25 ก.ค. เวลา 01:00 • ข่าวรอบโลก

หมีสีน้ำตาลหิมาลัยหาอาหารลำบาก ต้องคุ้ยขยะกินเพราะวิกฤตโลกเดือด

ความเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นใบปัจจุบัน ทำให้สัตว์หลายชนิดต้องพยายามปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมใหม่ๆ
และบางเหตุการณ์ก็อาจชวนให้เรารู้สึกแปลกใจได้เหมือนกัน
ตัวอย่างที่นำมาเล่าสู่กันฟัง เป็นเรื่องราวของ ‘หมีสีน้ำตาลหิมาลัย’ สัตว์ที่จวนเจียนสูญพันธุ์อยู่รอมร่อ
สมัยก่อนหมีกลุ่มนี้ก็ถูกคนล่าเอาชิ้นส่วนร่างกายไปปรุงเป็นยาบ้าง ไม่ก็ลักขโมยเอาลูกหมีไปให้กับคณะะละครสัตว์หรือสวนสัตว์บ้าง เป็นสาเหตุดั้งเดิมที่ทำให้หมีลดจำนวนลง
แต่ก็ได้รับความช่วยเหลือประคับประคองจากกลุ่มนักอนุรักษ์จนเอาตัวรอดมาได้หลายครั้งหลายคราว
จนมาถึงปัจจุบัน ชะตาชีวิตของหมีก็ยังคงถูกผูกติดไว้กับการกระทำของคนไม่ต่างจากยุคก่อน
เพียงแต่บริบทเรื่องราวได้ต่างออกไป
ภัยร้ายที่คุกคาม ‘หมีสีน้ำตาลหิมาลัย’ ได้เปลี่ยนมาเป็น วิกฤตการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เป็นผลจากการกระทำของมนุษย์
เมื่อสภาพอากาศแปรปรวนมากขึ้น ชีวิตหมีก็พบกับความยากลำบากอย่างที่พวกมันไม่เคยเจอมาก่อน
จากการติดตามชีวิตของหมีสีน้ำตาลหิมาลัยในอุทยานแห่งชาติดีโอไซ ประเทศปากีสถาน ซึ่งเป็นฐานที่มั่นสำคัญในการอนุรักษ์สัตว์สายพันธุ์นี้ พบว่าอาหารของหมีกำลังขาดแคลนอย่างรุนแรง
อุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลกทำให้ฤดูกาลต่างๆ ไม่เหมือนเดิม ส่งผลต่อพืชอาหารของสัตว์หลายชนิดไม่ผลิดอกออกผลตามวันเวลาที่เคยเป็น
ผลกระทบแบบเบาๆ ก็คือทำให้สัตว์กินพืชหลายชนิดต้องอพยพย้ายถิ่นไปหาอาหารแหล่งอื่น
แต่ผลกระทบแบบแรงๆ ก็ต้องบอกว่ามีสัตว์หลายชนิดต้องอดตาย
ตามข้อมูลระบุว่า ‘มาร์มอต’ (กระรอกขนาดใหญ่ที่อยู่ในสกุล Marmota) ที่เป็นอาหารของหมีลดจำนวนลงเพราะไม่มีอะไรกิน
ขณะที่พวกกวางที่หมีล่าเป็นครั้งคราวก็พากันอพยพไปอยู่ที่อื่นกันหมด ความซวยจึงตกเป็นของหมีที่ไม่รู้จะกินอะไร
ตามรายงานของเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าในอุทยานแห่งชาติดีโอไซ บอกเล่าว่าตอนนี้พวกหมีทำตัวเป็นนักคุ้ยขยะ คอยเก็บเกี่ยวอาหารเหลือทิ้งจากนักท่องเที่ยวมากินประทังชีวิต
2
แต่ด้วยฤดูท่องเที่ยวนั้นไม่ได้เปิดตลอดทั้งปี ในช่วงที่ไม่มีอาหาร (ขยะ) พวกหมีก็ต้องเตร็ดเตร่ไปยังดินแดนที่พวกมันไม่เคยไปเพื่อแสวงหาแหล่งอาหารใหม่
หลายต่อหลายครั้งเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าก็ได้รับรายงานร้องทุกข์ว่ามีหมีเข้าไปยุ่มย่ามตามชุมชนที่ตั้งถิ่นฐานอยู่รอบๆ อุทยานฯ
ถือเป็นพฤติกรรมแบบเดียวกับที่หมีขั้วโลกกว่า 50 ตัว บุกเมืองไปคุ้ยหาเศษขยะในชุมชนทางตะวันออกไกลของรัสเซีย ดังที่เคยปรากฏเป็นข่าวเมื่อหลายปีก่อน
เรื่องนี้ถือเป็นความเสี่ยงทั้งต่อชีวิตคนและสัตว์ เพราะไม่แน่ว่าหมีหิวอาจทำร้ายคนได้
และคนก็อาจกลัวหมีจนลงมือทำร้ายหมีก่อนได้เช่นกัน
ซึ่งก็มีตัวอย่างเกิดขึ้นแล้วกับกรณีหมีขั้วโลกในแคนาดาถูกตำรวจยิงเพราะเกรงกลัวไปก่อนว่าหมีจะมาทำร้ายคนก่อน ทั้งที่มันยังไม่ทันได้ทำอะไร
ยิ่งไปกว่านั้นเรื่องนี้ยังมีความซับซ้อนซ่อนเงื่อน มีความขัดแย้งขมวดปมยุ่งเหยิงไว้เบื้องหลังด้วย
เพราะแต่ไหนแต่ไร ชุมชนรอบๆ อุทยานแห่งชาติดีโอไซ ก็ไม่ค่อยพอใจการประกาศตั้งอุทยานไว้เพื่ออนุรักษ์หมีมากนัก
เนื่องจากหลายครอบครัวจำใจต้องมอบที่ดินให้เป็นที่อุทยาน ทำให้สูญเสียรายได้ และพื้นที่ทำมาหากิน
มิหนำซ้ำด้วยข้อตกลงที่ทางอุทยานแห่งชาติเคยอ้างว่าจะสร้างงาน สร้างรายได้จากการท่องเที่ยวให้กับครอบครัวที่บริจาคที่ดิน ก็กลับเป็นไปอย่างล่าช้า
แล้วเมื่อบวกกับยังมีหมีมาด้อมๆ มองๆ รอบหมู่บ้านอีกก็ยิ่งสร้างความกังวลมากไปกันใหญ่
นอกจากนี้ ผู้คนรอบอุทยานแห่งชาติยังเชื่อว่าหมีเป็นผู้ลักลอบล่าสัตว์เลี้ยงเศรษฐกิจของชุมชนอย่างวัว มองหมีเป็นภัยเยี่ยงอาชญากรที่ต้องกำจัด
แม้จะมีข้อมูลโต้แย้งว่า วัวไม่ใช่อาหารที่หมีอยากกิน และไม่เคยพบเศษซากหรือดีเอ็นเอของวัวในอึหมีเลยแม้แต่น้อย
แต่ด้วยการวาดทัศนคติเชิงลบใส่หมีไปแล้ว เรื่องนี้ก็คงต้องอาศัยเวลาในการเปลี่ยนแปลง
ทั้งหมดที่กล่าวมา สรุปได้ว่า วิกฤตการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เป็นผลจากการกระทำของมนุษย์ ทำให้พฤติกรรมของหมีแตกต่างไปจากเดิม
พวกมันต้องดิ้นรนเพื่อความอยู่รอด และอาจนำพาชีวิตมาพบความขัดแย้งกับผู้คนมากยิ่งขึ้น
หากยังจำกันได้ ในไม่กี่ปีที่ผ่านมา มีการแชร์ภาพหมีขั้วโลกที่ผอมโซ ไม่น่ารักไม่น่ากอดปรากฏให้เป็นบนโลกโซเชียล
ซึ่งก็พอคาดเดาได้ว่านับเนื่องจากนี้อีกไม่กี่ปี เราอาจได้เห็นภาพหมีสีน้ำตาลหิมาลัยกลายเป็นเช่นนั้นไม่ต่างกัน
อ้างอิง
Aga Khan University, Bears on the Brink​ | Voices from the Roof of the World, https://youtu.be/VA4Dh-kIswM
National Library of Medicine, Diet of the brown bear in Himalaya: Combining classical and molecular genetic techniques, https://shorturl.asia/QvFVi
The Third Pole, As the brown bear thrives in Deosai, villagers feel threatened, https://shorturl.asia/6VHj3
The Guardian, Canadian police fatally shoot polar bear that wandered into Quebec community, https://shorturl.asia/0kh2R
โฆษณา