19 ธ.ค. เวลา 15:34

ระบบติดตามเครื่องบิน

กับการหายไปของ MH370
การสูญหายของเที่ยวบินเป็นเรื่องง่ายแค่ไหน?
วันนี้ไม่ได้ตั้งใจจะมาเล่าเรื่องการหายไปของ
MH 370 นะครับเพราะผมได้พูดถึงไปแล้ว
แต่จะมาพูดถึงระบบระบุตำแหน่งของเครื่องบินหรือการ Tracking เครื่องบินว่ามีระบบการทำงานอย่างไร? โดยยกตัวอย่างการหายไปของ MH 370 เพื่อเห็นภาพชัดเจนยิ่งขึ้น
1
แนวคิดที่ว่าการสูญหายของเครื่องบินระหว่างบินดูเหมือนเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้
แต่เมื่อ 10 กว่าปีก่อนนี่คือสิ่งที่เกิดขึ้นจริง
เมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2557 เที่ยวบิน MH370 ของสายการบินมาเลเซียหรือที่รู้จักกันว่า MH370 ได้หายไปจากเรดาร์ขณะบินจากกัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย ไปยังปักกิ่ง ประเทศจีน
เวลา 01.19 น. ตามเวลาท้องถิ่น 38 นาทีหลังจากขึ้นบิน นักบิน ฟาริก อับดุล ฮามิด ได้ติดต่อกับการควบคุมการจราจรทางอากาศของกัวลาลัมเปอร์
"…Goodnight" เขากล่าว ขณะที่เครื่องบินผ่านจากน่านฟ้ามาเลเซียไปยังน่านฟ้าเวียดนาม
และนี่คือครั้งสุดท้าย
ที่เราได้ยินเสียงของใครสักคนบนเครื่อง…
สองนาทีต่อมาตัวส่งสัญญาณบอกตำแหน่ง (transponder)ของเครื่องบินหยุดการสื่อสารและหายไปจากเรดาร์พลเรือน civilian radar
เครื่องบินไม่สามารถเช็คอินกับการควบคุมการจราจรทางอากาศของเวียดนาม และแทนที่จะเป็นเช่นนั้น กลับหันไปทางทิศตะวันตกอย่างกระทันหัน
ต่อมาอีกหนึ่งชั่วโมง“เรดาร์ทหาร”ของมาเลเซียยังคงติดตามเครื่องบินขณะที่มุ่งหน้าไปทางทิศตะวันตกข้ามช่องแคบมะละกา ซึ่งตอนนี้ห่างจากเส้นทางปกติหลายร้อยไมล์ หลังจากออกนอกระยะเรดาร์ 200 ไมล์ทะเล (230 ไมล์) ทางตะวันตกเฉียงเหนือของเกาะปีนัง ในคาบสมุทรมาเลเซียตอนเหนือ
จากนั้น MH370 ก็ไม่เคยถูกพบเห็นอีกเลย
นั่นคือเรื่องราวที่เกิดขึ้น
คราวนี้มาดูระบบการทำงานของระบบระบุตำแหน่งและสื่อสารของเครื่องบินกันครับ
2
**เครื่องบินถูกติดตามในอากาศอย่างไร**
ในปัจจุบัน การเดินทางทางอากาศเป็นเรื่องง่าย และท้องฟ้าเต็มไปด้วยเครื่องบินที่พาเราจากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งอยู่ตลอดเวลา ความจริงแล้วมีเที่ยวบินประมาณ 15,000 เที่ยวบินที่อยู่ในท้องฟ้าในเวลาเดียวกันตามข้อมูลจาก FlightAware
แต่ด้วยเครื่องบินมากมายที่บินอยู่ในอากาศ
“เรดาร์” จะติดตามพวกเขาได้อย่างไร?
เรดาร์ทำงานโดยการส่งพัลส์พลังงานไมโครเวฟ และรับสัญญาณสะท้อนจาก“อากาศยานหรือวัตถุ"
นี่คือแนวคิดพื้นฐานของการทำงานของเรดาร์ที่เรามักเรียกว่าเรดาร์ปฐมภูมิหรือบางคนก็บอกว่าเป็นเรดาร์ทหาร
แต่อากาศยานพาณิชย์ยังใช้เรดาร์ทุติยภูมิ
ร่วมกับอุปกรณ์สื่อสารไร้สายบนเครื่องบินที่เรียกว่าตัวส่งสัญญาณ (transponder) ซึ่งจะถูกกระตุ้นจากพัลส์เรดาร์บนพื้นดินที่จะส่งสัญญาณกลับหรือ
re-transmits พร้อมส่งข้อมูลเที่ยวบินอีกมากมายให้เจ้าหน้าที่ควบคุมจราจรทางอากาศไปปรากฏบนจอเรดาร์ภาคพื้นอีกด้วย
จะเห็นว่าเรดาร์ทุติยภูมิก้าวหน้าไปอีกขั้นแต่ต้องการอุปกรณ์เพิ่มบนเครื่องบินและภาคพื้น
"การติดตามอากาศยานทำได้จากการผสมผสานเทคนิคเหล่านี้ทั้งเรดาร์ปฐมภูมิและเรดาร์ทุติยภูมิ“
แต่ทั้งสองวิธีต้องอยู่ในระยะของเรดาร์บนพื้นดิน - ไม่กี่ร้อยกิโลเมตร
มาถึงตรงนี้ท่านคงเข้าใจการทำงานของเรดาร์แล้ว
3
**เครื่องบินสูญหายได้จริงหรือ?**
ปกติแล้ว การสูญหายของเครื่องบินเป็นเรื่องที่ยากมาก ๆแล้วมันสามารถสูญหายได้จริงๆหรือ?
**เมื่อ transponder ถูกปิด**
หรือถ้าใครบางคนไปปิดมันเข้า การส่งสัญญาณและระบุตำแหน่งกับเรดาร์ทุติยภูมิก็จะหยุดทันที
ซึ่งต่างจากเรดาร์ทหาร(เรดาร์ปฐมภูมิ)ครับ
ซึ่งต้องการเพียงการสะท้อนคลื่นสัญญาณ เพราะถ้ารอให้เครื่องบินข้าศึกส่งสัญญาณกลับมาให้ก่อน คงไม่มีเครื่องบินข้าศึกลำไหนทำแบบนั้นใช่ไหมครับ
MH370 ทำการบินหมุนกลับอย่างกะทันหันขณะผ่านจากน่านฟ้ามาเลเซียไปยังน่านฟ้าเวียดนาม จากนั้นอุปกรณ์ส่งสัญญาณระบุตำแหน่งทุกอย่างถูกปิดลงและพาอากาศยานไปยังพื้นที่ที่ห่างไกลที่สุด
ผู้เชี่ยวชาญคาดเดาว่า สิ่งที่เกิดขึ้นเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและนักบินไม่ได้เตือนว่ามีอะไรผิดปกติ
การติดตามเหนือมหาสมุทรสำหรับ MH370 นั้นยากมาก เพราะตามรายงานตัวส่งสัญญาณของ MH370 (transponder) ที่ควรสื่อสารกับเรดาร์ทุติยภูมิบนพื้นดินได้ถูกปิดลง
นอกจากนี้คอมพิวเตอร์ ACARS (aircraft communications addressing and reporting system) หรือระบบการสื่อสารและรายงานของเครื่องบินหยุดส่งสัญญาณระหว่าง 01.07 น. และ 01.37 น. นี่เป็นอีกเหตุการณ์ที่สำคัญ
4
แต่อีกหนึ่งระบบที่ระบุตำแหน่งและสื่อสารเครื่องบินกับภาคพื้นนั่นคือระบบดาวเทียมครับ เพียงไม่กี่วันหลังจาก MH370 หายไป บริษัทดาวเทียมที่ตั้งอยู่ในลอนดอน Inmarsat ยืนยันว่า 'มีการเชื่อมหรือ registered สัญญาณอัตโนมัติตามปกติ (routine, automated signals)บนเครือข่าย Inmarsat จากเที่ยวบิน MH370 ของสายการบินมาเลเซีย'
เครื่องบินส่งสัญญาณดาวเทียม 'พิง' 8 ครั้ง
ขณะบินไปทางทิศตะวันตกเหนือมหาสมุทรอินเดีย สัญญาณสุดท้ายมาถึงเวลา 08.11 น. เวลามาเลเซีย
และนั่นเป็นลมหายใจ
หรือร่องรอยสุดท้ายที่เราทราบ….
กัปตันหมี
โฆษณา