14 ก.ย. 2024 เวลา 08:14 • ประวัติศาสตร์

อิสลามกับการรวมตะวันออกกลางเป็นปึกแผ่น

อิสลามเป็นศาสนาที่มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนานและเข้มข้น มีเรื่องราวการสู้รบและประวัติศาสตร์ต่างๆ ที่ยาวนาน
หากแต่สิ่งที่ปฏิเสธไม่ได้เลยก็คือ อิสลามนั้นเปลี่ยนแปลงตะวันออกกลางไปตลอดกาล
1
อิสลามกลายเป็นศาสนาหรือสิ่งที่บาบิโลน เปอร์เซีย หรืออัสซีเรียไม่สามารถทำได้
เรื่องราวเป็นอย่างไร ผมจะเล่าให้ฟังครับ
หากจะกล่าวว่าตะวันออกกลางเป็นศูนย์กลางการเมืองโลกเป็นเวลานานหลายพันปี ก็อาจจะไม่ใช่คำกล่าวที่เกินจริงนัก เนื่องจากตะวันออกกลางเป็นที่ตั้งของอาณาจักรต่างๆ ในโลกยุคโบราณ
เมโสโปเตเมียคืออารยธรรมแรกๆ ในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ จักรวรรดิอะคีเมนิดก็เป็นอาณาจักรระดับโลกแห่งแรกในประวัติศาสตร์ และก่อนที่จะมีการสำรวจยุโรป ตะวันออกกลางก็เป็นดินแดนที่เชื่อมพื้นที่กว้างใหญ่ตั้งแต่เอเชียตะวันออกไปจนถึงกรีซ
แล้วทำไมการแผ่อำนาจของอิสลามจึงต่างออกไป? ทำไมจึงไม่เป็นที่จดจำมากเท่ากับอาณาจักรอื่นๆ?
1
ในช่วงแรกที่อิสลามขยายอำนาจ ราชวงศ์อุมัยยะฮ์และรัฐเคาะลีฟะฮ์อับบาซียะฮ์คือดินแดนที่ลากยาวตั้งแต่สเปนไปจนถึงอัฟกานิสถานในสมัยศตวรรษที่ 9 ซึ่งนี่เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ที่ตะวันออกกลางและเอเชียกลางรวมกันเป็นปึกแผ่น
2
แต่อิทธิพลของราชวงศ์อุมัยยะฮ์ไม่ได้มาจากขนาดพื้นที่ที่กว้างใหญ่ หากแต่เป็นเพราะการรวมกันเป็นปึกแผ่นทางศาสนาและวัฒนธรรม
ในหลายๆ ส่วนของรัฐเคาะลีฟะฮ์ การรวมกันเป็นปึกแผ่นมักจะเป็นไปอย่างเชื่องช้าและสงบ ค่อยเป็นค่อยไป หากแต่ในดินแดนห่างไกลของโลกอิสลาม ได้เกิดการต่อต้านและผลลัพธ์ที่รุนแรง หากแต่รัฐเคาะลีฟะฮ์ในยุคแรกก็สามารถรวบรวมและทำให้อิสลามในยุคแรกแข็งแกร่งพอที่จะเกิดเป็นขั้วอำนาจใหม่ที่จะพลิกโฉมหน้าของโลก
อาจจะเรียกได้ว่าตะวันออกกลางก่อนการเข้ามาของอิสลามนั้น มีความแตกแยกทั้งทางด้านวัฒนธรรมและศาสนา เต็มไปด้วยอาณาจักรต่างๆ ที่เกิดขึ้นและดับสลายไปตามกาลเวลา
หากแต่อิสลามก็ทำให้ความหลากหลายเหล่านี้ค่อยๆ จางหาย ซึ่งก็ไม่ได้หมายความว่าจะทำให้ความขัดแย้งรุนแรงหมดเลยซะทีเดียว แต่ก็สามารถทำในสิ่งที่อาณาจักรใหญ่ในอดีตอย่างเปอร์เซียและเมโสโปเตเมียไม่สามารถทำได้สำเร็จ
1
นั่นก็คือรวบรวมตะวันออกกลางให้เป็นหนึ่งด้วยศาสนาหนึ่งเดียว
โฆษณา