รู้สึก "ด้อยค่า" : เมื่อความสมบูรณ์แบบของพ่อแม่ บดบังความภาคภูมิใจในตนเองของลูก
บทความนี้จะพาคุณเจาะลึกเข้าไปใน "โลกภายใน" ของเด็กที่ถูกคาดหวังให้ "สมบูรณ์แบบ" จนรู้สึก "ด้อยค่า" พร้อมวิเคราะห์ "ผลกระทบ" และนำเสนอแนวทางเยียวยา ผ่านมุมมองจิตวิทยาเชิงวิเคราะห์ เพื่อสร้าง "ความสัมพันธ์" ที่ "ยอมรับ" และ "เห็นคุณค่า" ใน "ตัวตน" ของลูก
ความสมบูรณ์แบบที่ "บิดเบี้ยว"
พ่อแม่ทุกคน "หวังดี" กับลูก และ "ปรารถนา" ให้ลูก "ประสบความสำเร็จ" ในชีวิต แต่บางครั้ง "ความคาดหวัง" ที่สูงเกินไป อาจกลายเป็น "แรงกดดัน" ที่ "บั่นทอน" ความรู้สึก "ภาคภูมิใจ" ในตนเองของลูก
การที่พ่อแม่ "ยึดติด" กับ "ความสมบูรณ์แบบ" มากเกินไป จน "มองข้าม" ความรู้สึก และ "ความพยายาม" ของลูก อาจทำให้เด็กรู้สึก "ไม่เพียงพอ" "ล้มเหลว" และ "ด้อยค่า" แม้จะ "ประสบความสำเร็จ" ในระดับหนึ่งแล้วก็ตาม
มุมมองจิตวิทยาเชิงวิเคราะห์
• Alfred Adler เสนอแนวคิด "Inferiority Complex" หรือ "ปมด้อย" ซึ่งหมายถึง "ความรู้สึก" ไม่มั่นคง ไม่เพียงพอ และ "ด้อยค่า" ที่เกิดจากประสบการณ์ในวัยเด็ก การที่พ่อแม่ "เน้นย้ำ" แต่ "ข้อบกพร่อง" และ "ความไม่สมบูรณ์แบบ" ของลูก อาจ "เสริมสร้าง" ปมด้อย และ "บั่นทอน" ความมั่นใจในตนเองของเด็ก
• Karen Horney อธิบายถึง "ความวิตกกังวลพื้นฐาน" (Basic Anxiety) ซึ่งเกิดจาก "ความรู้สึก" ไม่มั่นคง และ "ไม่ปลอดภัย" ใน "ความสัมพันธ์" การที่พ่อแม่ "ไม่" ยอมรับ หรือ "ชื่นชม" ใน "ความสำเร็จ" ของลูก อาจทำให้เด็ก "รู้สึก" "ไม่เป็นที่รัก" และ "พัฒนา" "กลไกป้องกันตนเอง" (เช่น การ "แสวงหา" ความสมบูรณ์แบบ) เพื่อ "ลด" ความวิตกกังวล
ตัวอย่างสถานการณ์
• ลูก "สอบได้" ที่ 1 แต่พ่อแม่ "กลับ" ถามว่า "ทำไม" ไม่ได้คะแนนเต็ม
• ลูก "ชนะ" การแข่งขันกีฬา แต่พ่อแม่ "กลับ" บอกว่า "ยัง" ต้อง "ฝึกฝน" อีกมาก
• ลูก "ทำ" งานบ้าน "เสร็จ" แต่พ่อแม่ "กลับ" "ติ" ว่า "ยัง" ทำได้ "ไม่ดีพอ"
ผลกระทบต่อพัฒนาการ
• ด้านอารมณ์: เด็กอาจ "รู้สึก" "กดดัน" "วิตกกังวล" "ไม่มีความสุข" "หมดกำลังใจ" และ "ซึมเศร้า"
• ด้านพฤติกรรม: เด็กอาจ "Perfetionism" (ความสมบูรณ์แบบ) "Workaholic" (บ้างาน) "กลัว" ความล้มเหลว หรือ "หลีกเลี่ยง" การ "เผชิญหน้า" กับความท้าทาย
• ด้านสังคม: เด็กอาจ "ไม่" กล้า "แสดงออก" "ไม่" กล้า "เป็นตัวของตัวเอง" และ "มีปัญหา" ในการสร้าง "สัมพันธภาพ"
แนวทางเยียวยา
• "ยอมรับ" ใน "ความไม่สมบูรณ์แบบ": พ่อแม่ควร "เข้าใจ" ว่า "ไม่มีใคร" "สมบูรณ์แบบ" และ "ยอมรับ" ใน "ข้อจำกัด" ของลูก
• "ชื่นชม" และ "ให้กำลังใจ": "แสดง" ออกถึง "ความภาคภูมิใจ" ใน "ความพยายาม" และ "ความสำเร็จ" ของลูก แม้เพียงเล็กน้อย
• "โฟกัส" ที่ "จุดแข็ง": "เน้น" ที่ "ความสามารถ" และ "ศักยภาพ" ของลูก แทนที่จะ "จ้อง" แต่ "ข้อบกพร่อง"
• "สร้าง" ความสัมพันธ์ที่ "มั่นคง": "ให้" ความรัก ความอบอุ่น และ "การสนับสนุน" แก่ลูก อย่าง "ไม่มีเงื่อนไข"
แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม
• Adler, A. (1927). Understanding human nature. Greenburg.
• Horney, K. (1950). Neurosis and human growth: The struggle toward self-realization. W. W. Norton & Company.
• Winnicott, D. W. (1965). The maturational processes and the facilitating environment: Studies in the theory of emotional development. International Universities Press.
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
