27 ต.ค. เวลา 08:24 • ประวัติศาสตร์

• ทำไมประเทศเอเชียกลางมีคำว่า ‘สถาน’ ต่อท้าย?

เคยสงสัยใช่ไหมครับว่า ทำไมประเทศที่ตั้งอยู่ในเอเชียกลางอย่างเช่นคาซัคสถาน อุซเบกิสถาน หรือจะเป็นเติร์กเมนิสถาน มีคำว่า ‘สถาน’ ต่อท้ายชื่อประเทศอยู่
คำว่าสถาน (stan) หรือเขียนว่า istan หรือ estan มีที่มาจากภาษาเปอร์เซีย มีความหมายว่า ‘สถานที่’ หรือ ‘ประเทศ’ เมื่อนำคำนี้ไปต่อท้ายกับชื่อของเชื้อชาติ จึงมีความหมายว่า ‘ประเทศหรือดินแดนของเชื้อชาติ...’
1
ยกตัวอย่างเช่นประเทศในเอเชียกลาง คาซัคสถานที่มีความหมายว่า ดินแดนของชาวคาซัค (Kazakhs) อุซเบกิสถานหมายถึงดินแดนของชาวอุซเบก (Uzbeks) เติร์กเมนิสถานหมายถึงดินแดนของชาวเติร์กเมน (Turkmens) คีร์กิซสถานหมายถึงดินแดนของชาวคีร์กิซ (Kyrgyzs) และทาจิกิสถานที่หมายถึงดินแดนของชาวทาจิก (Tajiks)
2
นอกจาก 5 ประเทศในเอเชียกลาง ก็ยังมีประเทศอย่างปากีสถานและอัฟกานิสถานที่มีคำว่าสถานต่อท้ายเหมือนกัน
โดยชื่อของปากีสถานมาจากชื่อของ 5 ดินแดนที่รวมตัวเป็นปากีสถาน ได้แก่ ปัญจาบ (Punjab : P) อัฟกาเนีย (Afghania : A) แคชเมียร์ (Kashmir : K) สินธุ (Sindh : S) และบาลูจิสถาน (Baluchistan : Stan)
ส่วนความหมายของชื่อปากีสถาน ก็มีความหมายว่า ดินแดนที่บริสุทธิ์ เพราะคำว่า paks นอกจากจะย่อมาจากปัญจาบ อัฟกาเนีย แคชเมียร์ และสินธุแล้ว ในภาษาเปอร์เซีย paks ยังแปลว่าความบริสุทธิ์หรือความสะอาดทางจิตวิญญาณ
1
ขณะที่อัฟกานิสถาน ที่หมายถึงดินแดนของชาวอัฟกัน สัณนิษฐานว่าอัฟกันมาจากภาษาสันสกฤตคือคำว่า ‘อัศวะ’ (aśva) ที่แปลว่าม้าหรือคนขี่ม้า (ที่มาของคำว่าอัศวิน) ที่เดิมเป็นคำที่ใช้เรียกผู้คนในแถบเทือกเขาฮินดูกูช ก่อนที่คำว่าอัฟกันจะถูกใช้เรียกชาวพัชตุนหรือชาวปาทาน (Pashtuns) ที่เป็นประชากรส่วนใหญ่ในอัฟกานิสถาน
นอกจากนี้คำว่าสถานในภาษาเปอร์เซีย ก็ยังเชื่อมโยงกับคำว่า ‘สถาน’ และ ‘สถานะ’ ในภาษาไทย โดยทั้งสองคำมีต้นตอจากภาษาสันสกฤต ที่จัดอยู่ในกลุ่มภาษาอินโด-อารยัน (Indo-Aryan Languages) ร่วมกับภาษาเปอร์เซีย
และในหลายพื้นที่บนโลก ก็มีอีกหลายแห่งที่คำว่าสถานต่อท้าย อย่างเช่นเคอร์ดิสถาน (Kurdistan) ที่เป็นชื่อดินแดนของชาวเคิร์ดในตะวันออกกลาง
บัชคอร์โตสถาน (Bashkortostan) ดาเกสถาน (Dagestan) และตาตาร์สถาน (Tatarstan) ที่เป็นสาธารณรัฐในรัสเซีย หรือแม้แต่อินเดีย ที่นอกจากจะมีรัฐราชสถาน (Rajasthan) อินเดียในอดีตก็เคยถูกเรียกว่า ‘ฮินดูสถาน’ (Hindustan) หรือดินแดนของชาวฮินดูอีกด้วย
ติดตามช่องทางอื่น ๆ ของ Histofun Deluxe
อ้างอิง
• Britannica. Where Did the -stan Country Name Suffix Come From. https://www.britannica.com/story/where-did-the--stan-country-name-suffix-come-from
#HistofunDeluxe
โฆษณา