“การแบ่งแยก“ และ ”ความไม่เท่าเทียม” สองสิ่งที่ทำให้จักรวรรดิสเปนล่มสลาย
“จักรวรรดิสเปน (Spanish Empire)” คือจักรวรรดิที่ยิ่งใหญ่ในอดีต
ในช่วงที่รุ่งเรืองสุดขีดเมื่อราวต้นศตวรรษที่ 17 สเปนนั้นครอบครองอำนาจเกือบทั้งหมดในแถบแคริบเบียน อเมริกาเหนือ อเมริกาใต้ อเมริกากลาง โปรตุเกส และฟิลิปปินส์
“ราชวงศ์ฮาพส์บวร์ค (House of Habsburg)” ซึ่งปกครองสเปน ก็ได้ครอบครองที่ดินจำนวนมากในยุโรป ซึ่งรวมถึงเบลเยี่ยม ซิซิลี และเนเปิลส์
ความยิ่งใหญ่ของสเปนเริ่มขึ้นในปีค.ศ.1492 (พ.ศ.2035) เมื่อ “คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส (Christopher Columbus)” นักเดินเรือชาวอิตาลี ได้เดินทางไปสำรวจอเมริกา
ในปีเดียวกันนั้น สองพระประมุขแห่งสเปนอย่าง “สมเด็จพระราชินีนาถอิซาเบลลาที่ 1 แห่งคาสติลล์ (Isabella I of Castile)“ และ ”พระเจ้าเฟอร์ดินานด์ที่ 2 แห่งอารากอน (Ferdinand II of Aragon)“ ได้ทรงออก “พระราชกฤษฎีกาอาลัมบรา (Alhambra decree)” ซึ่งมีคำสั่งให้เนรเทศชาวยิวทั้งหมดออกไปจากสเปน
คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส (Christopher Columbus)
พระราชกฤษฎีกานี้ทำให้ประชากรระดับมันสมองหลายคนต้องออกไปจากสเปน มีชาวยิวกว่า 40,000 คนออกจากสเปน และอพยพไปยังจักรวรรดิอ็อตโตมัน เนเธอร์แลนด์ และอีกหลายๆ ที่ ทำให้เกิดภาวะสมองไหลในสเปน
อีกหนึ่งผลลัพธ์ที่เกิดจากพระราชกฤษฎีกานี้ นั่นก็คือสเปนขาดแคลนระบบการเงินการธนาคารที่ทันสมัย ทำให้ราชสำนักสเปนต้องขอกู้ยืมเงินจากนายธนาคารต่างชาติ ทำให้ผลประโยชน์ที่สเปนกอบโกยได้จากดินแดนที่สเปนออกสำรวจและยึดครอง กลับต้องนำมาจ่ายหนี้ให้แก่เหล่านายธนาคารที่เป็นเจ้าหนี้
เรียกได้ว่า ถึงแม้ว่าสเปนจะมีเหมืองทองคำและแร่เงินที่ใหญ่ที่สุดในโลก แต่ก็แทบจะไม่สามารถหาเงินทุนมาสนับสนุนและบำรุงกองทัพของตนได้
สมเด็จพระราชินีนาถอิซาเบลลาที่ 1 แห่งคาสติลล์ (Isabella I of Castile) และ พระเจ้าเฟอร์ดินานด์ที่ 2 แห่งอารากอน (Ferdinand II of Aragon)
นอกจากนั้น สเปนยังไม่มีการพัฒนาระบอบทุนนิยมในประเทศ ไม่มีตลาดหุ้นหรือบริษัทใหญ่ๆ ที่ดูแลผลประโยชน์ของชาติ ทำให้ถึงแม้ว่าสเปนจะเป็นจักรวรรดิที่ใหญ่ที่สุดในโลก หากแต่ก็ด้อยพัฒนาในทางเศรษฐกิจ
และไม่เพียงแค่ชาวยิวเท่านั้น ระหว่างค.ศ.1609-1614 (พ.ศ.2152-2157) ราชสำนักสเปนยังสั่งเนรเทศชาวมุสลิมในสเปนอีก ซึ่งประชากรเหล่านี้ก็ล้วนแต่เป็นประชากรหัวกะทิที่มีความรู้ความสามารถ
คริสตจักรในสเปนยังก่อตั้งหน่วยตำรวจลับที่ทำหน้าที่ไล่ล่าชาวยิวและชาวมุสลิมที่ปลอมตัวเป็นชาวคริสต์ มีคนจำนวนมากถูกสังหารเพียงเพราะว่ามีบรรพบุรุษเป็นชาวยิวและชาวมุสลิม
เรียกได้ว่าในสมัยศตวรรษที่ 16 สเปนนั้นไม่ได้พัฒนาเทียบเท่ากับเพื่อนบ้าน ในขณะที่สมัยศตวรรษที่ 17 ฝรั่งเศส อังกฤษ และเนเธอร์แลนด์ ต่างก็สามารถควบคุมเศรษฐกิจในแถบแคริบเบียนได้มากมาย อีกทั้งยังประสบความสำเร็จในการตั้งอาณานิคมในอเมริกาเหนือ
สำหรับเรื่องของศาสนานั้น ในสมัยศตวรรษที่ 16 เนเธอร์แลนด์เป็นดินแดนของราชวงศ์ฮาพส์บวร์ค
หากแต่พระประมุขอย่าง “พระเจ้าฟิลิปที่ 2 แห่งสเปน (Philip 2 of Spain)” ก็ทรงขับไล่เนเธอร์แลนด์ออกจากจักรวรรดิ เหตุผลก็เนื่องจากการที่ไม่ทรงยอมรับนิกายอื่นที่ไม่ใช่คาทอลิก
เหตุการณ์นี้นำไปสู่การปฏิวัติในปีค.ศ.1566 (พ.ศ.2109) รวมถึงการก่อตั้ง “สาธารณรัฐดัตช์ (Dutch Republic)” ในปีค.ศ.1588 (พ.ศ.2131)
พระเจ้าฟิลิปที่ 2 แห่งสเปน (Philip 2 of Spain)
ผลที่ตามมาก็คือ “สงครามแปดสิบปี (Eighty Years' War)” ซึ่งผลาญทรัพยากรของจักรวรรดิสเปนไปเป็นอันมาก ในขณะที่ฝ่ายสาธารณรัฐดัตช์นั้นร่ำรวยขึ้นกว่าเดิมมาก
พวกดัตช์ได้ก่อตั้งอาณานิคมของตนและก่อตั้งตลาดหุ้นแห่งแรกของโลก และกรุงอัมสเตอร์ดัมก็กลายเป็นศูนย์กลางการธนาคารของยุโรป สกุลเงินกิลเดอร์ดัตช์ ก็กลายเป็นสกุลเงินที่เป็นที่เชื่อถือในยุโรป
พระเจ้าฟิลิปที่ 2 และพระประมุของค์ต่อๆ มา ต่างสูญเสียผลประโยชน์และอำนาจในดินแดนที่น่าจะสร้างผลกำไรมหาศาลก็เพราะความใจแคบและไม่ยอมรับความต่างทางศาสนา อีกทั้งยังสูญเสียอำนาจทางการเงิน ทำให้กษัตริย์แห่งสเปนไม่สามารถกู้ยืมเงินมาใช้บำรุงกองทัพได้อีก
ค.ศ.1648 (พ.ศ.2191) สเปนยินยอมที่จะยอมรับเอกราชของสาธารณรัฐดัตช์
อีกหนึ่งผลลัพธ์ของการแบ่งแยกนี้ก็คือความล้าหลังของอาณานิคมสเปนและฟิลิปปินส์ เนื่องจากชาวโปรเตสแตนท์ ชาวยิว และชาวมุสลิมไม่สามารถอาศัยอยู่ในอาณานิคมสเปนได้ ดังนั้นจึงไม่เกิดการพัฒนา
ในขณะที่นายธนาคารชาวดัตช์และชาวยิว ชาวไร่ชาวเยอรมัน พ่อค้าชาวอังกฤษ และอีกหลายๆ อาชีพในชาติยุโรปอื่นๆ ต่างสามารถสร้างเศรษฐกิจของชาติให้เข้มแข็งได้ ก็ไม่ได้รับการยอมรับให้เข้ามายังดินแดนแถบละตินอเมริกา การพัฒนาจึงไม่เกิด
แต่สาเหตุที่ทำให้จักรวรรดิสเปนล่มสลายจริงๆ นั้น มาจาก “ความไม่เท่าเทียม”
ในช่วงศตวรรษที่ 17 และศตวรรษที่ 18 กลุ่มชนชั้นสูงที่พูดภาษาสเปน ก็ได้เข้ามาลงหลักปักฐานยังเม็กซิโก อเมริกาใต้ และอเมริกากลาง
ชนกลุ่มนี้คือชาวครีโอที่นับถือศาสนาคริสต์นิกายคาทอลิก และส่วนใหญ่ก็มีบรรพบุรุษเป็นชาวสเปน หากแต่ราชสำนักสเปนกลับขัดขวางไม่ให้ชาวครีโอได้ขึ้นดำรงตำแหน่งระดับสูงในมาดริดและรัฐบาลอาณานิคม
ขาวครีโอมองว่าตนนั้นคือชาวสเปนคนหนึ่ง หากแต่รัฐบาลสเปนมองว่าชาวครีโอเป็นเพียงชาวอาณานิคมธรรมดา ไม่คู่ควรกับตน และทำให้ชาวครีโอตระหนักดีว่าพวกตนนั้นไม่มีทางจะได้สัญชาติสเปนอย่างแท้จริง
ในปีค.ศ.1808 (พ.ศ.2351) “นโปเลียน โบนาปาร์ต (Napoleon Bonaparte)” ประมุขแห่งฝรั่งเศส ได้ปลดกษัตริย์สเปนและแต่งตั้งน้องชายของตนให้ดำรงตำแหน่งแทน ในขณะเดียวกัน กลุ่มครีโอที่ยึดอำนาจการปกครองก็เข้าตั้งรัฐบาลสเปนในอาณานิคม
นโปเลียน โบนาปาร์ต (Napoleon Bonaparte)
พระเจ้าเฟอร์ดินานด์ที่ 2 ทรงพยายามจะกอบกู้จักรวรรดิสเปนอีกครั้งในปีค.ศ.1814 (พ.ศ.2357) หากแต่พระองค์ก็ทรงต้องพบเจอกับสงครามจากกลุ่มปฏิวัติอเมริกัน
ภายในปีค.ศ.1833 (พ.ศ.2376) อาณานิคมสเปนบนแผ่นดินอเมริกาทั้งหมดล้วนแต่ได้รับเอกราชหรือไม่ก็ถูกสหรัฐอเมริกายึดครองไปจนหมด และการปฏิวัติในดินแดนต่างๆ ก็ทำให้จักรวรรดิสเปนเหลืออาณานิคมเพียงแค่คิวบา เปอร์โตริโก ฟิลิปปินส์ และเกาะเล็กๆ เพียงไม่กี่แห่ง
ค.ศ.1898 (พ.ศ.2441) สหรัฐอเมริกาเข้ายึดครองเปอร์โตริโก ฟิลิปปินส์ และเกาะกวม นอกจากนั้น ยังทำให้คิวบากลายเป็นรัฐบริวารของสหรัฐอเมริกา
การกดขี่และไม่ยอมรับชาวครีโอ บวกกับความพยายามของพระเจ้าเฟอร์ดินานด์ที่ 2 ที่จะกอบกู้อาณานิคมสเปนให้เป็นดินแดนคาทอลิกอย่างสมบูรณ์ ล้วนแต่ทำให้เกิดการปฏิวัติและทำลายจักรวรรดิสเปน
อาจจะด้วยสองสาเหตุข้างต้นนี้ จึงทำให้จักรวรรดิที่เคยยิ่งใหญ่อย่างสเปน ต้องล่มสลายกลายเป็นรองชาติอื่นทั้งๆ ที่มีทุกอย่างในมือพร้อม
บางทีเรื่องราวนี้อาจจะเป็นบทเรียนที่ยังสามารถนำมาปรับใช้ได้จนปัจจุบัน
- 6
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
