17 ก.ย. เวลา 14:02 • ศิลปะ & ออกแบบ
มหาวิทยาลัยกรุงเทพ

Oedipus แดนเทพ|พวกคุณมองหาอะไรกัน? เห็นหรือไม่เห็น

เรื่องราวน่าเศร้าของอีดิปุส เด็กกำพร้าผู้ขึ้นเป็นกษัตริย์และจบลงด้วยการเนรเทศตัวเองออกจากเมือง หนีไม่พ้นชะตากรรม เขาถูกกำหนดหรือเขากำหนดเอง ไม่รู้เหมือนกัน คงตอบได้ยาก บางทีอาจกำลังเป็นไปทั้งสองทาง ขึ้นอยู่กับมุมมอง เขาหลีกเลี่ยงได้ ในขณะเดียวกันคำทำนายก็เป็นที่พูดถึงตลอดเรื่อง ถ้าคำทำนายไม่ได้ถูกสร้าง จะเหลือเพียงการตัดสินใจของอีดิปุสเท่านั้นรึเปล่าที่ย้อนมาทำร้ายเขาได้
คนเราเลือกไม่ได้อยู่แล้วตั้งแต่เกิด ไม่ว่าจะเป็นใคร รูปร่างหน้าต่างอย่างไร เจตจำนงเสรีจึงกลายเป็นสิ่งที่นำมาอธิบายกับการกระทำถึงจะมีความหมาย เลือกเกิดไม่ได้แต่เลือกที่จะทำความดีได้ จริงไหม? ดีต่อใคร? ภายใต้สังคมเป็นอยู่เรามีเจตจำนงเสรีเหลืออยู่มากน้อยแค่ไหน สมมุติว่านายเอเกิดในชุมชนขนาดเล็ก เขาพยายามทำงานหนักเท่าไรก็ไม่มีตังมากพอจะออกไปตั้งถิ่นฐานที่อื่น เมื่อถึงวัยที่จะสร้างครอบครัว เขาพบรักกับสาวงามที่สุดในหมู่บ้าน เขามีครอบครัวกันและอยู่อย่างมีความสุขตลอดกาล
นายเอมีชะตากรรมที่เกิดมาจน ตัวเลือกที่เขาทำได้มีเพียงไม่กี่อย่าง ผู้หญิงคนหนึ่งที่โดดเด่นที่สุดในสังคมแคบ ๆ กลายเป็นสิ่งเลอค่า ชะตากรรมจึงเป็นกรอบจำกัดตัวเลือกของมนุษย์คนหนึ่ง การมีอยู่ของเจตจำนงเสรีได้กลายเป็นการดิ้นรนของคนที่เกิดบนชะตากรรมที่ยากลำบากไปแล้ว
ปัจจุบันในสังคมได้มอบเจตจำนงเสรีให้กับประชาชนในขอบเขตเท่าไร กำลังมีใครสร้างกรอบชะตากรรมและสร้างคำทำนาย พร้อมหลอกว่าเรามันน่าพึงพอใจแล้วรึเปล่า ? สิ่งนี้ได้แทรกในประโยคที่ว่า "โชคดีแค่ไหนแล้วที่เกิดมาบนแผ่นดินนี้" รึเปล่า?
เราปราบปลื้มที่ได้เป็นส่วนหนึ่งการทำงานของโปรดักชั่นนี้ ถึงแม้มันจะเป็นเพียงโปรเจคส่งงานในชั้นเรียน แต่สำหรับเรามันช่างทรงพลังทะลุหลุดกรอบทะลุประตูห้อง มันมีเสียงของเราอยู่ในนั้น กับการตีความถึงความเชื่อและกรอบของชะตากรรม สิ่งเหล่านี้ต่างถูกสร้างขึ้น ด้วยความปราณีต เพื่อจะหล่อหลอมจิตใจคน ในขณะเดียวกันมันก็เลอะเทอะในกระบวนการระหว่างการสร้างตัวเช่นกัน เรามองว่าสิ่งที่ถ่ายทอดผ่านสื่อปัจจุบันซึ่งมันแสนจะง่ายเหลือเกิน บางเรื่องบางราวก็เร็วเกินกว่าความจริงจะไปถึง
จนสุดท้ายเราก็ต่างเชื่อมั่นอย่างแรงกล้าไปแล้ว ซึ่งยากที่จะตัดขาดเพราะเราเลือกเอง แต่มันช่างน่าเศร้าเมื่อเราบอกว่าสิ่งที่เราเลือกเชื่อนั้นเป็นเจตจำนงเสรีที่เขาตัดสินเอง ทว่า มันถูกกำหนดโดยใครบางกลุ่ม
ละครในอดีตมีเหตุผลที่มันถูกสร้างในอดีต เพื่อค่านิยม และบริบทของสังคมในยุคนั้น ๆ ต่อให้เราบอกว่าเรื่องราวในอดีตมันสอนอะไรคนปัจจุบันได้ยาก แต่ก็แน่นอนว่าได้เรียนรู้ไม่มากก็น้อย ความเชื่อที่เกิดขึ้นในอดีตกำลังถูกลบล้างด้วยความสมเหตุสมผลในของปัจจุบันแต่ในขณะเดียวกันตรรกะเหตุผลเหล่านี้ทำให้เราเข้าใจว่าเขามีความเชื่อไว้ทำไม คนกรีกต่างมุ่งหน้าหาความเป็นเลิศ และต้องเป็นเลิศในทุกสิ่ง
เรื่องราวของพระเจ้าจึงเป็นเหตุผลของพวกเข้าในสิ่งที่พวกเขาก้าวเข้าไปไม่ถึง ไม่ว่าความจริงเป็นอย่างไรเรามองว่าความเชื่อเหล่านี้คือจุดหล่อหลอมให้พวกเขามุ่งหน้าต่อ อาจจะเพื่อเข้าใกล้พระเจ้าหรืออาจจะเพื่อไปถึงจุดพิสูจน์ว่าไม่มีพระเจ้าหรอก
ฉะนั้นเรามองเห็นมันมากน้อยแค่ไหนหรือ? ชะตากรรมของเรา ขอบเขตการตัดสินใจ เรากำลังถูกอะไรครอบไว้บนหัวรึเปล่า ? ยิ่งเป็นความเชื่อที่เราไม่ได้เป็นคนสร้าง เรายิ่งมีขอบเขตน้อยลงไป ถ้าให้พูดตามตรง ทุกวันนี้ เราอาจจะยังไม่รู้ตัวเลย แต่ตราบใดที่ประโยชน์ของการสร้างสิ่งเหล่านี้ มันตกเป็นของทุกคน เพื่ออยู่ร่วมกัน เพื่อค้นหา เพื่อพบ เพื่อรัก เพื่อฝ่าฟันบนถนนที่ดีต่อการเดินทาง เรายินดีให้มันเกิดขึ้น
โฆษณา