23 ก.ย. เวลา 01:45 • สุขภาพ

Cognitive Dissonance: ภาวะความขัดแย้งทางความคิด

Cognitive Dissonance หรือ "ภาวะความขัดแย้งทางความคิด" เป็นทฤษฎีทางจิตวิทยาที่ถูกเสนอโดย Leon Festinger ในปี 1957 ซึ่งหมายถึงสถานการณ์ที่คนคนหนึ่งมีความรู้สึกไม่สบายใจหรือเครียดจากการที่ความคิด ความเชื่อ หรือพฤติกรรมที่ตนเองมีอยู่นั้นขัดแย้งกันหรือไม่สอดคล้องกัน ตัวอย่างเช่น เมื่อบุคคลมีความเชื่อในสิ่งหนึ่ง แต่กลับกระทำหรือแสดงพฤติกรรมที่ขัดแย้งกับความเชื่อนั้น
ตัวอย่างของ Cognitive Dissonance
1. การสูบบุหรี่: คนที่รู้ว่าการสูบบุหรี่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ แต่ยังคงสูบอยู่ อาจจะเกิดความไม่สบายใจหรือความรู้สึกผิด เนื่องจากพฤติกรรมการสูบบุหรี่ขัดแย้งกับความเชื่อที่ว่าการดูแลสุขภาพเป็นสิ่งสำคัญ
2. การรับประทานอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ: บุคคลที่รู้ว่าการรับประทานอาหารขยะเป็นสิ่งไม่ดีต่อสุขภาพ แต่ยังคงรับประทานอาหารเหล่านั้นอยู่ จะเกิดความขัดแย้งในจิตใจระหว่างความรู้กับพฤติกรรม
การตอบสนองต่อ Cognitive Dissonance
คนเรามีแนวโน้มที่จะหาทางลดความไม่สบายใจจาก Cognitive Dissonance โดยใช้วิธีการต่าง ๆ เช่น
1.การเปลี่ยนความเชื่อ: คนอาจเลือกที่จะปรับเปลี่ยนความเชื่อเพื่อให้สอดคล้องกับพฤติกรรม เช่น คนที่สูบบุหรี่อาจเริ่มเชื่อว่าการสูบบุหรี่ไม่เป็นอันตรายอย่างที่เคยคิด
2. การเปลี่ยนพฤติกรรม: คนอาจเลือกที่จะเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อให้สอดคล้องกับความเชื่อ เช่น เลิกสูบบุหรี่เพื่อให้ตรงกับความเชื่อที่ว่าการดูแลสุขภาพเป็นสิ่งสำคัญ
3. การหาเหตุผลรองรับ: คนอาจพยายามหาเหตุผลหรือข้อแก้ตัวเพื่ออธิบายพฤติกรรมที่ขัดแย้ง เช่น อ้างว่าการสูบบุหรี่ช่วยลดความเครียด แม้ว่าจะรู้ว่ามันไม่ดีต่อสุขภาพ
ผลกระทบของ Cognitive Dissonance
1.ความเครียดและความไม่สบายใจ: Cognitive Dissonance มักทำให้บุคคลรู้สึกเครียด ไม่สบายใจ และสับสน เนื่องจากความไม่สอดคล้องระหว่างความคิดและพฤติกรรม
2. การตัดสินใจผิดพลาด: เมื่อคนพยายามหาทางลดความขัดแย้งในจิตใจ พวกเขาอาจตัดสินใจอย่างรวดเร็วหรืออาจยอมรับข้อแก้ตัวที่ไม่สมเหตุสมผล เพื่อหลีกเลี่ยงความเครียด
3. การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม: ในบางกรณี Cognitive Dissonance อาจนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่ดีขึ้น เช่น การเลิกพฤติกรรมที่ไม่ดีต่อสุขภาพ
วิธีจัดการกับ Cognitive Dissonance
1. การยอมรับความขัดแย้ง: การยอมรับว่าความขัดแย้งทางปัญญาเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้เป็นเรื่องธรรมดา อาจช่วยให้คนสามารถจัดการกับความรู้สึกไม่สบายใจได้ดีขึ้น
2. การเผชิญหน้ากับความจริง: ควรเผชิญหน้ากับข้อเท็จจริงและตัดสินใจเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมตามความเชื่อที่ถูกต้อง
3. การปรับความคิดเชิงบวก: การใช้ทัศนคติที่ยืดหยุ่นและมีความคิดเชิงบวกสามารถช่วยลดภาวะ Cognitive Dissonance ได้ โดยการยอมรับข้อบกพร่องของตนเองและมุ่งพัฒนาตัวเอง
Cognitive Dissonance เป็นภาวะที่เกิดขึ้นเมื่อความคิด ความเชื่อ และพฤติกรรมของบุคคลไม่สอดคล้องกัน มันเป็นภาวะที่ส่งผลกระทบต่อจิตใจและอารมณ์ของบุคคลในหลายด้าน แต่ก็เป็นโอกาสที่บุคคลสามารถใช้ในการพัฒนาความคิดและปรับปรุงพฤติกรรมให้สอดคล้องกับความเชื่อที่ดีขึ้นได้
โฆษณา