ทำไมความทรงจำของเราถึงไม่แน่นอน
ความทรงจำของมนุษย์นั้นเปรียบเสมือนภาพยนตร์เรื่องหนึ่งที่เราสร้างขึ้นมาเอง แต่ภาพยนตร์เรื่องนี้ไม่ได้ถูกบันทึกอย่างสมบูรณ์แบบเสมอไป อาจจะมีฉากที่เบลอ บางฉากที่หายไป หรือบางฉากที่ถูกเติมแต่งเข้าไปใหม่ ทำให้ความทรงจำของเราไม่แน่นอนและเปลี่ยนแปลงไปได้ตามกาลเวลา ปัจจัยอะไรบ้างที่ส่งผลต่อความทรงจำอันซับซ้อนนี้ มาไขข้อข้องใจไปพร้อม ๆ กัน
ปัจจัยหลักที่ส่งผลต่อความทรงจำ
• การเข้ารหัส (Encoding):
• ความสนใจ: สิ่งที่เราให้ความสนใจจะถูกจดจำได้ดีกว่าสิ่งที่เราไม่ได้สนใจ
• อารมณ์: อารมณ์ที่รุนแรง เช่น ความสุข ความเศร้า หรือความกลัว จะทำให้เราจดจำเหตุการณ์ได้ชัดเจนขึ้น
• การทำซ้ำ: การทบทวนหรือทำซ้ำข้อมูลจะช่วยให้เราจดจำได้นานขึ้น
• การเชื่อมโยง: การเชื่อมโยงข้อมูลใหม่กับความรู้เดิมจะช่วยให้เราเข้าใจและจดจำได้ง่ายขึ้น
• การเก็บรักษา (Storage):
• การถอดรหัส: สมองจะทำการถอดรหัสข้อมูลที่เข้ามา และเก็บไว้ในรูปแบบของร่องรอยทางประสาท
• การรบกวน: ปัจจัยภายนอก เช่น ความเครียด การขาดนอน หรือการได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะ สามารถรบกวนกระบวนการเก็บรักษาความทรงจำได้
• การเสื่อมสลาย: ความทรงจำที่ไม่ได้ถูกเรียกใช้บ่อย ๆ อาจจะค่อย ๆ เลือนลางไป
การเรียกคืน (Retrieval):
• สัญญาณกระตุ้น: สัญญาณกระตุ้น เช่น กลิ่น เสียง หรือสถานที่ สามารถช่วยให้เราเรียกคืนความทรงจำได้ง่ายขึ้น
• อคติในการเรียกคืน: ความเชื่อ ความคาดหวัง และอารมณ์ในปัจจุบัน สามารถส่งผลต่อการเรียกคืนความทรงจำ ทำให้เราจำเหตุการณ์ได้แตกต่างไปจากความเป็นจริง
• การแทรกแซง: ข้อมูลใหม่ที่เข้ามาอาจจะไปแทรกแซงและเปลี่ยนแปลงความทรงจำเดิมได้
ตัวอย่างที่เห็นได้ชัด
• การจำชื่อคน: เราอาจจะจำชื่อเพื่อนสมัยเด็กไม่ได้ แต่พอได้ยินเพลงประจำโรงเรียนเก่า เรากลับนึกชื่อเพื่อน ๆ ออกมาได้มากมาย เพราะเพลงเป็นสัญญาณกระตุ้นที่ช่วยให้เราเรียกคืนความทรงจำ
• การจำเหตุการณ์ในวัยเด็ก: ความทรงจำในวัยเด็กมักจะไม่ชัดเจน เพราะสมองของเด็กยังพัฒนาไม่เต็มที่ และเราอาจจะได้ยินเรื่องราวเกี่ยวกับเหตุการณ์นั้น ๆ จากคนอื่น ๆ ซ้ำแล้วซ้ำอีก ทำให้ความทรงจำเดิมของเราถูกแทนที่ด้วยเรื่องราวที่ได้ยินมา
สรุป
ความทรงจำเป็นสิ่งที่ซับซ้อนและไม่แน่นอน ปัจจัยหลายอย่างทั้งภายในและภายนอกตัวเราสามารถส่งผลต่อการก่อตัว การเก็บรักษา และการเรียกคืนความทรงจำ การเข้าใจปัจจัยเหล่านี้จะช่วยให้เราเข้าใจธรรมชาติของความทรงจำได้ดียิ่งขึ้น และช่วยให้เราสามารถจัดการกับความทรงจำของเราได้อย่างมีประสิทธิภาพ
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
