การมี สติ และ สัมปชัญญะ ควบคู่กันสำคัญเพราะทั้งสองทำหน้าที่เสริมกันในกระบวนการรู้ตัวและการดำเนินชีวิตอย่างมีปัญญา หากมีเพียงอย่างใดอย่างหนึ่ง อาจไม่เพียงพอที่จะนำไปสู่การตัดสินใจที่ถูกต้องและเหมาะสม
ความหมายและบทบาทของ สติ และ สัมปชัญญะ
1. สติ
📌 หมายถึง การระลึกรู้ การจดจ่ออยู่กับปัจจุบัน เช่น การรู้ว่าตอนนี้เรากำลังคิดอะไร ทำอะไร พูดอะไร
📌 เปรียบเหมือน “ผู้เฝ้าดู” ที่คอยจับสิ่งที่เกิดขึ้นในจิตใจและร่างกาย
2. สัมปชัญญะ
📌 หมายถึง ความรู้ตัวทั่วพร้อม หรือการเข้าใจสิ่งที่กำลังทำและบริบทโดยรอบ เช่น การรู้ว่าการกระทำนี้เหมาะสมหรือไม่ สอดคล้องกับเป้าหมายหรือหลักธรรมไหม
📌 เปรียบเหมือน “ผู้รู้” ที่ช่วยประเมินสิ่งที่สติรับรู้และตัดสินใจให้เกิดผลที่เหมาะสม
ทำไมต้องมีทั้งสองควบคู่กัน ?
📌 มีแต่สติ ไม่มีสัมปชัญญะ
การระลึกรู้สิ่งที่ทำอยู่เพียงอย่างเดียว อาจไม่เพียงพอถ้าขาดการพิจารณาว่าสิ่งนั้นเหมาะสมหรือถูกต้อง เช่น
📌 คุณรู้ว่ากำลังกินอาหาร (มีสติ) แต่กินมากเกินไปจนไม่ดีต่อสุขภาพ (ขาดสัมปชัญญะ)
📌 มีแต่สัมปชัญญะ ไม่มีสติ
คุณอาจมีความเข้าใจในบริบทและผลกระทบ แต่ถ้าไม่จดจ่ออยู่กับปัจจุบัน อาจพลาดรายละเอียดสำคัญ เช่น
📌 คุณเข้าใจว่าการขับรถต้องระวัง (มีสัมปชัญญะ) แต่ถ้าไม่มีสติ คุณอาจเหม่อจนเกิดอุบัติเหตุ
การทำงานร่วมกัน
1. สติ จับสิ่งที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน → สัมปชัญญะ ประเมินว่าเหมาะสมหรือไม่
2. สติ ช่วยให้ไม่หลงไปในความคิดหรืออารมณ์ → สัมปชัญญะ ช่วยตัดสินใจและปรับการกระทำ
ตัวอย่าง
📌 หากคุณกำลังโกรธ
📌 สติ ช่วยให้คุณรู้ว่า “ฉันกำลังโกรธ”
📌 สัมปชัญญะ ช่วยให้คุณคิดว่า “การตอบโต้ตอนนี้จะเกิดผลดีหรือผลเสีย ?”
สรุปคือ
สติ คือเครื่องมือที่ช่วยให้คุณอยู่กับปัจจุบัน และ สัมปชัญญะ คือปัญญาที่ช่วยให้คุณประเมินและเลือกการกระทำที่เหมาะสม การมีทั้งสองอย่างจะช่วยให้เราดำเนินชีวิตด้วยความรอบคอบและสงบสุขมากขึ้นครับ
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
