20 ม.ค. เวลา 13:00 • ประวัติศาสตร์

• ชาวไวกิ้ง แล้วคำว่า ‘ไวกิ้ง’ แปลว่าอะไร?

ประมาณปี 800 จนถึง 1100 ชาวไวกิ้งได้ออกแล่นเรือรุกรานดินแดนทั่วยุโรป จนสร้างความน่ากลัวไปทั่วน่านน้ำ เกิดเป็นปรากฏการณ์ที่เรียกว่า ‘ยุคไวกิ้ง’ (Viking Age)
ชาวไวกิ้งส่วนใหญ่มาจากดินแดนสแกนดิเนเวีย แต่ชาวสแกนดิเนเวียก็ไม่ได้เป็นไวกิ้งทั้งหมด ดังนั้นไวกิ้งจึงไม่ได้เป็นคำที่สื่อถึงคนเชื้อชาติใดเชื้อชาติหนึ่งโดยเฉพาะ
ที่มาของคำว่าไวกิ้งเต็มไปด้วยทฤษฎีมากมาย ส่วนใหญ่เชื่อว่ามาจาก ‘víkingr’ ในภาษานอร์สโบราณ (Old Norse) ที่มีความหมายว่าโจรสลัดหรือผู้ปล้นสะดม
víkingr อาจจะมีต้นตอจาก vik ที่แปลว่าอ่าว เช่นเดียวกับ vik ในภาษาไอซ์แลนด์โบราณ (ที่ก็มาจาก Old Norse) แปลว่าอ่าวหรือลำธาร แต่ภาษาไอซ์แลนด์โบราณยังมีคำว่า vikja แปลว่าเคลื่อนที่ ที่อาจจะสื่อถึงนักเดินเรือที่เคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลา หรือ vik มาจากชื่อพื้นที่ตอนใต้ของนอร์เวย์ที่เรียกว่าวิก (vik) หรือวิเกน (viken) ก็เป็นได้
สำหรับชาวสแกนดิเนเวียที่ไปเป็นไวกิ้ง พวกเขาก็ไม่ได้เรียกตัวเองว่าไวกิ้ง ไวกิ้งสำหรับพวกเขาคือการออกแล่นเรือโจมตีดินแดนอื่นเพื่อจุดประสงค์ในการปล้นสะดม ในภาษานอร์สโบราณปรากฏสำนวน ‘fara i viking’ ที่แปลว่าออกไปสำรวจ ที่มีความหมายแตกต่างจากการแล่นเรือเพื่อทำการค้าตามปกติ
และประเด็นน่าสนใจคือในยุคที่ไวกิ้งเคลื่อนไหว คนเชื้อชาติอื่นก็ไม่ได้เรียกไวกิ้งว่าไวกิ้งเช่นกัน
เริ่มต้นที่ภาษาอังกฤษโบราณ (Old English) ของชาวแองโกล-แซกซอน (Anglo-Saxon) ที่มีคำใช้เรียกไวกิ้งหลายคำ โดยคำเหล่านี้ก็มีทั้งพวกนอกศาสนา ชาวเหนือ (Northmen) รวมถึงชาวเดนส์ (Danes)
แม้ว่าชาวแองโกล-แซกซอน จะเรียกไวกิ้งว่าพวกเดนส์ แต่ไวกิ้งที่รุกรานอังกฤษก็ไม่ได้มาจากเดนมาร์กทั้งหมด อย่างเช่นในปี 789 พวกเดนส์ที่รุกรานทางตะวันตกเฉียงใต้ของอังกฤษก็เป็นไวกิ้งที่มาจากนอร์เวย์
ขณะที่ชาวแฟรงค์ (Frank) ในฝรั่งเศสและตะวันตกของเยอรมนี เรียกไวกิ้งว่า ‘Nordmanni’ ที่แปลว่า Northmen หรือชาวเหนือ และเมื่อฝรั่งเศสยกดินแดนส่วนหนึ่งให้กับไวกิ้งในศตวรรษที่ 10 จึงเป็นที่มาของชื่อดินแดนนอร์มังดี (Normandy) ที่แปลว่าดินแดนของชาวเหนือ นอกจากนี้ยังมีคำว่าแอชแมน (Ashman) ของเยอรมัน เพราะเรือของไวกิ้งทำจากไม้แอช
ชาวสลาฟในยุโรปตะวันออกเรียกไวกิ้งว่า รุส (Rus) ที่แปลว่าสีแดง จากสีผิวขาวอมแดงของไวกิ้ง หรือมาจากคำภาษานอร์สโบราณที่แปลว่าคนพายเรือ หรือไม่ก็มาจากดินแดนชื่อ Roslagen ในสวีเดน
Rus ในที่นี้ก็คือคำเดียวกันกับ Russia และ Belarus เพราะรากฐานของรัสเซีย เบราลุส รวมถึงยูเครน เริ่มต้นจากรัฐที่ผสมระหว่างไวกิ้งกับสลาฟ ที่มีศูนย์กลางอยู่ที่เมืองคีฟหรือเคียฟ (Kiev) ในยูเครน
ส่วนจักรวรรดิไบแซนไทน์มีคำว่า Rhos เพื่อหมายถึงไวกิ้งหรือ Rus ที่ชาวสลาฟรู้จัก โดยจักรวรรดิไบแซนไทน์ยังมีทหารรับจ้างที่เป็นไวกิ้งที่เรียกว่า วารังเกียน (Varangian) ที่ในภาษากรีกแปลว่า ผู้สาบานว่าจะจงรักภักดีิ แม้แต่ชาวมุสลิมก็รู้จักไวกิ้งในชื่อ อัลมัดจูส (Al-madjus) ที่แปลว่าพวกนอกศาสนา
ติดตามช่องทางอื่น ๆ ของ Histofun Deluxe
อ้างอิง
• Atlas Obscura. The Muddled Origins of the Word ‘Viking’. https://www.atlasobscura.com/articles/origin-of-the-word-viking-why-vikings-called-vikings
• World History Encyclopedia. Vikings. https://www.worldhistory.org/Vikings/
#HistofunDeluxe
โฆษณา