สืบทอดกิจการยุคใหม่ด้วย "ทายาทเทียม"
คงไม่มีเจ้าของกิจการคนไหนอยากเห็นธุรกิจที่สร้างมากับมือต้องจบสิ้นแบบไม่มีผู้สืบทอด และการล้มหายตายจากของบริษัทเหล่านี้ก็ส่งผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจในวงกว้างเช่นกัน หากไม่มีทายาทแท้มาสืบทอด ก็ลองมองหา “ทายาทเทียม” มาสืบทอดกิจการต่อซะเลย! ซึ่งในปัจจุบันธุรกิจ “ทายาทเทียม” กำลังเติบโตขึ้น แล้วธุรกิจที่ว่านี้คืออะไร เข้ามาตอบโจทย์การสืบทอดกิจการครอบครัวได้มากน้อยแค่ไหน บทความนี้จะชวนมาพูดคุยกัน
📝การสืบทอดที่ไร้ทายาท
การสืบทอดธุรกิจของบริษัทใหญ่ และทรงอิทธิพล มักจะเป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้นและเป็นที่จับตามอง อย่างเช่น Bernard Arnault ที่ได้ส่งมอบการบริหารกิจการ LVMH ในส่วนนาฬิกา ให้กับ Frédéric Arnault ลูกชายคนที่สามได้เข้ามาดูแล รวมถึงกิจการอื่นๆ ในเครือให้กับลูกคนอีก 4 คนได้เข้ามาช่วยบริหาร
ซึ่งเป็นที่น่าสนใจสำหรับผู้คนว่าทิศทางการบริหารธุรกิจจะเป็นอย่างไรต่อไป แต่สำหรับธุรกิจครอบครัวส่วนใหญ่ที่ไม่ได้อยู่ในข่าวกลับเผชิญกับปัญหาตรงกันข้าม นั่นก็คือ พวกเขาไม่มีทายาทที่จะเข้ามารับช่วงเลย เช่น Giorgio Armani ผู้ก่อตั้งแบรนด์แฟชั่นชื่อดังชาวอิตาลีวัย 89 ปี ที่ไม่มีลูก หรือในกรณีของ Wang Jianlin ผู้ก่อตั้ง Dalian Wanda กลุ่มธุรกิจใหญ่ในฮ่องกง ก็พบว่าลูกเพียงคนเดียวของเขานั้น ไม่ต้องการรับช่วงกิจการต่อ
ธุรกิจที่ไร้ทายาทโดยส่วนใหญ่มักไม่เป็นที่รู้จัก แต่มีจำนวนมหาศาล ในประเทศอเมริกาเจ้าของกิจการกว่า 23% มีอายุมากกว่า 65 ปี ขณะที่ในเยอรมนี เจ้าของธุรกิจที่มีอายุเกิน 60 ปี คิดเป็น 31% ซึ่งเพิ่มขึ้นมากกว่าสามเท่าเมื่อเทียบกับเมื่อสองทศวรรษก่อน มีเจ้าของธุรกิจเพียงหนึ่งในสิบเท่านั้นที่มีอายุต่ำกว่า 40 ปี
และตัวอย่างประเทศในเอเชียอย่างญี่ปุ่นซึ่งกำลังประสบกับปัญหาสังคมผู้สูงวัย ก็มีการคาดการณ์ว่า ภายในปี 2025 เศรษฐกิจญี่ปุ่นจะมีธุรกิจขนาดกลางและเล็กเกือบ 2.5 ล้านแห่ง ที่มีเจ้าของอายุเกิน 70 ปี และกว่าครึ่งหนึ่งของธุรกิจดังกล่าวก็ยังไม่สืบทอดกิจการ
ปัญหาเจ้าของธุรกิจที่ไร้ทายาท ก่อให้เกิดธุรกิจรูปแบบใหม่ที่เรียกว่า “ธุรกิจทายาทเทียม” (Pseudo-Heirs) ซึ่งหนึ่งในแนวทางที่โดดเด่นที่สุด ก็คือ Search Fund
📝“Search Fund” คืออะไร
“Search Fund” เป็นส่วนหนึ่งของอุตสาหกรรมการลงทุนส่วนบุคคล (Private Equity) ในอเมริกา กองทุนประเภทนี้ก่อตั้งขึ้นเป็นครั้งแรกในปี 1984 โดยศาสตราจารย์จากคณะบริหารธุรกิจมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด ซึ่งในเวลาต่อมา ผู้จัดการกองทุน Search Fund ส่วนใหญ่ก็มักจะเป็นศิษย์เก่าไฟแรงที่มีอายุราว 30 ต้นๆ จากมหาวิทยาลัยแห่งนี้นั่นเอง
Search Fund เป็นการระดมทุนจากนักลงทุน เพื่อมาลงทุนในบริษัทขนาดเล็กหรือขนาดกลางที่มีมูลค่าไม่เกิน 10 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ จากนั้นจะทำการซื้อบริษัทจากเจ้าของเดิมและ Search Fund นั้นๆ ก็จะเข้าไปบริหารธุรกิจอย่างเต็มเวลา
ในมุมของเด็กจบใหม่ไฟแรง การเข้าไป Take Over ธุรกิจดังกล่าวถือเป็นโอกาสที่จะได้เข้าไปบริหารกิจการที่ดำเนินการมาอย่างยาวนาน และยังมีโอกาสเติบโตได้อีก และในเวลาเดียวกันก็ตอบโจทย์เจ้าของกิจการที่ไม่มีทายาทสามารถหาคนมารับช่วงธุรกิจที่ตนอุตส่าห์ปลุกปั้นมาได้ด้วย
📝การเติบโตของ Search Fund ในประเทศต่างๆ
ปัจจุบัน Search Fund เริ่มมีมากขึ้นในยุโรปยุคสังคมสูงวัย Arturo Alvarez ผู้ก่อตั้ง Search Fund ชาวสเปนได้สำรวจบริษัทกว่า 3,000 แห่งในสเปน และโปรตุเกสในช่วงสองปีที่ผ่านมา และได้พูดคุยกับบริษัทประมาณ 400 แห่งเพื่อเลือกบริษัทที่น่าสนใจในการลงทุน ในขณะที่ Jürgen Rilling นักลงทุน Search Fund จากมิวนิกกล่าวว่า มีบริษัทขนาดเล็กและขนาดกลางกว่า 500,000 แห่งในเยอรมนีที่มีรายได้ต่อปีตั้งแต่ 2 ล้านยูโร ถึง 50 ล้านยูโร ที่ผู้บริหารอยากเกษียณตัวเองเต็มที
📝โมเดลธุรกิจอื่นๆ ใน “ธุรกิจทายาทเทียม”
ในโซนเอเชีย ญี่ปุ่น ถือเป็นประเทศที่น่าสนใจ ในอดีตหากเจ้าของกิจการไม่มีทายาทก็มักจะรับบุตรบุญธรรมให้เป็นทายาทที่ถูกต้องตามกฎหมายได้ แต่ด้วยความที่ญี่ปุ่นในปัจจุบันเป็นสังคมสูงวัยเต็มที่ สัดส่วนของชาวญี่ปุ่นสูงวัย (อายุมากกว่า 70 ปี) มีมากกว่าวัยแรงงานหนุ่มสาวในช่วงวัย 20-29 ปี ถึงสี่ต่อสาม ทำให้การรับบุตรบุญธรรมเริ่มยากขึ้น แต่ถึงอย่างนั้น ญี่ปุ่นก็ยังไม่สามารถดึงดูด Search Fund ได้มากนัก
อย่างไรก็ตาม ก็ยังมีรูปแบบธุรกิจอื่นที่สามารถใช้ประโยชน์จากสถานการณ์นี้ได้ M&A Research Institute ที่ถูกก่อตั้งขึ้นในปี 2018 เป็นธุรกิจที่ทำหน้าที่นายหน้าจับคู่บริษัทที่มีเจ้าของเป็นผู้สูงวัยใกล้เกษียณและไร้ทายาทสืบทอดได้มาจับคู่กับ “ทายาทเทียม” ที่สนใจพัฒนาธุรกิจต่อแม้ไม่ได้มีสายเลือดเดียวกัน โดยใช้อัลกอริทึม AI บนระบบฐานข้อมูลจับคู่ผู้ขายกับผู้ซื้อ
ผู้ก่อตั้ง M&A Research Institute คือ Sagami Shunsaku อายุ 32 ปี กล่าวว่า เจ้าของกิจการสี่ในห้าคนที่เขาพบต้องการขายกิจการเพราะไม่มีทายาทที่จะเข้ามาสืบทอดกิจการต่อ เจ้าของบางรายมีอายุถึง 90 ปีเลยทีเดียว
📝ความสำเร็จของ “ธุรกิจทายาทเทียม”
แม้ว่าธุรกิจทายาทเทียม จะยังคงมีขนาดเล็กอยู่ แต่จากการศึกษาชิ้นหนึ่งพบว่า Search Funds มีอัตราผลตอบแทนภายใน (IRR) ต่อปีประมาณ 35% ซึ่งสูงกว่าสองเท่าเมื่อเปรียบเทียบกับกองทุน Private Equity แบบดั้งเดิมที่ให้ผลตอบแทน IRR ประมาณ 15% ในช่วงสองทศวรรษที่ผ่านมา
Jan Simon หนึ่งในนักลงทุน Search Fund จาก IESE Business School ในประเทศสเปน กล่าวว่า ผลตอบแทนที่สูงเกิดจาก Search Fund เหล่าน้ันยังมีคู่แข่งจำนวนน้อย เมื่อเทียบกับ Private Equity ซึ่งมีขนาดใหญ่กว่าและมักเลือกทำดีลที่มีขนาดใหญ่กว่าด้วย
“ธุรกิจทายาทเทียม” เป็นธุรกิจที่กำลังเติบโต และมีส่วนช่วยแก้ปัญหาการขาดแคลนทายาทสืบทอดกิจการ ซึ่งเป็นหนึ่งใน Pain Point สำคัญของหลายธุรกิจครอบครัว ผลตอบแทนที่น่าประทับใจของ Search Fund เหล่านี้ในช่วงสองทศวรรษที่ผ่านมา ก็เป็นสิ่งที่น่าดึงดูดใจสำหรับนักลงทุนที่ยังคงมองหาโอกาสการลงทุนใหม่ๆ ในยุคเปลี่ยนผ่านไปสู่สังคมผู้สูงอายุของหลาย ประเทศทั่วโลก
บทความห้องเรียนผู้ประกอบการ
โดย นวพล วิริยะกุลกิจ
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
