'คาซัคสถาน' อำนาจนำภูมิภาคในเอเชียกลาง?
คาซัคสถาน ซึ่งเป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลที่ใหญ่ที่สุดในโลกและมีขนาดใหญ่เป็นอันดับเก้าของโลก ได้ก้าวขึ้นมาเป็นอำนาจนำสำคัญในภูมิภาคเอเชียกลางอย่างต่อเนื่อง นับตั้งแต่ประกาศเอกราชจากสหภาพโซเวียตในปี 1991 คาซัคสถานได้วางกลยุทธ์เพื่อสร้างบทบาทที่โดดเด่นในภูมิภาคโดยอาศัยทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ นโยบายต่างประเทศที่ยืดหยุ่น และโครงการพัฒนาเศรษฐกิจที่ก้าวหน้า
ชวนวิเคราะห์การเติบโตของคาซัคสถานในฐานะอำนาจนำภูมิภาค โดยพิจารณาจากความก้าวหน้าทางเศรษฐกิจ นโยบายต่างประเทศ ความริเริ่มในระดับภูมิภาค และความท้าทายที่ประเทศต้องเผชิญในบริบทระหว่างประเทศที่ซับซ้อนมากขึ้น
การเติบโตทางเศรษฐกิจของคาซัคสถานเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยเสริมสร้างอิทธิพลในภูมิภาค ประเทศนี้มีทรัพยากรน้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ ยูเรเนียม และแร่ธาตุอื่น ๆ อีกมากมาย ซึ่งเป็นแรงขับเคลื่อนหลักของการพัฒนาเศรษฐกิจ การพัฒนาแหล่งน้ำมัน Tengiz และ Kashagan รวมถึงการก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงาน เช่น โครงการ Caspian Pipeline Consortium (CPC) ทำให้คาซัคสถานกลายเป็นผู้ส่งออกพลังงานที่สำคัญในตลาดโลก ข้อมูลจากธนาคารโลกระบุว่า GDP ของคาซัคสถานเติบโตอย่างต่อเนื่องในช่วงต้นทศวรรษ 2000
โดยได้รับแรงหนุนจากการส่งออกพลังงานที่แข็งแกร่ง ยุทธศาสตร์คาซัคสถาน 2050 สะท้อนถึงความมุ่งมั่นของรัฐบาลในการสร้างความหลากหลายทางเศรษฐกิจ โดยเน้นการพัฒนาภาคเกษตรกรรม อุตสาหกรรมการผลิต และเทคโนโลยี นอกจากนี้ ศูนย์การเงินระหว่างประเทศอัสตานา (AIFC) ยังทำหน้าที่เป็นสถาบันสำคัญที่ช่วยเสริมสร้างสถานะของคาซัคสถานในฐานะศูนย์กลางการเงินของเอเชียกลาง อีกทั้งโครงการ Nurly Zhol และการเข้าร่วมในโครงการ Belt and Road Initiative (BRI) ของจีน ยังช่วยขยายความเชื่อมโยงกับตลาดโลกอย่างมีนัยสำคัญ
นโยบายต่างประเทศของคาซัคสถานยึดหลักความสัมพันธ์หลายมิติ (multi-vector diplomacy) โดยมุ่งรักษาความสมดุลกับมหาอำนาจต่าง ๆ เช่น รัสเซีย จีน สหรัฐอเมริกา และสหภาพยุโรป การมีส่วนร่วมอย่างแข็งขันในองค์กรระหว่างประเทศ เช่น สหประชาชาติ (UN) องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ (SCO) และองค์การเพื่อความมั่นคงและความร่วมมือในยุโรป (OSCE) สะท้อนถึงความปรารถนาในการส่งเสริมเสถียรภาพและความร่วมมือทั้งในระดับภูมิภาคและระดับโลก
บทบาทของคาซัคสถานในฐานะผู้ไกล่เกลี่ยความขัดแย้ง เช่น การเป็นเจ้าภาพจัดการเจรจาสันติภาพอัสตานาเพื่อหาทางออกให้กับวิกฤตการณ์ในซีเรีย แสดงให้เห็นถึงความสามารถทางการทูตที่ได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติ การที่คาซัคสถานตัดสินใจสละคลังอาวุธนิวเคลียร์ที่สืบทอดมาจากสหภาพโซเวียตอย่างสมัครใจ ยังตอกย้ำสถานะของประเทศในฐานะผู้สนับสนุนการลดอาวุธนิวเคลียร์ระดับโลก
ในระดับภูมิภาค คาซัคสถานได้แสดงบทบาทผู้นำในการส่งเสริมความร่วมมือทางเศรษฐกิจและโครงสร้างพื้นฐาน โดยเฉพาะการเป็นสมาชิกก่อตั้งสหภาพเศรษฐกิจยูเรเชีย (EAEU) ซึ่งทำหน้าที่เป็นสะพานเชื่อมเศรษฐกิจระหว่างเอเชียและยุโรป โครงการ Khorgos Gateway และเส้นทางขนส่งระหว่างประเทศ Western Europe-Western China International Transit Corridor ช่วยพัฒนาระบบโลจิสติกส์ในภูมิภาคอย่างก้าวกระโดด
การมีส่วนร่วมในกรอบความร่วมมือเพื่อความร่วมมือในเอเชีย (CICA) สะท้อนถึงความพยายามของคาซัคสถานในการสร้างบรรยากาศความไว้วางใจและความร่วมมือระหว่างประเทศเพื่อนบ้าน การเข้าร่วมโครงการพัฒนาเศรษฐกิจภูมิภาคเอเชียกลาง (CAREC) ยิ่งตอกย้ำความมุ่งมั่นของประเทศในการพัฒนาความเจริญรุ่งเรืองร่วมกันในระดับภูมิภาค
ในด้านวัฒนธรรมและสังคม คาซัคสถานได้ดำเนินโครงการต่าง ๆ เพื่อส่งเสริมบทบาทของประเทศในฐานะศูนย์กลางวัฒนธรรมของภูมิภาค รัฐบาลให้ความสำคัญกับการสร้างอัตลักษณ์แบบยูเรเชียนที่สะท้อนถึงความเชื่อมโยงทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมระหว่างเอเชียและยุโรป การตัดสินใจเปลี่ยนจากตัวอักษรซีริลลิกเป็นตัวอักษรละตินเป็นสัญลักษณ์ของความพยายามในการเชื่อมโยงประเทศกับประชาคมโลก
การจัดงานระดับนานาชาติ เช่น งาน Expo 2017 และการประชุมผู้นำศาสนาระดับโลกและศาสนาแบบดั้งเดิม (the Congress of Leaders of World and Traditional Religions ) แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของคาซัคสถานในการเป็นเวทีสำหรับความร่วมมือระหว่างศาสนาและวัฒนธรรม โครงการทุนการศึกษา Bolashak เปิดโอกาสให้นักศึกษาคาซัคได้ไปศึกษาต่อในมหาวิทยาลัยชั้นนำทั่วโลก และกลับมาส่งเสริมการพัฒนาประเทศต่อไป
นอกจากนี้ คาซัคสถานยังได้ขยายบทบาททางการทูตวัฒนธรรมไปยังประเทศเพื่อนบ้านผ่านการเป็นสมาชิกสภาเติร์ก (Turkic Council) ซึ่งเป็นเวทีสำหรับความร่วมมือระหว่างประเทศที่ใช้ภาษาเติร์ก กิจกรรมต่าง ๆ เช่น เทศกาล Nauryz และนิทรรศการศิลปวัฒนธรรมระหว่างประเทศ ช่วยเสริมสร้างความสัมพันธ์ในระดับประชาชนและส่งเสริมภาพลักษณ์ของคาซัคสถานในเวทีโลก
โครงการ Rukhani Zhangyru ที่เปิดตัวในปี 2017 มุ่งเน้นการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมควบคู่ไปกับการพัฒนาแนวคิดสมัยใหม่ สร้างความสมดุลระหว่างรากเหง้าทางวัฒนธรรมกับความก้าวหน้าในโลกปัจจุบัน
อย่างไรก็ตาม คาซัคสถานยังคงเผชิญกับความท้าทายหลายประการที่อาจขัดขวางเส้นทางสู่ความเป็นผู้นำในภูมิภาค การสร้างความหลากหลายทางเศรษฐกิจยังคงเป็นเป้าหมายสำคัญ เนื่องจากรายได้ของประเทศยังพึ่งพาการส่งออกน้ำมันและก๊าซเป็นหลัก แม้รัฐบาลจะพยายามพัฒนาภาคอุตสาหกรรมและเทคโนโลยี
แต่การเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างยังต้องการเวลาและทรัพยากรอย่างต่อเนื่อง ความต้องการของประชาชนในการมีส่วนร่วมทางการเมืองเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะหลังจากเหตุการณ์ความไม่สงบในเดือนมกราคม 2022 รัฐบาลได้ริเริ่มโครงการ Listening State เพื่อสร้างกลไกการสื่อสารกับประชาชน แต่ยังคงมีความกังวลเกี่ยวกับความจริงใจและประสิทธิผลของมาตรการนี้
ในมิติความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ คาซัคสถานต้องเดินบนเส้นทางที่ละเอียดอ่อนระหว่างรัสเซียและจีน การเป็นสมาชิก EAEU ส่งผลให้ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจกับรัสเซียแนบแน่น แต่คาซัคสถานยังคงระมัดระวังต่อความเป็นไปได้ของการพึ่งพารัสเซียมากเกินไป ในขณะเดียวกัน การร่วมมือกับจีนในโครงการ BRI ได้สร้างโอกาสใหม่ในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน
แต่ก็ทำให้เกิดความกังวลในหมู่ประชาชนเกี่ยวกับการแผ่ขยายอิทธิพลของจีน และภาระหนี้ที่อาจตามมา สถานการณ์ความไม่แน่นอนในอัฟกานิสถานยังเพิ่มความท้าทายให้กับคาซัคสถานในการรักษาความมั่นคงตามแนวชายแดนทางใต้
ความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อมถือเป็นอีกหนึ่งความท้าทายที่สำคัญ มหันตภัยของทะเลอารัลที่เหือดแห้งเป็นตัวอย่างที่ชี้ให้เห็นถึงผลกระทบของการจัดการทรัพยากรธรรมชาติที่ผิดพลาด รัฐบาลได้ออกนโยบาย Green Economy Concept โดยตั้งเป้าหมายให้พลังงานหมุนเวียนคิดเป็นร้อยละ 50 ของการผลิตพลังงานทั้งหมดภายในปี 2050 โครงการก่อสร้างโรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์และลมในจังหวัด Zhambyl และ Aktobe สะท้อนถึงความตั้งใจของประเทศในการพัฒนาเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน
การก้าวขึ้นของคาซัคสถานในฐานะอำนาจภูมิภาคในเอเชียกลางเกิดจากการดำเนินนโยบายเชิงรุกในหลากหลายมิติ ทั้งด้านเศรษฐกิจ การต่างประเทศ และวัฒนธรรม ความมั่งคั่งทางทรัพยากรธรรมชาติถือเป็นรากฐานที่แข็งแกร่งสำหรับการพัฒนา ขณะที่การสร้างความร่วมมือในระดับภูมิภาคและระดับโลกได้ช่วยเพิ่มบทบาทของประเทศในเวทีระหว่างประเทศ
การเดินหน้าพัฒนาความหลากหลายทางเศรษฐกิจ การปฏิรูปการเมืองให้ครอบคลุม และส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศอย่างต่อเนื่อง จะช่วยให้คาซัคสถานสามารถธำรงความเป็นผู้นำในภูมิภาคได้อย่างมั่นคงต่อไปในศตวรรษที่ 21
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
