คำหยาดศรีสิรินธร พรรณไม้นามพระราชทาน พืชชนิดใหม่ของโลก
คำหยาดศรีสิรินธร Chayamaritia sirindhorniana D. J. Middleton, Tetsana & Suddee
ด้วยกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ได้ดำเนินโครงการสำรวจความหลากหลายของพันธุ์พืชและประเมินสถานภาพพืชสำคัญในระบบนิเวศเขาหินปูนประเทศไทย เพื่อสนับสนุนโครงการพรรณพฤกษชาติประเทศไทย (Flora of Thailand Project) และนำข้อมูลที่ได้มาบริหารจัดการพื้นที่ป่าอนุรักษ์
โดยนางสาวนัยนา เทศนา นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการพิเศษ และคณะเจ้าหน้าที่กลุ่มงานพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช ร่วมกับเจ้าหน้าที่ทีมลาดตระเวนเชิงคุณภาพ (SMART PATROL) ของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูค้อ-ภูกระแต
ได้ทำการสำรวจพรรณไม้ในพื้นที่ป่าเขาหินปูน เขาหินทราย ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูค้อ - ภูกระแต อำเภอหนองหิน จังหวัดเลย พบพืชล้มลุกที่ไม่สามารถระบุชนิดได้ ซึ่งนายสมราน สุดดี ที่ปรึกษาด้านพฤกษศาสตร์ป่าไม้และความหลากหลายทางชีวภาพ ได้ทำการตรวจสอบ พบว่าเป็นพืชที่จัดอยู่ในสกุล Chayamaritia วงศ์ชาฤๅษี (Gesneriaceae) ซึ่งเป็นพืชสกุลใหม่ที่ตั้งในปี ค.ศ. 2015 เป็นสกุลพืชหายาก ทั่วโลกรายงานว่าพบ 3 ชนิด โดยในประเทศไทยพบ 1 ชนิด คือ คำหยาดสมิตินันทน์ [Chayamaritia smitinandii (B. L. Burtt) D. J. Middleton]
เจ้าหน้าที่จึงได้ติดตามการออกดอกเป็นผล และได้ประสานงานกับ Dr David Middleton ผู้เชี่ยวชาญพืชวงศ์ชาฤๅษีของไทยและเป็นผู้รับผิดชอบวงศ์นี้สำหรับโครงการพรรณพฤกษชาติประเทศไทย พบว่าเป็นพืชชนิดใหม่ของโลก ด้วยลักษณะของดอกที่มีสีม่วงแดงเข้ม กลีบดอกบาง เป็นมันเงา สวยงาม สื่อถึงความเข้มแข็งและอ่อนโยน ขึ้นเป็นผืนบนผาหินทรายชื้น มีร่มเงา เป็นพืชหายาก ประชากรมีขนาดเล็กในพื้นที่จำเพาะ
เพื่อให้ทุกฝ่ายเล็งเห็นความสำคัญในการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชมีค่าหายากในถิ่นอาศัยจำเพาะ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช จึงนำความขอพระราชทานกราบบังคมทูลทรงทราบฝ่าละอองพระบาท สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ขอพระราชทานนามชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Chayamaritia sirindhorniana D. J. Middleton, Tetsana & Suddee และทรงมีพระมหากรุณาธิคุณพระราชทานชื่อไทยว่า คำหยาดศรีสิรินธร
ซึ่งเป็นชนิดที่ 4 ในสกุล Chayamaritia นี้ ได้ตีพิมพ์เผยแพร่ตามหลักเกณฑ์ทางพฤกษศาสตร์ ในวารสารนานาชาติ Thai Forest Bulletin (Botany) Vol. 52 No. 2 หน้า 102-104 ปี 2024 โดยตัวอย่างพรรณไม้ต้นแบบ N. Tetsana, P. Puudjaa, O. Kerdkaew, C. Hemrat, S. Jirakorn & Phu Kho - Phu Kratae Wildlife Sanctuary staff 2775 ถูกเก็บรักษาไว้ที่หอพรรณไม้ (BKF) กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของคำหยาดศรีสิรินธร เป็นไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 50 เซนติเมตร ลำต้นสั้น แนบติดอยู่กับก้อนหินที่ขึ้นอยู่ ใบเดี่ยว เรียงเวียนเป็นกระจุกรอบต้น รูปไข่ รูปรีแกมรูปไข่ หรือรูปใบหอกกลับแกมรูปรี ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนรูปลิ่ม ขอบเรียบ มีขนครุย แผ่นใบด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างมีขนหนาแน่น ก้านใบยาวได้ถึง 12 เซนติเมตร มีขนหนาแน่น
ช่อดอกแบบช่อกระจุก (cyme) แต่ละช่อมีดอก 2-8 ดอก แกนช่อดอกมีขนสั้นนุ่ม กลีบเลี้ยง 5 กลีบ ยาว 0.8-1 เซนติเมตร มีขนหนาแน่น ยกเว้นส่วนปลายสุดเกลี้ยง กลีบดอกยาว 5-6 เซนติเมตร โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 แฉก ด้านนอกสีม่วงอ่อน ด้านในสีม่วงอมแดงเข้ม ด้านล่างมีเส้นสีเหลืองเข้ม 2 เส้น ผลรูปขอบขนาน ยาว 2.5-3 เซนติเมตร มีขนหนาแน่น
พบขึ้นเป็นกลุ่มบนหน้าผาหินทรายที่มีร่มเงาและความชื้นสูงในป่าเบญจพรรณ ที่สูงจากระดับทะเลปานกลางประมาณ 600 ม. พบในพื้นที่อำเภอหนองหิน จังหวัดเลย ออกดอกและเป็นผลเดือนสิงหาคมถึงพฤศจิกายน
ที่มา : Middleton, D. J., Tetsana, N., Puudjaa, P., Kerdkaew, O. & Suddee, S. 2024. A new species of Chayamaritia (Gesneriaceae) from Thailand. Thai Forest Bulletin (Botany) 52(2). 102-104. 2024.
ขอบคุณข้อมูลและรูปภาพ : หอพรรณไม้ Forest Herbarium - BKF
#คำหยาดศรีสิรินธร #พืชชนิดใหม่ของโลก #พืชหายาก #หอพรรณไม้ #กรมอุทยานแห่งชาติ
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
