คุณดูหนังสนุก สองชั่วโมงผ่านไป หนังก็จบ คุณบอกว่า “เวลาความสุขสั้นจัง”
คุณดื่มเหล้ากับเพื่อนฝูงอย่างเพลิดเพลิน ผ่านไปสามชั่วโมง คุณก็ต้องยุติ เพราะร้านจะปิดแล้ว คุณบอกว่า “เวลาความสุขสั้นจัง”
คุณเป็นนักแสดงมีชื่อเสียง ทุกคนดูหนังที่คุณเล่น ทุกคนรักคุณ ผ่านไปสามสิบปี คุณเลิกเล่นหนัง อาชีพการแสดงของคุณยุติ พลุแห่งชื่อเสียงดับแล้ว คุณบอกว่า “เวลาความสุขสั้นจัง”
ช่วงเวลาแห่งความสุข ความรุ่งเรือง และชื่อเสียงไม่ได้สั้นกว่าเดิม มันผ่านไปด้วยความเร็วเท่าเดิมนั่นแหละ มันเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และผ่านไป เป็นสัจธรรมของธรรมชาติ เป็นวิถีของจักรวาล
สรรพสิ่ง ร่างกาย ยศ ชื่อเสียง สมบัติ ล้วนมีจุดสิ้นสุด ปัญหาเกิดขึ้นเมื่อเรามักเรียกจุดสิ้นสุดนี้ว่า ความเสื่อม และมองว่ามันเป็นด้านลบของชีวิต
หากชำแหละโครงสร้างของเวลา จะพบว่าหนึ่งวินาทีดำรงอยู่แล้วผ่านไป หนึ่งวินาทีนั้นสิ้นสุดเสมอ แต่เนื่องจากมันเชื่อมต่อกับหนึ่งวินาทีถัดไปและถัดไป จึงดูเหมือนว่ามันไหลไม่สิ้นสุด และมองไม่เห็นชัดเหมือนการดูหนังหนึ่งเรื่องหรือตั้งวงดื่มเหล้าหนึ่งคืน
ความจริงการไหลของเวลาไม่ใช่ความเสื่อม มันเป็นธรรมชาติปกติธรรมดาของมันอย่างนี้
ในปรัชญาพุทธ วิถีชีวิตไม่มีด้านลบด้านบวก ไม่มีเสื่อมและไม่เสื่อม ไม่มีอะไรทั้งนั้น ทุกอย่างเป็นมายา
ประโยค “มีลาภก็มีเสื่อมลาภ มียศก็มีเสื่อมยศ” เป็นเพียงภาษาที่เราใช้เพื่อให้เข้าใจอนิจจังและไม่ยึดติด ไม่ใช่เพื่อให้เป็นทุกข์
เมื่อเลือกไปมองว่ามันเป็นเรื่องไม่ดี ก็เกิดทุกข์ ยิ่งพยายามหลีกเลี่ยงมันสุดชีวิต ยิ่งเป็นทุกข์ เส้นผมขาวขึ้นหนึ่งเส้นก็กลุ้มใจไปสามวัน ตีนกาขึ้นหน่อยก็ต้องหาครีมสารพัดจากเจ็ดย่านน้ำมาใช้
บางครั้งไม่ได้กลุ้มใจที่มีรอยตีนกา แต่เมื่อคนรอบตัวทุกคนพูดว่ามันเป็นปัญหาใหญ่ ก็อาจเปลี่ยนใจขอกลุ้มใจด้วยคน
มีคนกล่าวว่า สุขคือทุกข์น้อย ทุกข์คือสุขน้อย แต่เราอาจมองในมุมของความเสื่อมได้ว่า สุขก็คือทุกข์ที่เสื่อม ทุกข์ก็คือสุขที่เสื่อม
คำว่า ‘เสื่อม’ ในที่นี้หมายถึง ‘กระบวนการเปลี่ยนแปลง’ ไม่ใช่ ‘จุดจบ’ มันแค่ชี้ให้เห็นการแปลงลักษณ์ซึ่งเป็นธรรมดาของโลก แต่เรามักไปกำหนดยึดมั่นถือมั่นเอาเองว่า เปลี่ยนแบบนี้คือสุข เปลี่ยนแบบนั้นคือทุกข์
มองแบบนี้จะเห็นว่าความเสื่อมก็คือมายาอย่างหนึ่ง และในเมื่อความเสื่อมเป็นมายา เราก็อาจเลือกมองมันในแง่ดีได้ เพราะขณะที่ความสุขไม่จีรังและผ่านพ้นไป ความทุกข์ก็ไม่จีรังและผ่านพ้นไปเช่นกัน
ขณะที่เกิดสภาวะที่เรียกว่า ‘ความทุกข์’ ก็ให้มีสติรับรู้ว่า เดี๋ยวมันก็ ‘เสื่อม’ ไปเอง
แปลว่า “เดี๋ยวมันก็เปลี่ยนไปอีกแหละ ไม่ต้องกลุ้ม”
อย่างไรก็ตาม ความเสื่อมตามธรรมชาติมักเป็นเรื่องที่แก้ไขไม่ได้ เพราะมันมากับเวลา แต่ความเสื่อมทางจิตวิญญาณ อาจหยุดยั้งได้
ในโลกธุรกิจมีคำว่า depreciation หมายถึงการเสื่อมราคา คือค่าใช้จ่ายที่ตัดจากมูลค่าของสินทรัพย์ของกิจการหนึ่ง ๆ ทุกชิ้นมีความเสื่อมลงไปเรื่อย ๆ
มนุษย์ทุกคนมีค่าเสื่อมราคา ซึ่งเป็นได้ทั้งทางกายภาพและตัวตนภายใน แต่ต่างจากกายภาพ ราคาตัวตนภายในอาจจะเสื่อมหรือเพิ่มก็ได้ แล้วแต่การกระทำของเรา หากทำเรื่องดีงาม เป็นประโยชน์ต่อส่วนรวม ค่า depreciation ก็จะเปลี่ยนเป็นค่า appreciation หมายถึงมูลค่าที่เพิ่มสูงขึ้นตามกาลเวลา
ตามทัน ‘ความเสื่อม’ เป็นเรื่องดี ทำให้ไม่เป็นทุกข์
เปลี่ยนค่าเสื่อมราคาของตัวเองเป็นค่าเพิ่มราคาก็เป็นเรื่องดี ทำให้โลกสว่างขึ้น
จาก ความสุขเล็ก ๆ ก็คือความสุข / วินทร์ เลียววาริณ
57 บทความกำลังใจสั้นและยาว ราคาเพียง 190 บาท = บทความละ 3.3 บาท (ไม่คิดค่าส่ง)
หนังสือหมดเมื่อไร จะไม่ตีพิมพ์ใหม่แล้ว
- 18
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
