เดือนเพ็ญที่บ้านบาก
. เกือบจะเที่ยงคืนแล้ว นั่งเปิดเพลงเก่าๆ ในยูทูปฟังไปเรื่อยๆ จากเพลงหนึ่งไปเพลงหนึ่ง
สักพัก เสียงเพลงเดือนเพ็ญ ก็ดังขึ้นมาให้ได้ยิน
“..เดือนเพ็ญ สวยเย็นเห็นอร่าม นภาแจ่มนวลดูงาม เย็นชื่นหนอยามเมื่อลมพัดมา....”
บทเพลงนี้ได้ยินกี่ครั้ง ไม่ว่าจะเวอร์ชั่นของใครก็ฟังไพเราะเสมอ คืนนี้ได้ฟังแล้วก็ชวนให้คิดไปถึงวันเวลาเก่าๆ ที่ผ่านไป เป็นภาพที่เคยร่วมกับเพื่อนพี่น้องร้องเพลงนี้กันในยามค่ำคืน ที่มีแต่แสงตะเกียง กลางลมหนาว ที่บ้านบาก จังหวัดมุกดาหาร เมื่อสี่สิบปีที่แล้ว
. เพลงเดือนเพ็ญ หรือชื่อเดิมคือเพลงคิดถึงบ้าน เป็นบทประพันธ์ของ อัศนี พลจันทร์ ซึ่งมีนามปากกาว่า นายผี เพลงนี้ถูกแต่งขึ้นในป่าด้วยความคิดถึงบ้านเกิดเมืองนอน วงคาราวานได้นำมาร้องเผยแพร่และบันทึกเสียงในชื่อเพลงคิดถึงบ้าน ก่อนที่วงคาราบาวจะนำไปร้องต่อมาในชื่อว่าเพลงเดือนเพ็ญ
. เดือนตุลาคม ปี ๒๕๒๖ ซึ่งเป็นช่วงปิดภาคเรียนกลางปีของมหาวิทยาลัย พวกเรานิสิตคณะรัฐศาสตร์ จุฬาฯ ได้ร่วมกันไปทำกิจกรรมออกค่ายอาสาพัฒนาชนบท ที่จังหวัดมุกดาหาร ตอนนั้นมุกดาหารเพิ่งแยกออกมาจากจังหวัดนครพนมได้เพียงปีเดียว (สิงหาคม ๒๕๒๕) จุดหมายที่เราไปออกค่ายกันคือที่โรงเรียนบ้านบาก (ปัจจุบันคือโรงเรียนบ้านบาก ๒) อยู่ในเขตอำเภอดอนตาล ซึ่งเคยเป็นพื้นที่ที่มีการสู้รบมาก่อนจะยุติลงก่อนที่พวกเราจะไปไม่ถึงปี
. ในช่วงปี ๒๕๒๖ นั้นเป็นช่วงเวลาที่สถานการณ์บ้านเมืองเริ่มคลี่คลายและสงบลง หลังจากได้มีคำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรีที่ ๖๖/๒๓ ออกมา เพื่อยุติความขัดแย้งระหว่างคนในประเทศ ที่มีการใช้กำลังต่อสู้กันในพื้นที่ต่างๆ ในประเทศมาเกือบ ๒๐ ปี
จากวันที่ ๗ สิงหาคม ๒๕๐๘ (บางคนว่าวันที่ ๘) ซึ่งถูกประกาศให้เป็นวันเสียงปืนแตก เนื่องจากเป็นวันที่กองกำลังของพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (พคท.) ได้เกิดการปะทะด้วยอาวุธกับเจ้าหน้าที่ฝ่ายรัฐบาลเป็นครั้งแรกที่บ้านนาบัว อ.เรณูนคร จังหวัดนครพนม
ถึงวันที่ ๑ ธันวาคม ๒๕๒๕ ณ สนามโรงเรียนบ้านบาก อำเภอดอนตาล มุกดาหาร ที่เราไปออกค่ายกันได้เป็นสถานที่รับสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (พคท.) ที่เดินทางกลับออกจากป่า เพื่อวางอาวุธออกมาเข้าร่วมเป็น ผู้ร่วมพัฒนาชาติไทย (ผรท.) เป็นที่แรก
ผู้ที่เข้าวางอาวุธยุติการต่อสู้ที่โรงเรียนบ้านบากนั้นเป็นผู้ที่อยู่ในเขตงาน 444 คำว่าเขตงาน 444 นั้นเป็นชื่อที่ทางพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยใช้เรียกพื้นที่ปฏิบัติการซึ่งได้แบ่งพื้นที่ปฏิบัติการออกเป็นเขตงานต่างๆ
โดยเขตงาน 444 นั้นครอบคลุมเขตพื้นที่มุกดาหาร ยโสธรและอำนาจเจริญ โดยมีฐานอยู่ที่ ภูสระดอกบัว (ปัจจุบันคือ อุทยานแห่งชาติภูสระดอกบัว ซึ่งตั้งอยู่ตามแนวเขตรอยต่อระหว่าง ๓ จังหวัด ได้แก่ มุกดาหาร อำเภอดอนตาลและอำเภอนิคมคำสร้อย ยโสธร อำเภอเลิงนกทา และอำนาจเจริญ อำเภอชานุมานและเสนางคนิคม)
ในการเดินทางไปออกค่ายพัฒนาชนบทที่บ้านบากนี้ เราออกเดินทางจากกรุงเทพด้วยรถไฟไปลงที่อุบลราชธานี แล้วต่อรถบัสไปยังมุกดาหาร
ที่พักและทำกิจกรรมของเราคือ โรงเรียนบ้านบาก ซึ่งเป็นโรงเรียนประถม ที่พักของเราคืออาคารเรียนที่เป็นไม้เก่าๆ ที่นี่ไฟฟ้ายังเข้าไม่ถึง น้ำยังใช้น้ำจากบ่อบาดาล ช่วงที่ไปออกค่ายนั้นเป็นช่วงฤดูหนาวอากาศจึงหนาวเย็น (ไม่เหมือนปัจจุบัน)
กิจกรรมที่เราไปทำคือการสร้างถังเก็บน้ำคอนกรีตให้กับโรงเรียน จำนวน ๒ ถัง และผลัดกันไปช่วยสอนหนังสือเด็ก ถังน้ำทั้งสองใบนี้ ๒๐ ปีต่อมา ราวๆปี ๒๕๔๘ เมื่อตอนเป็นนายอำเภออยู่ที่ยโสธรซึ่งอยู่ไม่ไกลจากโรงเรียนบ้านบาก ได้เคยขับรถไปดูถังน้ำทั้งสองใบยังคงตั้งอยู่ที่เดิม แต่ได้เลิกใช้งานไปแล้ว แต่ปัจจุบันทราบว่าได้มีการรื้อถอนไปแล้ว
หยิบภาพใบเก่ามาดู เป็นภาพที่ชาวค่ายถ่ายภาพร่วมกันก่อนปิดค่ายที่บันไดทางขึ้นอาคารเรียน จากหนุ่มสาวที่มีความมุ่งมั่นอันงดงาม ในวันนี้ส่วนใหญ่ล้วนก้าวล่วงพ้นวัยทำงานกันหมดแล้ว หลายคนในภาพเติบใหญ่ในหน้าที่การงานเป็นผู้บริหารสูงสุดของหน่วยงาน มีบางคนเรียนจบแล้วได้ไปบรรจุทำงานที่มุกดาหาร และมีหลายคนได้อำลาจากเพื่อนๆ ไปก่อนวัยอันควร คงเหลือแต่ความทรงจำให้เก็บไว้ และรอการสูญสลายไปตามกาลเวลา
..แสงจันทร์นวลชวนใจข้า คิดถึงถิ่นที่จากมา คิดถึงท้องนาบ้านเรือนที่เคยเนา..
เสียงเพลงเดือนเพ็ญ หรือเพลงคิดถึงบ้าน ยังคงลอยล่องอยู่ในยามค่ำคืนอันเงียบสงบ
เล่าเรื่องโดย Bt
30 พฤศจิกายน 2567
ติดตามอ่านเพิ่มเติม
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
