9 ก.พ. เวลา 09:34 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี

Gaia ค้นพบดาวเคราะห์ยักษ์โคจรรอบดาวฤกษ์มวลน้อยด้วยเทคนิคใหม่

นักดาราศาสตร์จากสำนักงานอวกาศยุโรป (ESA) ได้ค้นพบดาวเคราะห์ก๊าซยักษ์ Gaia-4b และดาวแคระน้ำตาล Gaia-5b มีตำแหน่งอยู่ห่างจากโลก 244 ปีแสง โดยใช้เทคนิคใหม่ในการสังเกตการเคลื่อนที่ของดาวฤกษ์ การค้นพบนี้เกิดขึ้นจากการใช้ข้อมูลจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศ Gaia ขององค์การอวกาศยุโรป หรือ ESA ซึ่งสามารถตรวจจับการเคลื่อนที่ของดาวฤกษ์อันเกิดจากแรงโน้มถ่วงของวัตถุท้องฟ้าที่มองไม่เห็น
🔵 ดาวเคราะห์ยักษ์และดาวแคระน้ำตาลถูกเปิดเผยตัว
การศึกษาล่าสุดระบุว่ามีดาวเคราะห์นอกระบบใหม่ 2 ดวง ได้แก่ Gaia-4b หรือ "ซูเปอร์จูปิเตอร์" ที่มีมวลมากกว่าดาวพฤหัสบดีถึง 12 เท่า และ Gaia-5b ดาวแคระน้ำตาลที่มีมวลมากกว่าดาวพฤหัสบดีถึง 21 เท่า โดยทั้งสองดวงโคจรรอบดาวฤกษ์ที่มีมวลเพียง 64% ของดวงอาทิตย์ในระบบสุริยะของเรา ซึ่งระบบดาวลักษณะนี้นักดาราศาสตร์เชื่อว่าเกิดขึ้นได้ยาก
สำหรับดาวเคราะห์ Gaia-4b นั้นใช้เวลา 570 วัน ในการโคจรรอบดาวฤกษ์ของมัน ในขณะที่ดาวเคราะห์ Gaia-5b นั้นมีมวลมากเกินกว่าจะถือเป็นดาวเคราะห์ แต่ไม่มากพอที่จะเกิดปฏิกิริยาฟิวชันและกลายเป็นดาวฤกษ์ได้ การค้นพบนี้ช่วยให้นักดาราศาสตร์เข้าใจการก่อตัวของดาวเคราะห์นอกระบบและวิวัฒนาการของระบบดาวฤกษ์ขนาดเล็ก
🔵 เทคนิคใหม่ในการตรวจจับดาวเคราะห์นอกระบบ
ก่อนหน้านี้ นักดาราศาสตร์มักใช้สองวิธีหลักในการค้นหาดาวเคราะห์นอกระบบ คือ เทคนิคทรานซิต (Transit Method) โดยใช้ตรวจจับการลดลงของแสงดาวเมื่อดาวเคราะห์โคจรผ่านหน้าดาวฤกษ์ และ เทคนิคความเร็วเชิงรัศมี (Radial Velocity Method) ที่วัดการเปลี่ยนแปลงของแสงดาวฤกษ์จากแรงโน้มถ่วงของดาวเคราะห์
ในขณะที่การค้นพบครั้งนี้เป็นครั้งแรกที่ใช้เทคนิคเรียกว่า แอสโตรเมทรี (Astrometry) ซึ่งเป็นการวัดการเปลี่ยนแปลงตำแหน่งของดาวฤกษ์ที่เกิดจากแรงดึงดูดของดาวเคราะห์คู่ วิธีนี้ทำให้สามารถตรวจจับดาวเคราะห์ในวงโคจรกว้างได้ดียิ่งขึ้น ซึ่งเป็นสิ่งที่วิธีการอื่น ๆ มักมองข้าม
การค้นพบนี้เป็นก้าวสำคัญในการศึกษาดาวเคราะห์นอกระบบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อพิจารณาว่าดาวฤกษ์ส่วนใหญ่ในทางช้างเผือก ซึ่งประมาณ 75% เป็นดาวฤกษ์ที่มีมวลน้อย
“เป็นที่ทราบกันว่าดาวเคราะห์ขนาดใหญ่ที่โคจรรอบดาวฤกษ์ที่มีมวลน้อยพบได้น้อยมาก แต่เมื่อใดก็ตามที่เกิดขึ้น มันจะทำให้เกิดการเคลื่อนที่ที่ตรวจจับได้ง่าย” ดร.กูดมุนดูร์ สเตฟานส์สัน จากมหาวิทยาลัยอัมสเตอร์ดัมกล่าวอธิบายเพิ่มเติม
🔵 การค้นพบใหม่ ๆ อีกมากมายในอนาคต
หลังจากนี้นักดาราศาสตร์คาดว่าการสแกนท้องฟ้าโดยใช้กล้องโทรทรรศน์อวกาศ Gaia โดยใช้เทคนิคใหม่อย่างต่อเนื่องอาจนำไปสู่การค้นพบดาวเคราะห์ และดาวแคระน้ำตาลอีกหลายร้อยหรือหลายพันดวงในอนาคต ซึ่งจะช่วยปรับเปลี่ยนความเข้าใจเกี่ยวกับการก่อตัวของระบบดาวเคราะห์อย่างมาก
อาจกล่าวได้ว่า การค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบใหม่ Gaia-4b และ Gaia-5b เป็นเพียงจุดเริ่มต้นของการใช้เทคนิคแอสโตรเมทรี ในการค้นหาดาวเคราะห์นอกระบบ ชุดข้อมูลของกล้องโทรทรรศน์อวกาศ Gaia ครั้งถัดไปที่คาดว่าจะเผยแพร่ในปี 2026 โดยจะมีรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับดาวฤกษ์และวัตถุท้องฟ้าอีกจำนวนมาก นักวิทยาศาสตร์จะสามารถใช้ข้อมูลนี้ร่วมกับเทคนิคการค้นหาดาวเคราะห์อื่น ๆ เพื่อสร้างแบบจำลองการก่อตัวของระบบดาวเคราะห์ที่แม่นยำยิ่งขึ้น
ที่มาของข้อมูล
ที่มาของรูปภาพ Artist impression of exoplanet Gaia-4b
#Gaia #Planet #Space #Gaia4b #Gaia5b #TNNTech #TNNTechreports
โฆษณา