10 พ.ย. เวลา 07:13 • ปรัชญา

ธรรมะคืออะไร

"ธรรมะ" มีความหมายหลายระดับ:
ความหมายพื้นฐานที่สุด คือ "สภาวะ" หรือ "ธรรมชาติ" - สิ่งที่เป็นไปตามธรรมดาของมัน
"กฎธรรมชาติ" หรือ "กฎแห่งเหตุผล" - ความเป็นไปตามเหตุปัจจัย เช่น กฎแห่งกรรม
"ความจริง" หรือ "สัจธรรม" - ความจริงที่มีอยู่โดยธรรมชาติ
"หลักการ" หรือ "แนวทางปฏิบัติ" - คำสอนที่แสดงความจริงและวิธีดำเนินชีวิตให้ถูกต้อง
"หน้าที่" หรือ "ความดีงาม" - สิ่งที่พึงปฏิบัติเพื่อให้สอดคล้องกับความจริงของธรรมชาติ
"คุณสมบัติ" หรือ "คุณธรรม" - สภาพที่เกิดจากการปฏิบัติธรรม
ท่านเน้นว่าธรรมะไม่ใช่เพียงหลักศาสนาหรือคำสอนทางศีลธรรม แต่เป็นกฎเกณฑ์ความจริงที่มีอยู่ตามธรรมชาติ การเข้าใจธรรมะจึงต้องเข้าใจทั้งในแง่ของความจริงและการนำไปปฏิบัติในชีวิตประจำวัน
โดยสรุป ท่านมองว่าธรรมะคือระบบความจริงทั้งหมดของธรรมชาติ ที่มนุษย์สามารถเข้าใจและนำมาใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาชีวิตให้ดีงาม มีความสุข และเข้าถึงอิสรภาพที่แท้จริง
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ปอ.ปยุตฺโต) ได้อธิบายความหมายของ “ธรรมะ” ไว้ในหลายลักษณะ ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็น 4 ข้อหลัก ๆ ดังนี้
ธรรมชาติ: สิ่งทั้งหลายที่เป็นไปตามธรรมดา เช่น ดิน น้ำ ลม ไฟ สัตว์ และสิ่งของต่าง ๆ
4
ธรรมดา: ความเป็นจริงของธรรมชาติหรือความเป็นไปของธรรมชาติ เช่น ต้นไม้เกิดจากเมล็ดและโตด้วยปัจจัยต่าง ๆ มนุษย์เกิดขึ้นและต้องตายในที่สุด
ธรรมจริยา: การปฏิบัติที่สอดคล้องกับธรรมชาติและธรรมดา เพื่อให้ได้ประโยชน์ เช่น การใช้ไฟหุงข้าวโดยไม่ลวกตนเอง หน้าที่ ศีล สมาธิ ปัญญา ล้วนเป็นธรรมจริยา
2
ธรรมเทศนา: ความจริงที่มีอยู่แล้ว ถูกค้นพบโดยพระพุทธเจ้า และเป็นคำสอนที่ชี้นำสังคมไปในทางที่ดี
2
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ปอ.ปยุตฺโต) ในปีพุทธศักราช 2539 โดยกล่าวถึงธรรมะใน 4 ลักษณะ ได้แก่ ธรรมชาติ ธรรมดา ธรรมจริยา และธรรมเทศนา ซึ่งสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันและพัฒนาสังคมได้อย่างยั่งยืน
พระพรหมคุณาภรณ์ มักจะเน้นว่า "ธรรมะ" ไม่ใช่แค่เรื่องที่เกี่ยวกับความเชื่อหรือคำสอนทางศาสนาเพียงเท่านั้น แต่ยังเป็นหลักที่มีความเกี่ยวข้องกับการใช้ชีวิตในโลกให้ดีขึ้น ทั้งในเชิงจิตใจและสังคม การเข้าใจธรรมะทำให้สามารถปล่อยวางความทุกข์ และเดินทางไปสู่การพ้นทุกข์ได้
โดยสรุปแล้ว ธรรมะตามมุมมองของ พระพรหมคุณาภรณ์ (ปอ.ปยุตฺโต) จึงเป็นหลักการที่ช่วยนำพาชีวิตไปสู่ความสุขที่แท้จริงจากการเข้าใจและปฏิบัติตามกฎธรรมชาติและคำสอนของพระพุทธเจ้า.
โฆษณา