สรุปสารคดี 🎥 Live to 100: Secret of the Blue Zones
จากจักรยานคันแรกที่คุณปู่มอบให้ตอนเด็ก
สู่ความชอบตอนโตที่ทำให้ "Dan Buettner"
กลายเป็นนักปั่นจักรยาน
ที่สร้างสถิติโลกด้วยการปั่นไปทั่ว 5 ทวีป
ความท้าทายใหม่ในชีวิตที่เขามองหา
คือการผจญภัยเพื่อไขปริศนาที่ยิ่งใหญ่
จากการเจอข่าวในหน้าหนังสือพิมพ์บอกว่า
"คนที่โอกินาวะ มีอายุยืนที่สุดในโลก"
และนี่คือจุดเริ่มต้นการเดินทางกว่า 20 ปี
เพื่อไขปริศนาว่า...
อะไรที่ทำให้มนุษย์เรามีอายุยืนยาว?
และคำตอบที่เขาค้นพบอยู่ใน "Blue Zone"
EP 1: The Journey Begins
หลายร้อยปีมาแล้ว ที่โอกินาวะ ประเทศญี่ปุ่น
มีประชากรที่อายุยืนถึง 100 ปีมากที่สุดในโลก
นอกจากนี้ ยังมีอัตราการเป็นเบาหวานน้อยนิด
อัตราคนป่วยโรคหัวใจเพียง 1 ใน 5
และเป็นโรคสมองเสื่อมกันน้อยมาก
ที่สำคัญสาเหตุเกิดจากวิถีชีวิตประจำวันอย่าง...
1️⃣ กินอาหารให้เหมือนกินยา
กินอาหารที่หลากหลายและมีประโยชน์
ให้เหมือนเป็นยาบำรุงร่างกาย
2️⃣ กินให้เพียงพอกับพลังงานที่ต้องการ
คนอเมริกา 73% เป็นโรคอ้วน น้ำหนักเกิน
หากย้อนไปปี 1970 รมต. กระทรวงเกษตร
ตั้งเป้าเป็นครัวโลก ส่งเสริมให้คนผลิตอาหาร
การผลิตที่มากขึ้น ทำให้กินมากขึ้นกว่าที่จำเป็น
จาก 2,000 แคล เป็น 4,000 แคลต่อวัน
ขณะที่คนที่โอกินาวะกินน้อยกว่านั้นมาก
3️⃣ ประโยคเรียกสติก่อนกิน
"ฮารา ฮาชิ บุ" แปลว่า 8 ใน 10
หมายถึง หยุดกินเมื่อท้องอิ่ม 80%
เพื่อให้รู้ว่าไม่ควรกินอิ่มจนแน่นท้องมากเกินไป
4️⃣ บาลานซ์ร่างกายที่ดีจากกิจวัตรประจำวัน
วัฒนธรรมการนั่งกับพื้น
บังคับให้ต้องลุก-ยืนวันละหลายสิบครั้ง
การปลูกผักกินเอง ที่ต้องขยับร่างกาย
ทำให้เหมือนได้ออกกำลังกายไปโดยปริยาย
ซึ่งคนแก่ส่วนใหญ่มักเสียบาลานซ์
ทำให้ล้มและเสียชีวิตได้ง่าย
5️⃣ ความเหงาทำให้อายุขัยลดลง 15 ปี
สังคมที่โอกินาวะมักติดต่อพูดคุย
ทำกิจกรรม เต้น หรือร้องเพลงร่วมกัน
รวมทั้งยังมีการดูแลกันด้วยเงินกองทุน
ที่ลงขันไว้ช่วยคนในหมู่บ้านยามฉุกเฉิน
ทำให้ไม่รู้สึกเหงา และมีความสุขมากขึ้น
6️⃣ การมี "อิกิไค"
ความรู้สึกของการรู้ตัวเองว่า
เราจะลืมตาตื่นขึ้นมาเพื่ออะไร ทำอะไร
และมีคุณค่าอย่างไร เป็นสิ่งสำคัญ
ที่ทำให้เรามีเป้าหมายในการมีชีวิตอยู่
EP 2: Unexpected Discovery
ปี 1999 มีนักวิจัยชาวอิตาลี Dr. Gianni Pes
ค้นพบการกระจุกตัวของคนอายุร่วม 100 ปี
ที่ซาร์ดิเนีย ประเทศอิตาลี
เขาได้ทำจุดสีน้ำเงินไว้บนแผนที่ที่เขาค้นพบ
ซึ่งเป็นที่มาของคำว่า "Blue Zones"
1️⃣ ความสูงชัน
หมู่บ้านที่อาศัยอยู่บนภูเขาที่มีความชัน
ทำให้การเดินไปยังสถานที่ต่างๆ ในชุมชน
เป็นการออกกำลังกายไปโดยธรรมชาติ
2️⃣ คาร์บชั้นดี
อาหารหลักมาจากพืชผักที่เก็บได้จากสวน
และขนมปังซาวโดที่มีแลคโตบาซิลัส
ที่มีส่วนช่วยลดการดูดซึมน้ำตาล
3️⃣ ควบคุมความเครียด
อาชีพหลักของคนที่นี่มีความเครียดน้อย
และเป็นความเครียดที่สามารถแก้ไขได้
ทำให้ไม่กลายเป็นโรคเครียดเรื้อรัง
ซึ่งส่งผลเสียต่อสุขภาพกายและสุขภาพจิต
4️⃣ การดูแลผู้สูงวัย
การให้คุณค่าและการดูแลคนในครอบครัว
ทำให้ผู้สูงอายุไม่ต้องไปอยู่บ้านพักคนชรา
มีความสุข ได้รับการดูแลที่ดี และสุขภาพดีกว่า
ซึ่งค่าเฉลี่ยของคนที่อยู่บ้านพักคนชรา
จะมีอายุขัยสั้นลงเฉลี่ยประมาณ 2 - 6 ปี
จากนั้น Dan ได้ย้ายไปค้นหาคำตอบต่อ
ที่โลมาลินดา ประเทศสหรัฐอเมริกา
เขาพบว่าชาวแอดเวนทิสต์
นับถือศาสนาคริสต์ในนิกาย
ที่มีความเชื่อว่าเพื่ออุทิศตนต่อพระเจ้า
การหมั่นออกกำลังกาย
และทำงานอาสาสมัครเป็นหนึ่งในนั้น
1️⃣ เน้นกินมังสวิรัติ
ชาวแอดเวนทิสต์เป็นมังสวิรัติประมาณ 35%
ซุปเปอร์มาร์เก็ตที่นี่ขายผักผลไม้เป็นส่วนใหญ่
2️⃣ ความเชื่อและศรัทธา
งานวิจัยพบว่า คนที่ระลึกถึงสิ่งที่ตนศรัทธา
มากกว่าอาทิตย์ละครั้ง มีอายุขัยยาวนานขึ้น 7 ปี
3️⃣ เข้าร่วมกลุ่มสังคมที่มีคุณภาพ
พฤติกรรมการดูแลสุขภาพเหมือนโรคติดต่อ
งานวิจัยพบว่า ถ้าเพื่อนสนิท 3 คนเป็นโรคอ้วน
มีความเป็นไปได้ว่าเราเองก็มีโอกาสที่จะอ้วน
การสูบบุหรี่และความเหงาก็อาจติดต่อได้เช่นกัน
EP 3: The End of Blue zones?
ชาวอิคาเรีย ประเทศกรีซ
เผชิญกับภูมิประเทศที่ทุรกันดาร
ทำให้พวกเขาต้องพึ่งพาตัวเองด้วยการปลูกผัก
สมุนไพร และเลี้ยงผึ้งเป็นหลัก
1️⃣ ชาสมุนไพร
วัฒนธรรมการดื่มชาสมุนไพร
มีประโยชน์ต่อร่างกายหลายอย่าง
และมีส่วนช่วยป้องกันโรคสมองเสื่อม
2️⃣ น้ำผึ้งธรรมชาติ
คนเลี้ยงผึ้งจะย้ายผึ้งไปยังจุดต่างๆ ตามฤดูกาล
ทำให้น้ำผึ้งมีไมโครนิวเทรียนซ์
และสารอาหารที่สูงกว่าน้ำผึ้งที่อื่น
นอกจากนี้ ยังไม่ได้ผ่านกระบวนการต้ม
หรือพลาสเจอร์ไรซ์ที่ทำให้น้ำผึ้งเหลือแต่น้ำตาล
รวมถึงชาวอิคาเรียจะใช้น้ำผึ้งแทนน้ำตาล
แม้กระทั่งวิธีชงชาหรือกาแฟ
ก็จะใส่น้ำผึ้งไปตอนที่น้ำไม่ร้อนแล้ว
3️⃣ คู่ชีวิต
งานวิจัยพบว่า เมื่อคู่ชีวิตที่อยู่ด้วยกัน
เป็นระยะเวลานานเสียชีวิตลง
2 ใน 3 มักจะเสียชีวิตประมาณ 3 เดือนต่อมา
คนที่นี่ให้ความสำคัญกับการเลือกคู่ชีวิต
และการดูแลเอาใจใส่ซึ่งกันและกัน
เป็นเหตุผลที่ทำให้มีความสุขและมีชีวิตที่ยืนยาว
4️⃣ ไวน์
วิธีการปลูกและเก็บองุ่น
รวมถึงวิธีการหมักไวน์แบบดั้งเดิมก่อนคริสกาล
ทำให้ได้ไวน์องุ่นที่มีคุณภาพ ไม่มีสารเคมีเจือปน
มีสารต้านอนุมูลอิสระและสารอาหารที่สูง
5️⃣ การเต้นรำและเสียงหัวเราะ
ไม่ว่าวัยไหนก็สามารถเป็นเพื่อนกันได้
พวกเขามักจะนัดทานมื้อเย็น เล่นดนตรี เต้นรำ
และหัวเราะด้วยกันอย่างสนุกสนาน
เกือบตลอดทั้งคืนเป็นประจำ
สิ่งเหล่านี้ช่วยลดความเครียด
เป็นการออกกำลังกายที่สนุก
และช่วยให้หลอดเลือดไหลเวียนเป็นอย่างดี
Dan เดินทางต่อไปยังนิโคยา
ชนบทห่างไกลทางตอนเหนือของคอสตาริกา
ที่ที่คนอายุมากกว่าค่าเฉลี่ยทั่วโลกถึง 3.5 เท่า
David Reichoff นักวิทยาศาสตร์
จาก Stanford University
ได้วัดผลอายุทางชีวภาพของชาวนิโคยา
พบว่าพวกเขามีอายุทางชีวภาพ
เฉลี่ยน้อยกว่าอายุจริงถึง 10 ปี
1️⃣ Plan De Vida
การมีเป้าหมายในชีวิต และรู้ว่าในแต่ละวัน
ตื่นมาเพื่ออะไรที่มีความหมาย
2️⃣ กิจวัตรประจำวัน
การปลูกพืชผัก เลี้ยงสัตว์ ทำงานบ้าน
ทำอาหารด้วยตัวเองโดยไม่มีเครื่องใช้ไฟฟ้า
ช่วยเผาผลาญแคลอรีเป็นอย่างมาก
3️⃣ ให้เวลากับสิ่งสำคัญ
ทุกวันจะมีการรวมตัวในมื้อเย็น
กับเพื่อนฝูงและคนในครอบครัว
รวมถึงทำกิจกรรมต่างๆ ด้วยกันเสมอ
4️⃣ สาธารณสุขที่แข็งแรง
เจ้าหน้าที่คลินิกออกเยี่ยมคนในชุมชนทุกปี
เพื่อพูดคุยและตรวจเช็กสุขภาพความเป็นอยู่
รวมถึงให้ความใส่ใจกับแหล่งน้ำ
และการดูแลเพื่อให้แน่ใจว่า
เด็กแรกเกิดถึง 2 ขวบปีแรก
ได้รับโปรตีนที่เพียงพอต่อการเจริญเติบโต
ทำให้คนที่นี่สุขภาพแข็งแรง อายุยืน
และแทบไม่มีใครป่วยเป็นโรคร้ายแรงเลย
5️⃣ ถั่ว ฟักทอง และข้าวโพด
พืชที่ได้รับอะนิโม 9 ชนิดครบถ้วน
โดยไม่จำเป็นต้องทานเนื้อสัตว์
ที่มีโปรตีนแต่ก็มาพร้อมกับไขมัน
EP 4: The Future of Longevity
สถานการณ์ปัจจุบันที่วิถีชีวิตดั้งเดิม
ของชุมชนในแถบ Blue Zones เริ่มเปลี่ยนไป
จากการเข้าถึงของความสะดวกสบาย
ไลฟ์สไตล์ และอาหารการกิน
ซึ่งอาจหมายถึงปัจจัยที่เอื้อต่อการมีอายุยืนยาว
อาจหายไปภายในหนึ่งช่วงชีวิตคนต่อจากนี้
Dan ค้นพบจุดที่เชื่อมโยงกัน
ของสถานที่ Blue Zones ต่างๆ คือ
1️⃣ ขยับร่างกายอย่างเป็นธรรมชาติ
การเดินไปยังสถานที่ต่างๆ
การทำงานบ้านและงานสวนด้วยตัวเอง
และขยับร่างกายเพื่อทำกิจกรรมในชีวิตประจำวัน
สำคัญการกว่าหาเวลาในการออกกำลังกาย
2️⃣ มุมมองและทัศนคติ
การผ่อนคลาย รู้ความหมายของการมีชีวิต
การพบปะเพื่อนฝูงและคนในครอบครัว
และการเป็นหนึ่งในสมาชิกของชุมชน
ช่วยให้ลดความเครียดและมีความสุขได้เป็นอย่างดี
3️⃣ ทานอาหารที่มีประโยชน์
การทานมังสวิรัติ การทานแค่เท่าที่พออิ่ม
และเพียงพอต่อความต้องการ
ท่ามกลางเพื่อนและครอบครัว
4️⃣ การมีปฎิสัมพันธ์กับผู้อื่น
การใส่ใจดูแลคนในครอบครัวและเพื่อน
รวมถึงการมองหาคู่ชีวิตที่ดี
ช่วยให้เราสามารถดำเนินชีวิตไปในทางที่ดี
คำถามต่อมาที่ Dan Buettner อยากรู้คือ
พวกเราจะสามารถเก็บภูมิปัญญาเหล่านี้
เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะต่อการ
สร้าง Blue Zones ขึ้นมาใหม่ได้หรือไม่?
Dan เริ่มโปรเจคสร้าง Blue Zones
ขึ้นที่เมืองอัลเบิร์ตลี มินนิโซตา ในปี 2009
ขนาดประชากรประมาณ 18,000 คน
เขาทดสอบวัดอายุขัยเฉลี่ยของแต่ละคน
และเริ่มเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมในชุมชน
เช่น กิจกรรมเดินออกกำลังกาย
ทำความรู้จักกับคนในชุมชน ทำงานอาสาสมัคร
ปรับทางเท้าและเพิ่มเลนจักรยาน
รวมถึงให้ความรู้เกี่ยวกับการเลือกทาน
และเปลี่ยนร้านค้าในชุมชน
ให้ขายอาหารที่มีประโยชน์มากขึ้น
1 ปีต่อมา
เขาได้ทดสอบคนในชุมชนอีกครั้ง
พบว่าอายุขัยเฉลี่ยเพิ่มขึ้นถึง 3.1 ปี
ซึ่งมากกว่าที่ Dan คาดการณ์ไว้ด้วยซ้ำ
หลังจากชุมชนเล็กๆ ประสบความสำเร็จ
Dan อยากรู้ว่าถ้าระดับประเทศต้องทำอย่างไร?
เขาจึงเดินทางต่อไปยัง "สิงคโปร์"
ประเทศที่ส่วนใหญ่เป็นชาวประมง
และเคยมีอายุขัยเฉลี่ยต่ำกว่ามาตรฐาน
แต่ปัจจุบัน (2019) กลับมีอายุยืนยาว
และมีคุณภาพมากที่สุดในโลก
รัฐบาลสิงคโปร์ให้ความสำคัญกับคน
นโยบายต่างๆ ออกมาเพื่อให้นำไปปฎิบัติ เช่น
1️⃣ ลงโทษรุนแรงเกี่ยวกับยาเสพติดและอาวุธ
เพื่อให้ประชาชนมีความสุขและปลอดภัย
ไม่ต้องอยู่อย่างหวาดกลัว ทำให้ไม่เครียด
2️⃣ ทานดีมีประโยชน์
มากกว่าการให้ความรู้ แต่ทำให้เป็นรูปธรรม
เช่น ข้าวกล้องมีไฟเบอร์สูงกว่า
ก็ปรับให้ราคาข้าวกล้องถูกกว่ามาก
จำกัดปริมาณน้ำตาลในน้ำอัดลม
ให้ไม่เกินเพียง 12%
รวมถึงเพิ่มสัญลักษณ์เมนูที่ดีต่อสุขภาพ
3️⃣ ภาษีรถแพงมหาศาล
รถแพงกว่าประเทศอื่น 2.5 เท่า
รวมถึงค่าต่อใบขับขี่และอื่นๆ
อีกปีละครึ่งหนึ่งของราคารถ
ทำให้ไม่เกิดปัญหารถติดและมลพิษ
รวมถึงออกแบบให้เดินเท้าหรือปั่นจักรยาน
ไปยังสถานีรถไฟหรือรถประจำทาง
ได้ภายใน 10 - 15 นาทีเท่านั้น
ซึ่งภาษีจรถก็นำมาใช้ในการพัฒนาทางเท้า
เลนจักรยานที่มักจะผ่าน
สวนสาธาณะที่มีกว่า 350 แห่ง
ซึ่งรัฐสนับสนุนให้ทุกคนใกล้ที่ออกกำลังกาย
4️⃣ ประชาชน 80% มีบ้านเป็นของตัวเอง
ทำให้พวกเขาดูแลที่อยู่อาศัย
และมีเพื่อนบ้านที่ดี เกิดเป็นชุมชนที่ดี
5️⃣ ลดอัตราการเสียชีวิตอย่างโดดเดี่ยว
รัฐให้ความสำคัญกับอนาคต
ที่ประชากรสูงวัยจะเริ่มเพิ่มขึ้น
และสร้างความกดดันให้กับการแพทย์
จึงมีนโยบายบ้านราคาถูกและมีเงินก้อนให้
เพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถอยู่ใกล้ลูกหลาน
คนสูงวัยจึงมีโอกาสได้รับการดูแลที่ดี
มีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
