Blockdit Logo (Mobile)
วินทร์ เลียววาริณ
ยืนยันแล้ว
•
19 ม.ค. เวลา 00:00 • หนังสือ

เลี้ยงห่านในขวด | The Zen Moment

หนานเฉียนผู่เยี่ยน (ญี่ปุ่นเรียก นันเซ็น) เป็นศิษย์ของหม่าจู่ และต่อมาเป็นอาจารย์เซนรุ่นที่ 9 ที่มีชื่อเสียง ในยุคที่เซนรุ่งเรืองมากที่สุดยุคหนึ่ง
ครั้งที่หนานเฉียนผู่เยี่ยนยังไม่เป็นเจ้าสำนัก เคยมีโอกาสเข้าพบฮุ่ยจงกว๋อซือ พระราชครูถามเขา "เจ้ามาจากไหน?"
"จากเจียงสี"
"เช่นนั้นเจ้าก็คงนำธรรมที่แท้ของหม่าจู่มาด้วย?"
หนานเฉียนผู่เยี่ยนกล่าว "อยู่ที่นี่แล้ว!"
"บนหลังของเจ้าหรือ?"
ด้วยคำพูดนี้ หนานเฉียนผู่เยี่ยนก็บรรลุธรรม
หลังจากสืบสายธรรมต่อมาจากหม่าจู่ หนานเฉียนผู่เยี่ยนสร้างกระท่อมอยู่ที่ภูเขาหนานเฉียนที่ชีโจว และปฏิบัติธรรมอยู่ที่นั่นนานกว่าสามสิบปี
ครั้งหนึ่งข้าราชการชั้นสูงผู้หนึ่งนาม หลี่กู่ ถามอาจารย์หนานเฉียนผู่เยี่ยนว่า "นานมาแล้ว ชายคนหนึ่งเก็บห่านของเขาไว้ในขวดแก้ว มันเติบโตใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ จนไม่สามารถออกมาจากขวดแก้วนั้นได้ ชายผู้นั้นไม่ต้องการทุบขวดให้แตก ขณะเดียวกันก็ไม่ต้องการให้ห่านเป็นอันตราย อาจารย์จะเอาห่านออกมาจากขวดได้อย่างไร?"
1
อาจารย์ร้องขึ้นว่า "โอ! ท่านข้าราชการ!"
หลี่กู่ขานรับ "ขอรับ"
"เห็นไหม ห่านออกมาแล้ว!"
ป.ล. เอาละ ถ้าไม่ขยายความ ก็ต้องมีคนถามว่าเรื่องนี้แปลว่าอะไร?
ผมก็ไม่รู้เหมือนกัน แต่ขอเล่าอีกเรื่องหนึ่งเกี่ยวกับหนานเฉียนผู่เยี่ยน
ครั้งหนึ่ง หนานเฉียนผู่เยี่ยนเห็นศิษย์ฝ่ายตะวันออกและตะวันตกทะเลาะกันเพื่อแย่งลูกแมว หนานเฉียนผู่เยี่ยนยึดแมวตัวนั้น กล่าวว่า "ถ้าหากใครสักคนสามารถพูดคำดี ๆ สักคำ ก็จะช่วยชีวิตแมวตัวนี้ได้"
ไม่มีใครตอบได้ ดังนั้นหนานเฉียนผู่เยี่ยนจึงตัดแมวออกเป็นสองท่อน
1
ค่ำนั้นเมื่อศิษย์คนหนึ่งนามเจ้าโจวกลับมาที่วัด หนานเฉียนผู่เยี่ยนก็เล่าเรื่องทั้งหมดให้ฟัง เจ้าโจวได้ยินเรื่องนี้แล้วก็ถอดรองเท้าแตะของเขาออกมาวางบนศีรษะ แล้วเดินจากไป
หนานเฉียนผู่เยี่ยนเอ่ยเรียบ ๆ ว่า "ถ้าเจ้าได้อยู่ด้วย เจ้าคงช่วยชีวิตแมวตัวนั้นไว้ได้"
เราคงไม่ได้เชื่อว่ามีการฆ่าแมวจริงๆ นะ เดี๋ยวทาสแมวโกรธตายเลย
สิ่งหนึ่งที่เราเห็นคือ เซนก้าวพ้นกฎเกณฑ์ทางศีลธรรมไปแล้ว หรือพูดง่าย ๆ คือการศึกษาเซนต้องให้พ้นจากกรอบกำหนดของศีลธรรมและกติกาต่าง ๆ ที่มนุษย์สร้างขึ้นมาก่อน
เรื่องหนานเฉียนหั่นแมวนี้อาจเป็นเพียงเรื่องแต่งเพื่อให้เข้าใจความไร้สาระ และสาระที่เกิดจากการคิดเรื่องนี้ก็คือความไร้สาระ
ก็อาจเป็นคำอธิบายของเรื่องเลี้ยงห่านในขวด
สังเกตว่าปริศนาธรรมส่วนมากมักพูดถึงการละทิ้งมายาและทวินิยม เช่น เราจะบรรลุธรรมได้อย่างไร เซนจะตัดเรื่องนี้ทิ้งไป บางครั้งโดยการเตือน บางครั้งโดยตอบแบบไม่รู้เรื่อง บางครั้งก็หวดด้วยไม้เพื่อเตือนสติให้กลับมาสู่โลกของความจริงซึ่งไม่มีมายา
ห่านจึงอาจหมายถึงมายาที่เป็นอุปสรรคของการบรรลุธรรม เมื่ออาจารย์เตือนสติ ก็ตื่น หรือบังเกิดซาโตริ
ไหนๆ เล่ามาถึงตอนนี้ ก็ต่อถึงช่วงปลายของท่านหนานเฉียนก็แล้วกัน รู้ว่าเกินโควตา 8 บรรทัดมาเยอะแล้ว
เมื่อหนานเฉียนผู่เยี่ยนใกล้มรณภาพนั้น หัวหน้าพระในวัดกล่าวกับท่านว่า "ท่านอาจารย์ หนึ่งร้อยปีจากนี้ ท่านจะอยู่ที่ใด?"
"อาตมาจะเป็นวัวอาศัยที่เชิงเขา"
"ศิษย์ติดตามท่านไปได้หรือไม่?"
"ถ้าเจ้าตามอาตมาไปเป็นวัวด้วย เจ้าต้องมีต้นหญ้าเพียงใบเดียวในปาก"
อาการอาพาธของอาจารย์หนักขึ้นทุกที ท่านกล่าวกับพระทั้งหลายในวัด "แสงดาวนั้นอ่อน แต่นิรันดร์ จงอย่าบอกว่าอาตมากำลังมาหรือกำลังไป"
ว่าแล้วมังกรเซนก็ละสังขารจากโลกนี้ไป
ก่อนตายท่านอาจารย์ยังพูดปริศนาธรรมอีก เฮ้อ! เรียนวัดนี้เหนื่อยจริงๆ
เอ้า! จบนะ ตอนนี้ก็ถึงเวลาขายของ
จาก มังกรเซน และ Mini Zen (เซนฉบับการ์ตูน)
หนังสือหมดเมื่อไร จะไม่ตีพิมพ์ใหม่แล้ว
มังกรเซน Shopee คลิก https://shope.ee/2VUCymbmSh?share_channel_code=6
โฆษณา