• ทำไมในหลาย ๆ วัฒนธรรมทั่วโลก ถึงมีตำนานน้ำท่วมโลกเหมือนกัน?
ในหนังสือ The Structural Study of Myth ของนักมานุษยวิทยาชาวเบลเยียม โคลด เลวี-สเตราส์ (Claude Lévi-Strauss) ได้พูดถึงเรื่องราวที่น่าประหลาดใจของคนที่อยู่คนละมุมโลก โดยเขาค้นพบว่า ตำนานพื้นบ้านของคนเหล่านี้ มีอยู่หลายเรื่องที่มีความคล้ายกันอย่างไม่น่าเชื่อ
ตัวอย่างเช่น ตำนานวีรบุรุษที่สังหารสัตว์ประหลาด ตำนานของสัตว์ที่พูดได้ การต่อสู้ระหว่างสองพี่น้องเพศชาย และโดยเฉพาะอย่างยิ่งกับตำนานน้ำท่วมโลก
โนอาห์ (Noah) ในคัมภีร์ไบเบิล อุตนาพิชติม (Utnapishtim) ในมหากาพย์กิลกาเมซ ทาทาและเนน่า (Tata and Nena) ในตำนานของชาวแอซเทค หรือจะเป็นพระมนู (Manu) ในศาสนาฮินดู ตำนานน้ำท่วมโลกเหล่านี้ มาจากคนที่อยู่คนละมุมโลกและมีวิถีชีวิตที่แตกต่างกัน
แล้วทำไมคนที่อยู่คนละมุมโลก ถึงมีเรื่องเล่าหรือตำนานที่คล้ายกันได้ ในประเด็นนี้ก็มีนักมานุษยวิทยา นักจิตวิทยา และนักโบราณคดีหลายคนพยายามค้นหาคำตอบ แต่ก็ไม่สามารถให้คำตอบได้ชัดเจน ดังนั้นจึงเกิดเป็นทฤษฎีต่าง ๆ ที่ถูกหยิบยกมา
เริ่มต้นที่ทฤษฎีแรกที่บอกว่า ตำนานน้ำท่วมโลกเหล่านี้ จะต้องมีที่มาหรือจุดกำเนิดจากที่เดียวกัน
ด้วยความที่บรรพบุรุษของมนุษย์มีถิ่นกำเนิดในพื้นที่ทางตอนใต้ของทะเลทรายซาฮาร่าในทวีปแอฟริกา (Sub-Saharan Africa) ก่อนที่พวกเราจะเดินทางอพยพจนครองครองโลกใบนี้ ดังนั้นเป็นไปได้ไหมว่า เหตุผลที่ตำนานของคนในที่ต่าง ๆ มีความคล้ายกัน ก็เพราะต้นตอของตำนานมีจุดกำเนิดเดียวกัน
แอนนา รูธ (Anna Rooth) ผู้เชี่ยวชาญด้านชาติพันธุ์วิทยาชาวสวีเดนอธิบายในหนังสือ The Creation Myths of the North American Indians ว่า เมื่อวิเคราะห์ตำนานการสร้างโลกของชนพื้นเมืองอเมริกันกว่า 300 เรื่องพบว่า มีความใกล้เคียงกับตำนานของคนในภูมิภาคยูเรเซีย บ่งชี้ว่าตำนานจากคนสองกลุ่มที่อยู่คนละซีกโลก มีจุดกำเนิดจากที่เดียวกัน
ขณะที่ในงานวิจัย Oedipus-type Tales in Oceania ของนักมานุษยวิทยาชาวอเมริกัน วิลเลียม เลสซา (William Lessa) ระบุว่า ตำนานที่คล้ายคลึงกับละครโศกนาฏกรรมของชาวกรีก (Greek Tragedy) ปรากฏในภูมิภาคอื่นนอกยุโรป ไม่ว่าจะเป็นตะวันออกกลาง เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไปจนถึงหมู่เกาะแปซิฟิก แต่ไม่ปรากฏในเอเชียกลาง เอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ แอฟริกา ออสเตรเลีย และทวีปอเมริกา
แล้วถ้าถามว่า ตำนานน้ำท่วมโลกที่เป็นเรื่องแรก ๆ ของโลกเกิดขึ้นตั้งแต่เมื่อไหร่ ยูเซบิอุสแห่งซีซาเรีย (Eusebius Caesarea) นักประวัติศาสตร์ชาวคริสต์เชื้อสายกรีก-ปาเลสไตน์ในช่วงศตวรรษที่ 3-4 อ้างอิงตำนานที่บอกเล่าโดยเบโรซุส (Berosus) นักประวัติศาสตร์ชาวบาบิโลนที่อ้างว่า ตำนานน้ำท่วมโลกที่เก่าแก่ที่สุด มาจากเรื่องจริงที่เคยเกิดขึ้นในช่วง 2,900 ปีก่อนคริสตกาล ในสมัยของกษัตริย์ชาวสุเมเรียนนามว่า ซีซูโทรส (Xísouthros) โดยเชื่อว่า ตำนานนี้ก็คือต้นแบบของตำนานน้ำท่วมโลกของอุตนาพิชติมและโนอาห์
แม้ทฤษฎีนี้จะดูน่าสนใจ แต่ก็มีประเด็นที่โต้แย้งอยู่ โดยนักมานุษยวิทยาชาวอเมริกัน ไคลด์ คลักฮอน (Clyde Kluckhohn) อธิบายว่า แม้ตำนานน้ำท่วมโลกจากหลายที่จะคล้ายกัน แต่ก็ไม่ได้แปลว่าจะมาจากแหล่งเดียวกัน อย่างเช่น ตำนานของซีซูโทรสที่อ้างอิงเหตุน้ำท่วมของเมโสโปเตเมีย ส่วนตำนานของชาวแอซเทคและพระมนูในศาสนาฮินดู ก็อิงจากเหตุน้ำท่วมในภูมิภาคของตน
ส่วนทฤษฎีต่อมาบอกว่า ตำนานน้ำท่วมโลกของคนทั่วโลกนั้น อ้างอิงมาจากเหตุการณ์จริงที่เคยเกิดขึ้นเมื่อราว 11,700 ปีที่แล้ว ในช่วงสิ้นสุดของยุคน้ำแข็ง
ในช่วงยุคน้ำแข็ง ระดับน้ำทะเลของทั่วโลกอยู่ต่ำกว่าระดับน้ำทะเลในปัจจุบันถึง 115-120 เมตร แต่เมื่อสิ้นสุดยุคน้ำแข็ง การละลายของธารน้ำแข็งทำให้น้ำทะเลท่วมสูงจนทำให้ในหลายพื้นที่ที่มีผู้คนตั้งถิ่นฐานไม่สามารถอยู่อาศัยได้อีกต่อไป จึงกลายเป็นที่มาของตำนานน้ำท่วมที่แพร่กระจายไปทั่วโลก ที่มีรายละเอียดหรือดีเทลของเรื่องแตกต่างกันไปตามความเชื่อและวัฒนธรรมของคนเหล่านั้น
ส่วนทฤษฎีสุดท้ายที่หยิบยกมา ได้เสนอว่าตำนานน้ำท่วมโลก ไม่ได้เกี่ยวข้องกับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นจริง แต่เกิดจากสมองและจิตใต้สำนึกของมนุษย์ และเป็นปรากฏการณ์ทางจิตวิทยาที่เกิดขึ้นกับมนุษย์ทุกคนบนโลก
ตำนานหลายเรื่องของมนุษย์สมัยก่อน ถูกใช้ในเชิงอุปมาอุปมัยหรือใช้สั่งสอนผู้คน อย่างเช่นตำนานของน้ำท่วมที่อาจถูกใช้สอนเรื่องวงจรของชีวิต ที่ว่าชีวิตจะไม่มีทางเกิดขึ้นได้หากปราศจากความตายหรือก็คือน้ำท่วมที่อยู่ในตำนาน
แล้วสำหรับทุกคนแล้ว คิดว่าทำไมตำนานน้ำท่วมโลกถึงปรากฏอยู่กับผู้คนทั่วโลกได้ครับ?
ติดตามช่องทางอื่น ๆ ของ Histofun Deluxe
Blockdit https://bit.ly/4e25dQX
LINE TODAY https://bit.ly/48uQvRp
Website https://bit.ly/4fnCVBB
YouTube https://bit.ly/3YEkhzB
อ้างอิง
• Nat Geo ไทย. ฤาตำนาน น้ำท่วมโลก จะมาจากน้ำท่วมใหญ่ในยุคน้ำแข็ง. https://ngthai.com/environment/15214/great-flood-myth/
• Big Think. Why are flood myths so common in stories from ancient cultures around the world?. https://bigthink.com/high-culture/flood-myth-origin/
#HistofunDeluxe
- 10
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
