พูดอาจถูกมองว่าเป็นคนเห็นแก่ตัว หยิ่งยโส หรือไม่น่าคบหา
  • 3.
    ​ประสบปัญหาในการทำงาน: การพูดจาที่ไม่เหมาะสมอาจส่งผลเสียต่อความสัมพันธ์ในที่ทำงาน และเป็นอุปสรรคต่อความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน
  • 4.
    ​ปัญหาสุขภาพจิต: ความรู้สึกผิด ละอายใจ หรือความกังวลเกี่ยวกับผลกระทบที่เกิดขึ้นกับผู้อื่น อาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพจิต เช่น ภาวะซึมเศร้าหรือวิตกกังวล
การเยียวยาและการเปลี่ยนแปลง
หากคุณตระหนักว่าตนเองมีพฤติกรรมการพูดที่ทำร้ายจิตใจผู้อื่น การขอความช่วยเหลือจากนักจิตวิทยาหรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต จะช่วยให้คุณเข้าใจสาเหตุของพฤติกรรม และเรียนรู้วิธีการสื่อสารที่สร้างสรรค์และเหมาะสมมากขึ้น

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา