18 มณฑลในสยาม มีจังหวัดใดบ้าง?
------------
“มณฑล” เป็นรูปแบบการปกครองของไทยในอดีต เริ่มขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 พระองค์ทรงได้รับอิทธิพลจากตะวันตก แล้วนำมาปรับใช้กับประเทศ โดยพระองค์จะทรงส่งข้าหลวงที่ไว้วางพระราชหฤทัยไปในเมืองต่าง ๆ เพื่อแบ่งเบาภาระ และให้ราษฎรที่อยู่นอกเมืองหลวงอยู่อย่างร่มเย็นและได้รับความเจริญอย่างทั่วถึง
การปกครองแบบ “มณฑล” ของสยาม มีทั้งหมด 18 มณฑล ซึ่งในหนังสือ “ภูมิศาสตร์ประเทศสยาม” แบบเรียนภูมิศาสตร์ของไทย ได้ให้ข้อมูลไว้ทั้ง 18 มณฑล ประกอบด้วยหลากหลายจังหวัด ดังนี้…
1. เขตกรุงเทพพระมหานคร หรือ มณฑลกรุงเทพฯ ประกอบด้วย 6 จังหวัด ได้แก่ พระนคร, ธนบุรี, นนทบุรี, มีนบุรี, พระประแดง และสมุทปราการ (มณฑลนี้แม้จะเป็นมณฑล แต่การดูแลยังขึ้นกับกระทรวงนครบาล ไม่มีข้าหลวงเทศาภิบาลเหมือนมณฑลเทศาภิบาลอื่น).
2. มณฑลกรุงเก่า (ต่อมาคือมณฑลอยุธยา) ประกอบด้วย 7 จังหวัด ได้แก่ กรุงเก่า, ลพบุรี, สระบุรี, สิงห์บุรี, อ่างทอง, ปทุมธานี, ธัญญะบุรี
3. มณฑลนครสวรรค์ แบ่งเป็น 5 จังหวัด ได้แก่ นครสวรรค์, อุทัยธานี, ชัยนาท, กำแพงเพ็ชร์, ตาก
4. มณฑลพิษณุโลก แบ่งเป็น 7 จังหวัด ได้แก่ พิษณุโลก, พิจิตร, สุโขทัย, สวรรคโลก, อุตตรดิตถ์, เพ็ชร์บูรณ์, หล่มสัก
5. มณฑลมหาราษฎร์ แบ่งเป็น 3 จังหวัด ได้แก่ แพร่, น่าน, ลำปาง.
6. มณฑลปาจีนบุรี แบ่งเป็น 5 จังหวัด ได้แก่ ฉะเชิงเทรา, ปาจีนบุรี, นครนายก, ชลบุรี, กระบินทร์บุรี
7. มณฑลนครราชสีมา แบ่งเป็น 3 จังหวัด ได้แก่ นครราชสีมา, บุรีรัมย์, ชัยภูมิ.
8. มณฑลนครชัยศรี แบ่งเป็น 3 จังหวัด ได้แก่ นครปฐม, สุพรรณบุรี, สมุทสาคร
9. มณฑลราชบุรี แบ่งเป็น 5 จังหวัด ได้แก่ ราชบุรี, กาญจนบุรี, เพ็ชร์บุรี, ประจวบคีรีขันธ์, สมุทสงคราม.
10. มณฑลจันทบุรี แบ่งเป็น 3 จังหวัด ได้แก่ จันทบุรี, ระยอง, ตราษ
11. มณฑลนครศรีธรรมราช แบ่งเป็น 3 จังหวัด ได้แก่ สงขลา, นครศรีธรรมราช, พัทลุง
12. มณฑลปัตตานี แบ่งเป็น 4 จังหวัด ได้แก่ ปัตตานี, ยะลา, สายบุรี, นราธิวาส
13. มณฑลสุราษฎร์ แบ่งเป็น 3 จังหวัด ได้แก่ สุราษฎร์ธานี, ชุมพร, หลังสวน
14. มณฑลภูเก็ต แบ่งเป็น 7 จังหวัด ได้แก่ ภูเก็ต, พังงา, ตรัง, ระนอง, กระบี่, ตะกั่วป่า, สตูล
15. มณฑลพายัพ แบ่งเป็น 4 จังหวัด ได้แก่ เชียงใหม่, ลำพูน, เชียงราย, แม่ฮ่องสอน.
16. มณฑลอุบล แบ่งเป็น 3 จังหวัด ได้แก่ อุบล, ขุขันธ์, สุรินทร์
17. มณฑลร้อยเอ็ด แบ่งเป็น 3 จังหวัด ได้แก่ ร้อยเอ็ด, มหาสารคาม, กาฬสินธุ์
18. มณฑลอุดร แบ่งเป็น 6 จังหวัด ได้แก่ อุดรธานี, สกลนคร, ขอนแก่น, นครพนม, เลย, หนองคาย
ต่อมามณฑลเพ็ชรบูรณ์ได้เข้าไปเป็นเมืองในมณฑลพิษณุโลก และได้แยก 3 เมืองออกจากมณฑลพายัพ กลายเป็น “มณฑลมหาราษฎร์” ได้แก่ นครน่าน นครลำปาง และแพร่ แต่ยังคงมี 18 มณฑลเท่าเดิม
อย่างไรก็ตาม ในสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว การปกครองแบบมณฑลก็ค่อย ๆ หายไป เนื่องจากการยุบตำแหน่งเจ้าผู้ครองนคร จนหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 การปกครองแบบมณฑลก็ถูกยกเลิกทั้งหมด และกลายเป็นการปกครองระบบจังหวัด อำเภอแบบที่เรารู้จักกันในปัจจุบัน
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
