อนุบุพพิกถา ๕ : เรื่องราวที่คนทั่วไปควรทราบ
— เรื่องราวตามลำดับ (อนุบุพพิกถา) พร้อมหลักปฏิบัติตน สำหรับผู้เรียนรู้/ศึกษาและปฏิบัติ —
“อนุบุพพิกถา” คือ ธรรมเทศนาที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงเป็นลำดับขั้นตอน เพื่อค่อยๆ ปรับปรุงจิตใจของผู้ฟังให้บริสุทธิ์ขึ้นทีละขั้น เป็นการสอนธรรมะจากเรื่องที่ง่ายไปหายาก เพื่อให้ผู้ฟังค่อยๆ เข้าใจและพัฒนาตนเองไปตามลำดับ
ลำดับของอนุบุพพิกถา
ประกอบด้วยหัวข้อธรรม 5 ประการ ที่แสดงเรียงตามลำดับ ดังนี้
1) ทานกถา (การพรรณนาทาน)
เริ่มต้นด้วยการสอนเรื่อง "ทาน" หรือ การให้ พระพุทธเจ้าทรงชี้ให้เห็นถึงคุณประโยชน์ของการให้ เพื่อจูงใจให้ผู้ฟังละความตระหนี่ถี่เหนียว และเห็นความสำคัญของการเผื่อแผ่แบ่งปัน
2) สีลกถา (การพรรณนาศีล)
เมื่อผู้ฟังเริ่มคุ้นเคยกับการให้แล้ว ขั้นต่อไปคือการสอนเรื่อง "ศีล" หรือ การรักษาความประพฤติที่ดีงาม ทรงแสดงให้เห็นถึงคุณประโยชน์ของการมีศีล เช่น ความสงบสุขในปัจจุบัน และความเจริญก้าวหน้าในภายภาคหน้า
3) สัคคกถา (การพรรณนาสวรรค์)
เมื่อผู้ฟังมีศีลแล้ว พระพุทธเจ้าทรงแสดงเรื่อง "สวรรค์" หรือ สุคติภูมิ เพื่อชี้ให้เห็นผลของการทำความดี และให้ผู้ฟังมีกำลังใจในการประพฤติธรรมยิ่งขึ้น (ในที่นี้ สวรรค์ไม่ได้หมายถึงสถานที่บนฟ้าเท่านั้น แต่หมายถึงความสุข ความเจริญ ที่เกิดจากการกระทำดี)
4) กามาทีนวกถา (การพรรณนาโทษของกาม)
เมื่อผู้ฟังเข้าใจเรื่องความสุขจากสวรรค์แล้ว พระพุทธเจ้าจึงทรงแสดง "โทษของกาม" หรือความไม่เที่ยงแท้ และความทุกข์ที่แฝงอยู่ในกามคุณทั้งหลาย เพื่อชี้ให้เห็นว่าความสุขทางโลกนั้นไม่ยั่งยืน และไม่ใช่เป้าหมายสูงสุดในชีวิต
5) เนกขัมมานิสังสกถา (การพรรณนาอานิสงส์ของเนกขัมมะ)
สุดท้าย พระพุทธเจ้าทรงแสดง "อานิสงส์ของเนกขัมมะ" หรือ คุณประโยชน์ของการออกบวช และการละจากกาม เพื่อชักชวนให้ผู้ฟังมุ่งสู่เป้าหมายที่สูงขึ้นไปอีก คือ ความหลุดพ้นจากทุกข์โดยสิ้นเชิง
หลักปฏิบัติตนสำหรับผู้เริ่มต้น
ผู้ที่เริ่มต้นศึกษา ควรปฏิบัติตามหลักการและแนวทาง ดังนี้
เริ่มต้นจาก ทานกถา:
— ทำความเข้าใจเรื่องทาน: ศึกษาความหมายและประเภทของการให้ เช่น การให้วัตถุสิ่งของ การให้อภัย การให้ความรู้ การให้กำลังใจ
— ฝึกการให้ในชีวิตประจำวัน: เริ่มจากการให้เล็กๆ น้อยๆ เช่น แบ่งปันอาหารให้ผู้อื่น ช่วยเหลือผู้อื่นเมื่อมีโอกาส ให้รอยยิ้มและคำพูดที่ดีแก่คนรอบข้าง
— พิจารณาประโยชน์ของการให้: สังเกตความเปลี่ยนแปลงในจิตใจตนเองเมื่อได้ให้ เช่น ความสุขใจ ความอิ่มเอม ความรู้สึกเป็นประโยชน์
ปฏิบัติตาม สีลกถา:
— ศึกษาเรื่องศีล: เรียนรู้ศีลพื้นฐาน เช่น ศีล 5 ทำความเข้าใจความหมายและเหตุผลของการรักษาศีลแต่ละข้อ
— รักษาศีลในชีวิตประจำวัน: ตั้งใจรักษาศีลอย่างเคร่งครัด เริ่มจากศีล 5 ข้อ พยายามสำรวมกาย วาจา ใจ ไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น
— ทบทวนศีล: หมั่นทบทวนการรักษาศีลของตนเองในแต่ละวัน หากพลาดพลั้งไป ให้สำนึกผิดและตั้งใจปรับปรุงแก้ไข
ทำความเข้าใจ สัคคกถา:
— ศึกษาเรื่องสวรรค์ในทางพุทธศาสนา: ทำความเข้าใจว่าสวรรค์ในที่นี้ไม่ได้หมายถึงสถานที่ภายนอกเท่านั้น แต่เป็นสภาวะจิตใจที่ประณีต เป็นผลจากการทำความดี
— พิจารณาผลของการทำความดี: สังเกตความสุขและความเจริญที่เกิดขึ้นในชีวิตจากการทำทานและรักษาศีล เข้าใจว่าการทำดีนำมาซึ่งผลดี
พิจารณา กามาทีนวกถา:
— ศึกษาโทษของกาม: พิจารณาความไม่เที่ยงแท้ ความไม่ยั่งยืน และความทุกข์ที่แฝงอยู่ในความสุขทางโลก เช่น ความสุขจากการได้เห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส สัมผัส
— ฝึกการปล่อยวาง: เริ่มฝึกการปล่อยวางความยึดติดในกามคุณ เข้าใจว่าความสุขที่แท้จริงนั้นอยู่เหนือความสุขทางประสาทสัมผัส
ศึกษา เนกขัมมานิสังสกถา:
— ทำความเข้าใจเรื่องเนกขัมมะ: เรียนรู้ความหมายและคุณค่าของการออกบวช และการละจากกาม เพื่อมุ่งสู่ความหลุดพ้น
— ฝึกเนกขัมมะในชีวิตประจำวัน: สำหรับผู้ที่ยังไม่ได้บวช สามารถฝึกเนกขัมมะได้โดยการลดละความต้องการที่ไม่จำเป็น ฝึกความสันโดษ ความพอใจในสิ่งที่ตนมี
หลักสำคัญสำหรับผู้เรียนรู้ใหม่
1. ค่อยเป็นค่อยไป: อนุบุพพิกถาเป็นการสอนแบบค่อยเป็นค่อยไป ไม่จำเป็นต้องเร่งรีบ ให้ค่อยๆ ศึกษาและปฏิบัติไปทีละขั้น
2. ปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอ: การปฏิบัติธรรมต้องอาศัยความสม่ำเสมอ พยายามฝึกฝนตนเองในทุกๆ วัน แม้จะเป็นเพียงเล็กน้อยก็ตาม
3. เริ่มต้นจากง่ายไปยาก: เริ่มต้นจากการปฏิบัติในเรื่องที่ง่ายก่อน เช่น การให้และการรักษาศีล เมื่อมีความเข้าใจและปฏิบัติได้ดีแล้ว จึงค่อยๆ พัฒนาไปสู่เรื่องที่ยากขึ้น
4. มีกัลยาณมิตร: หากมีโอกาส ควรศึกษาธรรมะจากครูบาอาจารย์ หรือกัลยาณมิตร เพื่อขอคำแนะนำและกำลังใจในการปฏิบัติ
5. มีความอดทน: การปฏิบัติธรรมต้องอาศัยความอดทน อาจมีอุปสรรคและความยากลำบากบ้าง แต่ขอให้มีความเพียรพยายาม ไม่ท้อถอย
สำหรับการศึกษาและปฏิบัติตามหลักอนุบุพพิกถา เป็นการเดินทางบนเส้นทางแห่งการพัฒนาจิตใจ ที่จะนำไปสู่ความสุขและความสงบที่แท้จริงในที่สุด
ขอให้ผู้เริ่มต้นทุกท่าน มีความเพียรพยายามและตั้งใจจริงในการศึกษาและปฏิบัติตามหลักธรรมนี้ให้บรรลุผลตามฐานะของตนเองเถิด สาธุ..
กรภัทร์ จิติสกล
๒๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๘
ศึกษาเพิ่มเติม..
[พระไตรปิฎกออฟไลน์] | https://1drv.ms/u/c/660f0ef20de694cb/EcuU5g3yDg8ggGYmoAAAAAAB0YdXqTBiyz8SLeVmMW_l8Q
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
