## Episode 97: Kinesiology of the Wrist Complex #9 - Carpal instability ##
ในบทความนี้เราจะมาพูดถึงภาวะความไม่มั่นคงของข้อมือ หรือที่เรียกว่า "Carpal instability" ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญที่พบได้บ่อยในการบาดเจ็บของข้อมือ โดยเราจะมาทำความเข้าใจกันตั้งแต่กลไกการเกิด การตรวจประเมิน ไปจนถึงแนวทางการรักษาครับ
ก่อนอื่นเรามาทำความเข้าใจโครงสร้างของข้อมือกันก่อนครับ ข้อมือประกอบด้วยกระดูกข้อมือ(carpal bones) 2 แถว คือ proximal row และ distal row โดย proximal row จะเคลื่อนไหวได้มากกว่า(mobile) ส่วน distal row จะมีความมั่นคงมากกว่า(stable)
.
ความมั่นคงของข้อมือเกิดจากโครงสร้างหลายอย่างประกอบกัน ทั้งรูปร่างของกระดูก เอ็นยึดข้อ(ligaments) และแรงตึงของกล้ามเนื้อและเอ็นกล้ามเนื้อ(muscles and tendons) ที่พาดผ่านข้อมือ
Carpal instability แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักๆ คือ
1. Rotational collapse หรือ "zig-zag" deformity: เกิดจากการที่กระดูกข้อมือมีการหมุนผิดรูปไป
2. Translational instability: เกิดจากการที่กระดูกข้อมือเคลื่อนที่ผิดตำแหน่งไป
มาดูกลไกการเกิด Rotational collapse กันก่อนครับ เมื่อมีแรงกดที่เกิดขึ้นบริเวณข้อมือ แรงนี้จะถูกส่งผ่านจากกระดูกข้อมือ distal row ไปยัง proximal row โดยแรงกดจะเกิดขึ้นทั้งจากด้านหลังมือ(dorsal)และฝ่ามือ(palmar) ทำให้กระดูก scaphoid และ lunate ซึ่งอยู่ใน proximal row มีแนวโน้มที่จะแยกออกจากกัน
กระดูก scaphoid จะหมุนไปทางด้านฝ่ามือ(flexion) ในขณะที่กระดูก lunate จะหมุนไปทางด้านหลังมือ(extension) ทำให้เกิดรูปแบบการบาดเจ็บที่เรียกว่า "DISI (Dorsal Intercalated Segment Instability)" ซึ่งเป็นภาวะที่พบได้บ่อยที่สุดในกลุ่ม carpal instability
ในภาวะปกติ เอ็นยึดข้อระหว่างกระดูก scaphoid และ lunate หรือที่เรียกว่า scapholunate ligament จะช่วยรักษาความมั่นคงของข้อมือไว้ แต่หากมีการบาดเจ็บที่เอ็นยึดข้อนี้ จะทำให้เกิดช่องว่างระหว่างกระดูกทั้ง 2 ชิ้นมากขึ้น
.
เราสามารถตรวจพบความผิดปกตินี้ได้จากภาพถ่าย xray โดยถ้าพบว่ามีช่องว่างระหว่างกระดูก scaphoid และ lunate มากกว่า 3-5 มม. มักจะบ่งชี้ว่ามีความผิดปกติของเอ็นยึดข้อ scapholunate
นอกจากนี้ การบาดเจ็บของเอ็นยึดข้ออื่นๆ เช่น dorsal intercarpal ligament หรือ dorsal radiocarpal ligament ก็สามารถทำให้เกิด DISI ได้เช่นกัน แม้ว่าเอ็นยึดข้อ scapholunate จะไม่ได้ฉีกขาดก็ตาม
.
การตรวจประเมินภาวะ DISI สามารถทำได้โดยการถ่ายภาพ xray ด้านข้าง(lateral view) ของข้อมือ โดยปกติแล้วแนวของกระดูก lunate และ radius ควรจะอยู่ในแนวเดียวกัน แต่ถ้าพบว่ากระดูก lunate มีการหมุนไปทางด้านหลังมือ(dorsal tilt) จะเป็นลักษณะของ DISI
อีกรูปแบบหนึ่งของ carpal instability คือ Translational instability ซึ่งเกิดจากการที่กระดูกข้อมือเคลื่อนที่ผิดตำแหน่งไป โดยอาจเกิดได้ทั้งในแนว palmar(volar) หรือ dorsal
.
ตัวอย่างที่พบได้บ่อยคือ Volar Intercalated Segment Instability (VISI) ซึ่งเกิดจากการที่กระดูก lunate หมุนไปทางด้านฝ่ามือมากเกินไป มักเกิดจากการบาดเจ็บของเอ็นยึดข้อด้านหลังของข้อมือ
การรักษา carpal instability ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของการบาดเจ็บ โดยอาจเริ่มจากการรักษาแบบ conservative treatment เช่น การใส่เฝือกเพื่อให้ข้อมือได้พัก การทำกายภาพบำบัดเพื่อเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบข้อมือ
.
ในกรณีที่มีการบาดเจ็บรุนแรง อาจจำเป็นต้องรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อซ่อมแซมเอ็นยึดข้อที่ฉีกขาด หรือจัดกระดูกให้เข้าที่
โดยสรุปแล้ว carpal instability เป็นภาวะที่ข้อมือเกิดความไม่มั่นคง ซึ่งอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ ทั้งการบาดเจ็บของเอ็นยึดข้อ หรือการเคลื่อนที่ผิดปกติของกระดูกข้อมือ การตรวจประเมินที่ถูกต้องและการรักษาที่เหมาะสมมีความสำคัญมาก เพื่อป้องกันปัญหาในระยะยาว เช่น การเกิดข้ออักเสบเรื้อรัง(osteoarthritis) ในอนาคตครับ
ถ้าชอบเนื้อหาแบบนี้ ฝากกดไลค์ กดแชร์ กดติดตามเพจ physioupskill ด้วยนะครับ ถ้าใครมีข้อสงสัยอะไร คอมเมนต์ถามไว้ด้านล่างได้เลยครับ
_PhysioUpskill_
#Physioupskill
⭐สำหรับใครที่อยากเรียนรู้เพิ่มเติม สามารถอ่านบทความอื่นๆได้ที่ https://physioupskill.com/บทความ/ หรือดูรายละเอียดคอร์สเรียนของเพจได้ที่ https://physioupskill.com/คอร์สเรียน/ ได้เลยครับ
Ref.
Neumann, D. A. (2017). Kinesiology of the musculoskeletal system: Foundations for Rehabilitation. Mosby.
Gilroy, A. M., MacPherson, B. R., & Ross, L. M. (2020). Atlas of Anatomy (4th ed.). Thieme.
Drake, R. L., Vogl, A. W., & Mitchell, A. W. M. (2019). Gray's Anatomy for Students (4th ed.). Elsevier.
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
