"กระบวนการยุติธรรม: เรื่องใกล้ตัวที่เราอาจไม่เคยเข้าใจ"
คุณเคยสงสัยไหมว่า สถานะของแต่ละคนในกระบวนการยุติธรรม เช่น ผู้ต้องสงสัย ผู้ต้องหา จำเลย นักโทษ และผู้พ้นโทษ แตกต่างกันอย่างไร? แล้วถ้าเราไม่ใช่ผู้เสียหายโดยตรง เราสามารถแจ้งความได้ไหม
ปลายดาวอินฟินิตี้
เมื่อกลับบ้าน มีคนถามฉันว่า “สถานะของคนในกระบวนการยุติธรรมคืออะไร?” ฉันขอบคุณคำถามนั้น เพราะมันทำให้ฉันได้ทบทวนว่าเราทุกคนล้วนเป็นฟันเฟืองในระบบที่ใหญ่กว่าตัวเราเอง และแม้คุณจะไม่ได้อยู่ในฐานะผู้กระทำผิดหรือผู้เสียหาย คุณก็ยังมีส่วนร่วมในกระบวนการนี้ได้ มาทำความเข้าใจสถานะเหล่านี้ไปพร้อมกัน...
1. ผู้ต้องสงสัย
ทุกอย่างเริ่มต้นจากความสงสัย เจ้าหน้าที่จะตรวจสอบและรวบรวมหลักฐานเพื่อยืนยันหรือปฏิเสธความเกี่ยวข้องของบุคคล (ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 131).
2. ผู้ต้องหา
เมื่อมีหลักฐานเพียงพอที่จะกล่าวหา บุคคลนั้นจะกลายเป็นผู้ต้องหา มีสิทธิรับฟังข้อกล่าวหาอย่างยุติธรรม (มาตรา 83, 134).
3. พนักงานอัยการ
พนักงานอัยการเป็นผู้พิจารณาคดีที่ตำรวจส่งมาเพื่อดูว่ามีหลักฐานเพียงพอหรือไม่ จากนั้นดำเนินคดีในชั้นศาล โดยทำหน้าที่เป็นตัวแทนของรัฐเพื่อรักษาความยุติธรรม (ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 143, 145).หรือเรียกอีกชื่อว่า "ทนายความแผ่นดิน"
4. จำเลย
เมื่อคดีถูกส่งขึ้นศาล ผู้ต้องหาจะกลายเป็นจำเลย มีสิทธิ์พิสูจน์ตนเองในชั้นศาลเพื่อหาความจริง (มาตรา 162, 227).-พูดให้เข้าใจง่ายๆเมื่อศาลรับฟ้องจากพนักงานอัยการแล้ว
5 ผู้ถูกสืบเสาะ
-ศาลรับฟ้องแล้วหากศาลพิจารณาแล้วอาจใช้ดุลพินิจรอการลงโทษหรือคุมความประพฤติจำเลยตามข้อ4 ศาลอาจจะสั่งให้พนักงานคุมประพฤติ ตรวจสอบพฤติกรรมทำรายงานเสนอศาลเพื่อพิจารณาโทษที่เหมาะสม (พระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559, มาตรา 15).
6. นักโทษ
หากศาลตัดสินว่าผิดจริง บุคคลนั้นจะกลายเป็นนักโทษ ต้องรับโทษตามที่กำหนดในคำพิพากษา.
7. ผู้ถูกคุมความประพฤติ
ผู้ที่ศาลตัดสินให้คุมประพฤติแทนการจำคุก จะถูกติดตามและรายงานพฤติกรรมอย่างต่อเนื่อง (ป.อาญามาตรา 56). หรือนักโทษได้รับการลดโทษและพักการลงโทษ (ทำดีเข้าเกณฑ์ที่เรือนจำกำหนด)ได้ออกมานอกเรือนจำจะต้องอยู่ภายใต้การดูแลของพนักงานคุมประพฤติภายใต้โทษที่เหลืออยู่เช่น ติด EM รายงานตัว ตรวจสารเสพติด หรือเข้ารับการอบรม เพื่อปรับพฤติกรรมให้เหมาะสม
8. ผู้พ้นโทษ
ผู้ที่รับโทษครบถ้วนและได้รับการปล่อยตัว แต่บางครั้งอาจมีเงื่อนไขพิเศษ เช่น การรายงานตัว หรือการใช้มาตรการป้องกันการกระทำผิดซ้ำ (พระราชบัญญัติมาตรการป้องกันการกระทำผิดซ้ำฯ พ.ศ. ๒๕๖๕ มาตรา 22, 27).
9. ผู้ถูกเฝ้าระวัง
กรณีความผิดเกี่ยวกับเพศหรือความรุนแรง บุคคลที่มีความเสี่ยงกระทำผิดซ้ำจะถูกเฝ้าระวังด้วยมาตรการ เช่น การรายงานตัว หรือการควบคุมฮอร์โมนผ่านการฉีดยา โดยต้องได้รับความยินยอมก่อน (มาตรา 27-31).
10. ผู้เสียหาย / ผู้ร้องทุกข์ / ผู้กล่าวโทษ
ผู้เสียหาย: ผู้ได้รับผลกระทบโดยตรง เช่น ถูกทำร้าย หรือทรัพย์สินเสียหาย.
ผู้ร้องทุกข์: ผู้ร้องขอให้ดำเนินคดี แม้จะไม่ได้รับผลกระทบโดยตรง.
ผู้กล่าวโทษ: บุคคลหรือหน่วยงานที่รายงานการกระทำผิดที่กระทบต่อสาธารณะ (มาตรา 2 (4), (5), 121).
---
ถ้าเราไม่ใช่ผู้เสียหายโดยตรง แจ้งความได้ไหม?
ได้ ในฐานะ ผู้ร้องทุกข์ คุณสามารถรายงานเหตุที่ส่งผลต่อความสงบเรียบร้อยหรือความปลอดภัยสาธารณะ เช่น การค้ามนุษย์ การกระทำผิดสิ่งแวดล้อม.
---
> "ขอบคุณคนที่ถามคำถาม เพราะคำถามนั้นช่วยให้ฉันได้ใช้ความรู้ที่มีอยู่เล็กน้อยเป็นแสงไฟให้เพื่อนร่วมโลก เราทุกคนต่างมีบทบาทในกระบวนการยุติธรรม แม้จะดูเล็กน้อย แต่หากทุกคนเข้าใจในหน้าที่ของตนเอง สังคมนี้จะเดินหน้าต่อไปด้วยความสงบเรียบร้อยและเท่าเทียม."
---
--ปลายดาวอินฟินิตี้--
Ref.
พระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559. (2559).
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา. (2565). พระราชบัญญัติมาตรการป้องกันการกระทำความผิดซ้ำในความผิดเกี่ยวกับเพศหรือที่ใช้ความรุนแรง พ.ศ. ๒๕๖๕.
สำนักงานศาลยุติธรรม. (2565). คู่มือประชาชน: กระบวนการยุติธรรมทางอาญา.
ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา พ.ศ. 2477 มาตรา 2 (4), (5), 56, 83, 121, 131, 162, 227.
---
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
