1 ก.พ. เวลา 07:22 • การศึกษา

เรื่องน่ารู้ของกระดาษขี้ช้างที่รักษ์โลก

เมื่อพูดถึง “กระดาษ” หลายคนอาจนึกถึงไม้ที่ถูกตัดมาแปรรูปเป็นเยื่อกระดาษ แต่คุณรู้หรือไม่ว่า ช้าง ก็เป็นส่วนหนึ่งของการผลิตกระดาษได้เช่นกัน? นวัตกรรมที่น่าสนใจนี้เรียกว่า “กระดาษขี้ช้าง” (Elephant Poo Paper) ซึ่งไม่เพียงแต่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม แต่ยังเป็นตัวอย่างของการนำของเสียมาสร้างมูลค่าในเชิงเศรษฐกิจและการอนุรักษ์ธรรมชาติ
ขี้ช้างมีอะไรดี ทำไมใช้ทำกระดาษได้?
ช้างเป็นสัตว์กินพืชที่มีระบบย่อยอาหารไม่สมบูรณ์มากนัก ทำให้ในมูลของมันมีเส้นใยพืชเหลืออยู่เป็นจำนวนมาก นักวิจัยและผู้ประกอบการจึงเห็นโอกาสในการนำขี้ช้างมาสกัดเยื่อกระดาษ โดยไม่ต้องพึ่งพาการตัดไม้ทำลายป่า นับว่าเป็นการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าและลดขยะไปในตัว
กระบวนการผลิตกระดาษขี้ช้าง
1. เก็บและทำความสะอาดมูลช้างหลายครั้งเพื่อนำสิ่งปนเปื้อนออก เช่น ดิน ทราย และเชื้อโรค
2. ต้มน้ำ 70 ลิตรต่อมูลช้าง 40 กิโลกรัม เป็นเวลาประมาณ 5 ชั่วโมง เพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรียและสลายเส้นใยพืชให้พร้อมสำหรับการนำไปทำเยื่อกระดาษ
3. บด เส้นใยพืชจากมูลช้างละเอียด และผสมกับเยื่อกระดาษอื่น เช่น เยื่อไม้ไผ่หรือเยื่อกระดาษรีไซเคิล
เหตุผลหลักที่ต้องผสมเยื่อกระดาษอื่น เนื่องจากเส้นใยจากมูลช้างมีโครงสร้างค่อนข้างหยาบและสั้น หากใช้เพียงอย่างเดียว กระดาษอาจเปราะบางหรือฉีกขาดง่าย นอกจากนี้ เยื่อไม้ไผ่หรือเยื่อกระดาษรีไซเคิล จะช่วยให้พื้นผิวของกระดาษเรียบขึ้น ทำให้เขียนหรือพิมพ์ได้ดีขึ้น และเยื่อกระดาษที่เติมเข้าไปช่วยให้สีที่เติมลงไป ติดดีขึ้น ทำให้สามารถผลิตกระดาษขี้ช้างในเฉดสีต่างๆ ได้
4. ส่วนผสมจะถูกเทลงบนตะแกรงเพื่อขึ้นรูปกระดาษ ก่อนนำไปตากแดดจนแห้งและพร้อมใช้งาน กระดาษขี้ช้างที่ได้จะมีสีธรรมชาติเป็น สีน้ำตาลอ่อนหรือสีเบจค่ะ เพราะเส้นใยพืชที่อยู่ในมูลช้างมีสีออกธรรมชาติแบบนี้
ปกติ ขี้ช้าง 100 กิโลกรัม เมื่อต้มแล้วจะเหลือเส้นใยพืชประมาณ 30-40 กิโลกรัม โดยการทำกระดาษ 1 แผ่น (ขนาด A4 ) ต้องใช้เส้นใยประมาณ 300-500 กรัม จึง ผลิตกระดาษได้ประมาณ 100-125 แผ่น
กระดาษขี้ช้างดียังไง?
แม้ว่ากระดาษขี้ช้างจะต้องผสมเยื่อกระดาษอื่น แต่โดยรวมแล้ว กระดาษขี้ช้างยังถือว่าเป็นกระดาษรีไซเคิลและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เพราะลดการใช้ไม้จากป่าธรรมชาติและช่วยนำของเสียกลับมาใช้ใหม่ค่ะ และโครงการที่ผลิตกระดาษขี้ช้างมักอยู่ในศูนย์อนุรักษ์ช้าง เช่นที่ประเทศไทย ศรีลังกา และเคนยา รายได้จากกระดาษเหล่านี้จะช่วยสนับสนุนการดูแลช้างต่อไปได้
ตัวอย่างความสำเร็จของกระดาษขี้ช้าง
มีผู้บุกเบิกและผู้ผลิตที่พัฒนากระดาษขี้ช้างเพื่อส่งออกไปยังตลาดสากล โดยเน้นความเป็นผลิตภัณฑ์รักษ์โลกและกระบวนการผลิตที่ยั่งยืน ที่น่าสนใจดังนี้
1. Haathi Chaap (ประเทศอินเดีย)
ก่อตั้งขึ้นในปี 2003 โดย Mahima Mehra และ Vijendra Shekhawat ในรัฐราชสถาน ประเทศอินเดีย Haathi Chaap ผลิตกระดาษจากมูลช้างและส่งออกไปยังเยอรมนีในช่วงสี่ปีแรก ก่อนที่จะเปิดตัวในตลาดอินเดียในปี 2007 ชื่อ “Haathi Chaap” มาจากภาษาฮินดี โดย “Haathi” แปลว่า “ช้าง” และ “Chaap” แปลว่า “รอยประทับ”
2. Eco Maximus (ประเทศศรีลังกา)
เป็นผู้ผลิตกระดาษจากมูลช้างรายแรกในศรีลังกา Eco Maximus ได้พัฒนากระบวนการผลิตกระดาษจากมูลช้างอย่างละเอียดและเป็นระบบ ผลิตภัณฑ์ของพวกเขาได้รับความนิยมในตลาดสากล
3. Mr. Ellie Pooh (ประเทศสหรัฐอเมริกา/ศรีลังกา)
ก่อตั้งโดย Karl Wald ในรัฐเพนซิลเวเนีย สหรัฐอเมริกา Mr. Ellie Pooh ผลิตกระดาษจากมูลช้างในศรีลังกา โดยผสมเส้นใยจากมูลช้างกับวัสดุรีไซเคิลอื่นๆ ผลิตภัณฑ์ของพวกเขา เช่น สมุดบันทึก การ์ด และของที่ระลึก ได้รับความนิยมในตลาดสหรัฐอเมริกา โดยเฉพาะในฝั่งตะวันตก
4. Elephant POOPOOPAPER Park (จังหวัดเชียงใหม่ ประเทศไทย)
ก่อตั้งโดย Michael Flancman ชาวแคนาดา และภรรยาชาวไทย Tun ในปี 2005 Elephant POOPOOPAPER Park เป็นพิพิธภัณฑ์กลางแจ้งที่เน้นการให้ความรู้เกี่ยวกับกระบวนการผลิตกระดาษจากมูลช้าง นักท่องเที่ยวสามารถเข้าชมและมีส่วนร่วมในกระบวนการผลิตได้
อนาคตของกระดาษขี้ช้าง
กระดาษขี้ช้างกำลังถูกพัฒนาต่อไปในหลายด้าน เช่น ทำบรรจุภัณฑ์รักษ์โลก เพื่อลดขยะพลาสติกและกระดาษแบบดั้งเดิม และอาจใช้เทคโนโลยีเพิ่มคุณภาพ เพื่อให้เนื้อกระดาษแข็งแรงขึ้นและสามารถใช้ในอุตสาหกรรมได้กว้างขึ้น ไม่แน่นะ ในอนาคตอาจขยายการผลิตไปยังพื้นที่อื่นๆ เช่น การใช้มูลวัวหรือสัตว์กินพืชอื่นๆ เพื่อสร้างผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น
กระดาษขี้ช้าง เป็นตัวอย่างของการนำทรัพยากรธรรมชาติมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยไม่สร้างผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม นอกจากจะช่วยลดขยะและการตัดไม้แล้ว ยังเป็นทางเลือกที่ยั่งยืนในการสร้างรายได้ให้กับชุมชนและโครงการอนุรักษ์ช้าง นับว่าเป็นนวัตกรรมที่ทั้งสร้างสรรค์และมีคุณค่าในระดับสากล
อ้างอิง
• Asian Elephant Support. (2023). Elephant Poo Paper: Sustainable Paper Making.
• National Geographic. (2022). Turning Elephant Dung into Paper: A Conservation Effort.
• PooPooPaper. (2024). Eco-friendly Paper Products from Elephant Dung.
โฆษณา