เรือนปั้นหยาเป็นสถาปัตยกรรมที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว
โดดเด่นด้วยหลังคาทรงปั้นหยา ซึ่งมีลักษณะลาดเอียงทั้งสี่ด้านมาบรรจบกันที่ยอดกลาง ทำให้หลังคามีความแข็งแรงและสามารถป้องกันแดดฝนได้ดี
หลังคาที่ลาดเอียงทั้งสี่ด้าน ช่วยระบายน้ำฝนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และป้องกันลมพายุ เรือนปั้นหยามักมีใต้ถุนสูง ถูกยกพื้นสูง เพื่อป้องกันน้ำท่วมและเพิ่มการระบายอากาศ ทำให้บ้านเย็นสบาย และส่วนใหญ่สร้างจากไม้ มีการตกแต่งด้วยลวดลายฉลุที่ประณีต สะท้อนถึงฝีมือช่างไทย
เรือนปั้นหยาพบได้ในหลายภูมิภาคของประเทศไทย โดยเฉพาะในภาคใต้ ซึ่งมีฝนตกชุกและลมแรง หลังคาทรงปั้นหยาช่วยป้องกันสภาพอากาศดังกล่าวได้ดี
เรือนปั้นหยาที่มีชื่อเสียง
• เรือนปั้นหยาขนมปังขิง ที่สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 ตั้งอยู่ที่ตรอกมะยม ถนนข้าวสาร กรุงเทพฯ ปัจจุบันเป็น “ลักษมีนารายณ์เกสท์เฮาส์” สำหรับใครที่สงสัยว่า ตกลงที่นี่จะเป็นเรือนปั้นหยา หรือเรือนขนมปังขิงกันแน่ บอกเลยว่า เรือนปั้นหยาจะมีจุดเด่นที่โครงสร้างของเรือนด้วย ขณะที่เรือนขนมปังขิงจะเน้นที่ลวดลายตกแต่งที่รับเอาอิทธิพลของยุโรปมา โดยมิได้สนใจว่าตัวเรือนมีโครงสร้างแบบใด นั่นเอง
Cr. Agoda.com
• โรงพักเรือนปั้นหยา อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย คือ สถานีตำรวจภูธรสวรรคโลก เป็นเรือนไม้ทรงปั้นหยา มีมุขกลาง 1 ห้อง ยกใต้ถุนสูง ปัจจุบันเป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์สถานีตำรวจและจังหวัดสวรรคโลก ใช่ค่ะ เดิมเป็นจังหวัดสวรรคโลกก่อนลดสถานะเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดสุโขทัย ที่นี่มีสถาปัตยกรรมโดดเด่นที่แสดงให้เห็นถึงฝีมือช่างที่มีความชำนาญสูง นับเป็นตัวอย่างอันงดงามของงานช่างไม้ไทยโบราณที่ยังคงคุณค่าในปัจจุบัน
โรงพักเรือนปั้นหยา Cr. สถานีตำรวจภูธรสวรรคโลก
• บ้านท่านขุนรัฐวุฒิวิจารณ์ ที่จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นอีกหนึ่งตัวอย่างของเรือนปั้นหยาที่สวยงาม เป็นเรือนโบราณอายุ 123 ปี ทรงปั้นหยาคู่ ชั้นเดียว ใต้ถุนสูง ได้รับรางวัลอาคารอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น ปี พ.ศ. 2556 โดยสมาคมสถาปนิกสยาม ปัจจุบันเปิดเป็นแหล่งเรียนรู้ให้ผู้สนใจได้เข้าเยี่ยมชม
Cr. library.wu.ac.th
ลวดลายฉลุของเรือนปั้นหยา
ลวดลายฉลุเป็นหนึ่งในองค์ประกอบที่สะท้อนความงดงามของงานช่างฝีมือไทยในอดีต โดยเน้นความละเอียด ประณีต และมีความหมายแฝงทางวัฒนธรรม
ลักษณะเด่นของลวดลายฉลุในเรือนปั้นหยา ที่เห็นได้ชัด คือ รูปแบบลวดลาย อย่างลายพรรณพฤกษา เป็นลวดลายที่ได้รับแรงบันดาลใจจากธรรมชาติ เช่น ใบไม้ ดอกไม้ เถาวัลย์ ลายไทยดั้งเดิมก็มี เช่น ลายกนก ลายประจำยาม และลายกระจังที่สื่อถึงเอกลักษณ์ไทย บางครั้งก็จะเห็นลายเรขาคณิต ที่มีรูปทรงซ้ำ ๆ เช่น เส้นโค้งและรูปสามเหลี่ยม ซึ่งสะท้อนความสมดุล
ลวดลายฉลุในเรือนปั้นหยาแฝงด้วยความเชื่อ เช่น ลายดอกไม้หมายถึงความเจริญรุ่งเรือง หรือลายเถาวัลย์ที่หมายถึงการเชื่อมโยงและความสามัคคี
ตำแหน่งการฉลุ มักพบในส่วน หน้าจั่ว ของเรือน, ชายคา, ช่องลม, และ หน้าต่าง เพื่อให้ลมถ่ายเทได้สะดวกและช่วยลดความร้อน
หน้าบันเรือนปั้นหยา มักฉลุลายดอกบัว สื่อถึงความบริสุทธิ์และความสงบ ถ้าช่องลมใต้จั่วเป็นลายเถาวัลย์พันเกี่ยว สื่อถึงความเชื่อมโยงของครอบครัว ส่วนกรอบหน้าต่างและประตูเป็นลายกนกประจำยามที่แสดงถึงความสง่างาม
ลวดลายฉลุของเรือนปั้นหยาสะท้อนความงามของศิลปะแบบไทยแท้ เน้นการใช้ไม้และลายไทยที่อ่อนช้อย ต่างจากลวดลายยุโรปที่นำเสนอความอลังการแบบตะวันตก หรือการออกแบบสมัยใหม่ที่เรียบง่ายและใช้วัสดุหลากหลายมากขึ้น
เรือนปั้นหยาถือเป็นมรดกทางสถาปัตยกรรมที่สะท้อนถึงภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์และศึกษา
Cr. ภาพปกจาก thairath.co.th
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
