17 พ.ย. เวลา 09:00 • ประวัติศาสตร์

• ย้อนดูตำนาน ‘โรมุลุสและเรมุส’ กับจุดกำเนิดของกรุงโรม

ถ้านึกถึงตำนานการสร้างเมืองที่เป็นที่รู้จักในประวัติศาสตร์ เราก็ต้องนึกถึงตำนานการสร้างกรุงโรมของโรมุลุสและเรมุส (Romulus and Remus) สองพี่น้องฝาแฝดที่ถูกเลี้ยงดูโดยแม่หมาป่า
ความจริงแล้วตำนานของโรมุลุสและเรมุสไม่ได้มีแค่เวอร์ชั่นเดียว โดยเวอร์ชั่นที่เป็นที่รู้จักมากสุด ก็คือเวอร์ชั่นของนักประวัติศาสตร์ชาวโรมันนามว่า ติตุส ลีวิอุส (Titus Livius 59 ปีก่อนคริสตกาล-ค.ศ. 17) หรือที่รู้จักในนามลีวี (Livy)
ลีวีได้เล่าว่า นูมิทอร์ (Numitor) กษัตริย์แห่งเมืองอัลบาลองกา (Alba Longa ตั้งอยู่ทางใต้ของตำแหน่งกรุงโรมในอนาคต) ถูกอะมูลิอุส (Amulius) ผู้เป็นน้องชายชิงบัลลังก์ ส่วนเรอา ซิลเวีย (Rhea Silvia) ธิดาของนูมิทอร์ก็ถูกอะมูลิอุสบังคับให้ไปเป็นนักบวชถือพรหมจรรย์
1
แต่ต่อมาเรอากลับตั้งครรภ์ลูกชายฝาแฝด ซึ่งก็คือโรมุลุสและเรมุส โดยเชื่อว่าเทพมาร์ส (Mars) เทพเจ้าแห่งสงครามคือบิดาของเด็กแฝดนี้
ทันทีที่เรอาคลอดลูกชายฝาแฝด อะมูลิอุสก็สั่งให้คนรับใช้จับเด็กสองคนโยนทิ้งลงในแม่น้ำไทเบอร์ แต่คนรับใช้ไม่กล้าทำ จึงทำได้เพียงนำเด็กสองคนใส่ในตะกร้าแล้ววางไว้ริมแม่น้ำไทเบอร์ที่กำลังจะท่วมล้นตลิ่ง ก่อนที่จะมีแม่หมาป่ามาช่วยเด็กสองคนนี้ไว้
1
มีประเด็นน่าสนใจคือ ในภาษาละตินคำว่าลูปา (lupa) ที่แปลว่าหมาป่า มีความคล้ายคลึงกับ ลูปานาเร (lupanare) ที่แปลว่าซ่องโสเภณี ลีวีจึงให้ข้อสังเกตว่า แม่หมาป่าในเรื่องเล่าอาจจะหมายถึงโสเภณีที่ช่วยเด็กสองคนนี้
ต่อมาโรมุลุสและเรมุสก็ได้รับการเลี้ยงดูจากชายเลี้ยงแกะ (โสเภณีอาจจะเป็นภรรยาของเขา) และเมื่อทั้งคู่เติบโตเป็นหนุ่ม พวกเขาก็สามารถทวงคืนบัลลังก์เมืองอัลบาลองกาให้กับกษัตริย์นูมิทอร์ผู้เป็นตาได้สำเร็จ จากนั้นก็ถึงเวลาที่พวกเขาจะสร้างเมืองเป็นของตัวเอง
แต่โรมุลุสกับเรมุสกลับขัดแย้งในเรื่องที่ว่า เนินเขาลูกไหนควรจะเป็นจุดศูนย์กลางของเมืองใหม่ที่กำลังจะสร้าง (ลีวีตั้งข้อสังเกตว่า ความขัดแย้งระหว่างพี่น้องถูกถ่ายทอดจากนูมิทอร์และอะมูลิอุส มายังสองพี่น้องคู่นี้ด้วย)
โดยโรมุลุสเลือกเนินเขาพาลาไทน์ (Palatine) ที่ต่อมาจะเป็นที่ตั้งพระราชวังของกรุงโรม (Palatine ยังเป็นที่มาของคำว่า Palace ในภาษาอังกฤษ) ส่วนเรมุสเลือกเนินเขาอะเวนทีน (Aventine)
สุดท้ายความขัดแย้งกลายเป็นเหตุฆาตกรรม โรมุลุสได้สังหารเรมุส เมืองแห่งใหม่ถูกตั้งชื่อว่าโรม (Rome) ตามชื่อของโรมุลุส 753 ปีก่อนคริสตกาลคือปีที่เชื่อว่ากรุงโรมถูกก่อตั้งขึ้น และโรมุลุสก็กลายเป็นกษัตริย์องค์แรกแห่งราชอาณาจักรโรมัน (Roman Kingdom) ยุคสมัยแรกของโรมันที่จะพัฒนากลายเป็นสาธารณรัฐและจักรวรรดิในกาลต่อมา
นอกจากตำนานโรมุลุสและเรมุส ยังมีเวอร์ชั่นที่ผู้ก่อตั้งกรุงโรมไม่ใช่สองพี่น้องคู่นี้ด้วย อย่างเช่นเวอร์ชั่นที่เล่าว่าอีเนียส (Aeneas) เจ้าชายแห่งเมืองทรอยเป็นผู้ก่อตั้งกรุงโรม แต่เวอร์ชั่นของลีวีเล่าว่า โรมุลุสและเรมุสสืบเชื้อสายมาจากอีเนียส เพราะเมืองอัลบาลองกาถูกก่อตั้งโดยอัสคานิอุส (Ascanius) บุตรชายของอีเนียส
ในตำนานบางเวอร์ชั่นก็มีความเชื่อมโยงกับความเชื่อที่ว่า ชาวกรีกเป็นบรรพบุรุษของชาวโรมัน อย่างเช่นตำนานที่เล่าว่า ผู้ก่อตั้งกรุงโรมมีชื่อว่าโรมอส (Romos) โดยเป็นบุตรของโอดิสซิอุส (Odysseus) วีรบุรุษชาวกรีกผู้โด่งดังจากมหากาพย์โอดิสซีย์ (Odyssey)
ติดตามช่องทางอื่น ๆ ของ Histofun Deluxe
อ้างอิง
• หนังสือ SPQR: A History of Ancient Rome โรม อำนาจสภาและประชาชน. Mary Beard (เขียน) มันตา คลังบุญครอง (แปล). สำนักพิมพ์ Sophia (2024)
#HistofunDeluxe
โฆษณา