31 ธ.ค. 2024 เวลา 02:20 • ประวัติศาสตร์

ส.ค.ส.ฉบับแรกของสยาม ปรากฏในสมัย ร.4 พระราชทานแก่ กัปตันจอห์น บุช

ส.ค.ส. หรือบัตรอวยพร "ส่งความสุข" มีปรากฎหลักฐานในประเทศไทยตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4 ตรงกับปี พ.ศ.2409 ซึ่งแม้ในขณะนั้นวันปีใหม่ของสยามยังคงเป็นวันขึ้น 1 ค่ำ เดือนอ้าย ตามปฏิทินจันทรคติ
แต่เมื่อสยามเปิดประตูต้อนรับความสัมพันธ์กับประเทศตะวันตกมากขึ้น บวกกับมีชาวต่างชาติอาศัยและทำงานอยู่ในสยามมากขึ้น พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 จึงทรงมีพระราชสาส์นอวยพรแก่บุคคลต่างชาติ ในวาระที่พวกเขาเฉลิมฉลองวันคริสต์มาส และวันขึ้นปีใหม่ ซึ่งเป็นวันเริ่มต้นคริสตศักราชใหม่ ตามปฏิทินสากล คือ ทุกวันที่ 1 มกราคม กลายเป็นที่มาของ ส.ค.ส. ฉบับแรกในเมืองไทย
พระราชสาส์นอวยพรปีใหม่ หรือ ส.ค.ส. ฉบับพระราชนิพนธ์ ลงวันที่ 1 มกราคม พ.ศ.2409 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 พระราชทานแก่ “หลวงวิสูตรสาครดิฐ” หรือ กัปตันจอห์น บุช สมัยที่จอห์น บุช ดำรงตำแหน่งเจ้าท่ากรุงเทพฯ โดย ส.ค.ส. ฉบับพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 4 นี้เป็นลักษณะของจดหมาย หรือ พระราชสาส์นอวยพรปีใหม่ไม่ได้เป็นบัตรอวยพรที่มีลวดลายวิจิตร พร้อมกันนั้นทรงลงพระปรมาภิไธยและลายเซ็นพระนาม “S.P.P.M Mongkut”
ลักษณะของ ส.ค.ส. ฉบับนี้เป็นกระดาษสมุดฝรั่งสีครีมขนาด 18 X23 เซนติเมตร พับครึ่ง พระราชสาสน์อวยพรมีความยาว 4 หน้า ข้อความในพระราชสาส์นอวยพรนี้เป็นลายพระหัตถ์ภาษาอังกฤษ นับได้ว่า ส.ค.ส. ฉบับพระราชนิพนธ์นี้เป็น ส.ค.ส ฉบับเก่าแก่ที่สุดที่พบหลักฐานในแผ่นดินไทย และยังเป็นจดหมายเหตุที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์
ภาพ : จากต้นฉบับของสะสมส่วนตัวของ “ธวัชชัย ตั้งศิริวานิช” นิตยสารสารคดี มกราคม 2544
โฆษณา