• รู้จัก ‘สนธิสัญญาไวตางี’ ต้นตอที่ทำให้ สส.เชื้อสายเมารีเต้นฮากาในสภานิวซีแลนด์
ในการประชุมรัฐสภาของนิวซีแลนด์เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2024 ที่ผ่านมา ฮานา-ราวิตี ไมปิ-คลาร์ก (Hana-Rawhiti Maipi-Clarke) สมาชิกรัฐสภาเชื้อสายเมารีวัย 22 ปี จากพรรคฝ่ายค้าน Te Pāti Māori ได้ฉีกกระดาษร่างกฎหมายและลุกขึ้นเต้นฮากา (Haka) ที่เป็นการเต้นรำก่อนออกรบของชาวเมารี ก่อนที่สมาชิกรัฐสภาเชื้อสายเมารีอีกหลายคนจะลุกขึ้นเต้นฮากากับเธอ จนเกิดเป็นกระแสไวรัลขึ้นมา พร้อม ๆ กับเกิดการชุมนุมประท้วงอย่างสันติของชาวเมารี
ซึ่งร่างกฎหมายที่คลาร์กฉีกนั้น ก็คือร่างกฎหมายที่จะตีความสนธิสัญญาไวตางี (Treaty of Waitangi) ใหม่อีกครั้ง ซึ่งเป็นสนธิสัญญาที่ทำขึ้นตั้งแต่ปี 1840 หรือเมื่อ 184 ปีที่แล้ว
แล้วสนธิสัญญาไวตางีคืออะไร แล้วทำไมถึงทำให้ชาวเมารีไม่พอใจที่จะตีความสนธิสัญญานี้อีกครั้ง
สนธิสัญญาไวตางี เป็นสนธิสัญญาระหว่างอังกฤษกับรังงาติรา (rangatira) หรือหัวหน้าเผ่าชาวเมารีจำนวน 542 คน ที่ลงนามเมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ 1840 กล่าวกันว่านี่คือเอกสารที่นำไปสู่การก่อตั้งนิวซีแลนด์ และการที่อังกฤษผนวกนิวซีแลนด์เป็นอาณานิคม
สนธิสัญญานี้เต็มไปด้วยประเด็นและถกเถียงมาช้านาน กับข้อเท็จจริงที่ว่า สนธิสัญญาไวตางีถูกจัดทำขึ้นสองเวอร์ชั่น คือเวอร์ชั่นภาษาอังกฤษและเวอร์ชั่นภาษาเมารี (เรียกว่า Te Tiriti o Waitangi ที่ถูกแปลโดยมิชชันนารีชาวอังกฤษ)
ด้วยช่องว่างและความแตกต่างทั้งด้านวัฒนธรรมและภาษา ทำให้เนื้อหาภายในสนธิสัญญาทั้งสองเวอร์ชั่น กลับมีหลายจุดที่ไม่ตรงกัน
เนื้อหาของสนธิสัญญาประกอบด้วย 3 มาตรา โดยจะขอสรุปย่อแต่ละมาตราของแต่ละเวอร์ชั่น (สมเด็จพระราชินีนาถในสนธิสัญญา คือสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย)
มาตรา 1 (เวอร์ชั่นภาษาอังกฤษ)
‘ชาวเมารีมอบอำนาจอธิปไตยเหนือดินแดนทั้งหมดแก่สมเด็จพระราชินีนาถ’
มาตรา 2 (เวอร์ชั่นภาษาอังกฤษ)
‘สมเด็จพระราชินีนาถทรงรับรองสิทธิของชาวเมารีในที่ดิน ป่าไม้ และการประมงทั้งหมด หากชาวเมารีต้องการขายที่ดิน สามารถขายได้เฉพาะกับสมเด็จพระราชินีนาถเท่านั้น’
มาตรา 3 (เวอร์ชั่นภาษาอังกฤษ)
‘สมเด็จพระราชินีนาถทรงให้สิทธิแก่ชาวเมารีเทียบเท่ากับพลเมืองชาวอังกฤษ’
มาตรา 1 (เวอร์ชั่นภาษาเมารี)
‘ชาวเมารีมอบสิทธิ์ให้สมเด็จพระราชินีนาถแห่งอังกฤษมีผู้สำเร็จราชการในดินแดน’
มาตรา 2 (เวอร์ชั่นภาษาเมารี)
‘สมเด็จพระราชินีนาถทรงเห็นชอบว่า ชาวเมารีจะรักษาเอกราชของตนและควบคุมดินแดนของตน และทุกสิ่งที่สำคัญของชาวเมารี ชาวเมารีให้สิทธิ์แก่สมเด็จพระราชินีนาถในการซื้อที่ดิน หากชาวเมารีต้องการขาย’
มาตรา 3 (เวอร์ชั่นภาษาเมารี)
‘สมเด็จพระราชินีนาถทรงให้สิทธิแก่ชาวเมารีเทียบเท่ากับพลเมืองชาวอังกฤษ’
นอกจากนี้ ยังมีการให้สัญญาปากเปล่าเพิ่มเติมจากผู้สำเร็จราชการว่า จะปกป้องประเพณีของชาวเมารีและศาสนาต่าง ๆ ในดินแดน
มีประเด็นน่าสนใจคือ สนธิสัญญาเวอร์ชั่นภาษาอังกฤษ มีผู้ลงนามเป็นหัวหน้าเผ่าจำนวน 39 คน แต่ขณะที่สนธิสัญญาเวอร์ชั่นภาษาเมารี ถูกลงนามโดยตัวแทนของอังกฤษและหัวหน้าเผ่ามากถึง 503 คน
ความจริงแล้วหัวหน้าเผ่าชาวเมารีจำนวน 542 คน ที่ลงนามในสนธิสัญญาไวตางี เป็นหัวหน้าเผ่าที่อยู่บนเกาะเหนือ (North Island) เท่านั้น พอถึงเดือนพฤษภาคม 1840 อังกฤษก็ได้ประกาศอำนาจอธิปไตยเหนือนิวซีแลนด์ทั้งหมด ซึ่งรวมถึงเกาะใต้ (South Island) โดยอังกฤษอ้างสิทธิ์เหนือเกาะใต้จากการค้นพบเกาะ แตกต่างจากเกาะเหนือที่อ้างสิทธิ์จากสนธิสัญญาไวตางี
นับตั้งแต่ลงนามในสนธิสัญญาไวตางี ความตึงเครียดระหว่างชาวเมารีกับชาวอังกฤษก็เกิดขึ้นตั้งแต่นั้น โดยเฉพาะเรื่องที่ดิน จนทำให้เกิดสงครามในช่วงกลางศตวรรษที่ 19
และเมื่อรัฐบาลอาณานิคมนิวซีแลนด์ออกพระราชบัญญัติที่ดินสำหรับชนพื้นเมือง (Native Land Act of 1862) ที่อนุญาตให้ผู้ตั้งถิ่นฐานชาวอังกฤษซื้อที่ดินจากจากชาวเมารีได้โดยตรง ก็ทำให้ชาวเมารีตระหนักได้ถึงความอยุติธรรมที่พวกเขาได้รับ โดยเฉพาะกับการลงนามในสนธิสัญญาไวตางี
ในปี 1974 รัฐบาลนิวซีแลนด์ก็ประกาศให้วันที่ลงนามสนธิสัญญาไวตางีเป็นวันหยุดประจำชาติ และในปีถัดมาได้มีการก่อตั้งศาลไวตางี (Waitangi Tribunal) เพื่อพิจารณาข้อเรียกร้องของชาวเมารีเกี่ยวกับการละเมิดหลักการของสนธิสัญญาไวตางี
สำหรับสถานการณ์ปัจจุบันที่พรรค ACT หรือพรรคสมาคมผู้บริโภคและผู้เสียภาษี (Association of Consumers and Taxpayers) ที่อยู่ฝ่ายรัฐบาลนิวซีแลนด์ได้เสนอร่างกฎหมายที่ให้ตีความสนธิสัญญาไวตางีใหม่ ก็นำไปสู่กระแสความไม่พอใจจากชาวเมารี ที่มองว่าจะเป็นการละเมิดสิทธิของพวกเขามากยิ่งขึ้น
ติดตามช่องทางอื่น ๆ ของ Histofun Deluxe
Blockdit https://bit.ly/4e25dQX
LINE TODAY https://bit.ly/48uQvRp
Website https://bit.ly/4fnCVBB
YouTube https://bit.ly/3YEkhzB
อ้างอิง
• เอกสาร Differences between the Maori text of the Treaty of Waitangi and the English version. Tangata Tiriti - Treaty People
Education Programme
• Britannica Kid. Treaty of Waitangi. https://kids.britannica.com/students/article/Treaty-of-Waitangi/339736
• NZ History. The Treaty in brief. https://nzhistory.govt.nz/politics/treaty/the-treaty-in-brief
• The Matter. สมาชิกรัฐสภานิวซีแลนด์ชาวเมารี เต้นฮากาประท้วงร่างกฎหมายที่จะตีความสนธิสัญญาตั้งประเทศใหม่. https://thematter.co/brief/234453/234453
#HistofunDeluxe
- 41
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
