อัตตา หิ อัตตโน นาโถ - ตนแล เป็นที่พึ่งแห่งตน
“พึ่งตนเองดีกว่า หวังพึ่งพาสิ่งภายนอก”
โลกที่เป็นอยู่ปัจจุบันมีความผันผวนเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การดำเนินชีวิตให้ราบรื่นและมั่นคง กลายเป็นเป้าหมายสำคัญของมนุษย์ทุกคน ท่ามกลางกระแสแห่งความไม่แน่นอนนี้ แนวคิดเรื่อง “การพึ่งพาตนเอง” และ “การพึ่งพาสิ่งภายนอก” จึงถูกหยิบยกขึ้นมาพิจารณาอย่างกว้างขวาง
บทความนี้ มุ่งนำเสนอแนวคิดดังกล่าวโดยชี้ให้เห็นว่า การพึ่งพาตนเองนั้น เป็นวิถีทางที่นำไปสู่ความมั่นคงและยั่งยืนมากกว่าการหวังพึ่งพาสิ่งภายนอก พร้อมทั้งยกอุปมาเพื่อสนับสนุนแนวคิดนี้ให้ชัดเจนยิ่งขึ้น
# ความหมายและลักษณะของการพึ่งพาตนเองและการพึ่งพาสิ่งภายนอก
การพึ่งพาตนเอง(Self-reliance) หมายถึง ความสามารถในการจัดการชีวิตและความต้องการของตนเองได้โดยอาศัยศักยภาพและทรัพยากรที่มีอยู่ภายในตนเองเป็นหลัก ไม่ว่าจะเป็นด้านร่างกาย จิตใจ ความรู้ ความสามารถ หรือทักษะต่างๆ บุคคลที่พึ่งพาตนเองได้จะมีความเชื่อมั่นในศักยภาพของตนเอง มีความรับผิดชอบต่อการกระทำของตนเอง และสามารถแก้ไขปัญหาและอุปสรรคต่างๆ ได้ด้วยตนเอง
ในทางตรงกันข้าม การพึ่งพาสิ่งภายนอก(External reliance) หมายถึง การหวังพึ่งพาผู้อื่น สังคม สภาพแวดล้อม หรือโชคชะตา เพื่อให้ชีวิตดำเนินไปได้หรือเพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่ต้องการ บุคคลที่พึ่งพาสิ่งภายนอกอาจขาดความเชื่อมั่นในตนเอง ขาดความรับผิดชอบ และอาจรู้สึกอ่อนแอหรือหมดหนทางเมื่อเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงหรืออุปสรรคที่ไม่คาดฝัน
# ข้อดีของการพึ่งพาตนเอง
การพึ่งพาตนเองนำมาซึ่งข้อดีนานัปการ ที่ส่งผลดีต่อทั้งตัวบุคคลและสังคมโดยรวม
— ประการแรก: เกิดความเชื่อมั่นและความภาคภูมิใจในตนเอง เมื่อบุคคลสามารถแก้ไขปัญหาและบรรลุเป้าหมายได้ด้วยตนเอง พวกเขาจะเกิดความรู้สึกว่าตนเองมีคุณค่า มีความสามารถ และสามารถควบคุมชีวิตของตนเองได้ ความรู้สึกเหล่านี้เป็นพื้นฐานสำคัญของการมีสุขภาพจิตที่ดีและการพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง
— ประการที่สอง: เสริมสร้างความแข็งแกร่งทางจิตใจและความยืดหยุ่น การเผชิญหน้ากับความท้าทายและอุปสรรคด้วยตนเอง ช่วยฝึกฝนให้จิตใจแข็งแกร่งขึ้น เมื่อผ่านพ้นปัญหาไปได้แต่ละครั้ง บุคคลจะเรียนรู้ที่จะปรับตัว ยืดหยุ่น และรับมือกับความเปลี่ยนแปลงที่ไม่คาดฝันในอนาคตได้ดียิ่งขึ้น
— ประการที่สาม: เพิ่มความเป็นอิสระและการควบคุมชีวิต การพึ่งพาตนเองทำให้บุคคลมีอิสระในการตัดสินใจและเลือกวิถีชีวิตของตนเอง พวกเขาไม่ต้องรอคอยหรือขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของผู้อื่น และสามารถกำหนดทิศทางชีวิตของตนเองได้อย่างเต็มที่
— ประการสุดท้าย: ส่งเสริมการพัฒนาศักยภาพอย่างเต็มที่ เมื่อบุคคลต้องพึ่งพาตนเอง พวกเขาจะถูกกระตุ้นให้พัฒนาทักษะและความสามารถของตนเองอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สามารถจัดการกับความต้องการและเป้าหมายของตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ
# ข้อเสียของการพึ่งพาสิ่งภายนอก
ในทางกลับกัน การพึ่งพาสิ่งภายนอก ก็มีข้อเสียที่ควรพิจารณาเช่นกัน
— ประการแรก: สร้างความเปราะบางและขาดความมั่นคง เมื่อชีวิตต้องขึ้นอยู่กับปัจจัยภายนอกที่ไม่สามารถควบคุมได้ บุคคลจะตกอยู่ในความเสี่ยงและความไม่แน่นอน หากปัจจัยภายนอกนั้นเปลี่ยนแปลงไป หรือไม่เป็นไปตามที่คาดหวัง ชีวิตก็จะได้รับผลกระทบในทางลบ
— ประการที่สอง: ลดทอนศักยภาพและความสามารถในการพึ่งพาตนเอง การพึ่งพาสิ่งภายนอกเป็นเวลานานอาจทำให้บุคคลขาดการฝึกฝนและพัฒนาศักยภาพของตนเอง เมื่อเผชิญกับสถานการณ์ที่ต้องพึ่งพาตนเอง พวกเขาอาจรู้สึกว่าตนเองไม่สามารถรับมือได้ และเกิดความรู้สึกสิ้นหวัง
— ประการที่สาม: สูญเสียความเป็นอิสระและการควบคุมชีวิต การพึ่งพาสิ่งภายนอกทำให้บุคคลต้องยอมจำนนต่อการควบคุมของผู้อื่นหรือปัจจัยภายนอก พวกเขาอาจไม่สามารถตัดสินใจหรือเลือกวิถีชีวิตของตนเองได้อย่างอิสระ และอาจรู้สึกว่าตนเองเป็นเพียงผู้ถูกกระทำ
# อุปมาเพื่อสนับสนุนแนวคิด
เพื่ออธิบายแนวคิดเรื่องการพึ่งพาตนเองให้เห็นภาพชัดเจนยิ่งขึ้น สามารถยกอุปมาได้ดังนี้
1: ต้นไม้กับไม้เลื้อย
ลองนึกภาพ ต้นไม้ใหญ่ ที่หยั่งรากลึกลงสู่ผืนดิน แผ่กิ่งก้านสาขาให้ร่มเงา ต้นไม้ต้นนี้สามารถยืนต้นอยู่ได้อย่างมั่นคงด้วยลำต้นและรากที่แข็งแรงของมันเอง ไม่ว่าลมฝนจะพัดกระหน่ำ หรือแดดจะร้อนระอุ ต้นไม้ก็ยังคงเติบโตและยืนหยัดได้อย่างสง่างาม
ในขณะที่ ไม้เลื้อย นั้นแตกต่างออกไป ไม้เลื้อยไม่สามารถยืนต้นด้วยตัวเองได้ มันต้องอาศัยการเกาะเกี่ยวพันกับโครงสร้างภายนอก เช่น รั้ว กำแพง หรือต้นไม้ใหญ่ เพื่อให้สามารถเติบโตและชูช่อขึ้นได้ หากโครงสร้างที่พึ่งพิงนั้นอ่อนแอลง หรือถูกทำลาย ไม้เลื้อยก็จะร่วงหล่นและไม่สามารถเติบโตต่อไปได้
# อุปมานี้เปรียบเทียบ:
ต้นไม้ใหญ่ เปรียบเสมือน บุคคลที่พึ่งพาตนเอง ซึ่งมีความแข็งแกร่งจากภายใน มีศักยภาพและความสามารถในการจัดการชีวิตของตนเองได้ แม้เผชิญกับอุปสรรค พวกเขาก็ยังคงยืนหยัดและเติบโตได้
ไม้เลื้อย เปรียบเสมือน บุคคลที่พึ่งพาสิ่งภายนอก ซึ่งขาดความแข็งแกร่งจากภายใน ต้องอาศัยปัจจัยภายนอกเพื่อดำเนินชีวิต หากปัจจัยภายนอกเปลี่ยนแปลงไป หรือไม่เป็นไปตามที่คาดหวัง พวกเขาก็จะอ่อนแอและไม่สามารถเติบโตต่อไปได้
2: บ้านที่สร้างบนทรายกับบ้านที่สร้างบนหิน
ลองนึกภาพ บ้านที่สร้างบนพื้นทราย บ้านหลังนี้อาจดูสวยงามในตอนแรก แต่เมื่อคลื่นลมซัดสาด หรือพายุโหมกระหน่ำ ทรายก็จะถูกชะล้าง บ้านก็จะเริ่มทรุดโทรมและอาจพังทลายลงมาได้ในที่สุด
ในขณะที่ บ้านที่สร้างบนพื้นหิน นั้นแตกต่างออกไป บ้านหลังนี้อาจต้องใช้เวลาและความพยายามในการก่อสร้างมากกว่า แต่เมื่อสร้างเสร็จแล้ว บ้านก็จะมีความแข็งแรงทนทาน สามารถต้านทานต่อสภาพอากาศที่แปรปรวน และยืนหยัดอยู่ได้เป็นเวลานาน
# อุปมานี้เปรียบเทียบ:
บ้านที่สร้างบนทราย เปรียบเสมือน ชีวิตที่พึ่งพาสิ่งภายนอก ซึ่งอาจดูราบรื่นและสะดวกสบายในระยะแรก แต่เมื่อเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงหรือวิกฤต ชีวิตก็จะเปราะบางและไม่มั่นคง
บ้านที่สร้างบนหิน เปรียบเสมือน ชีวิตที่พึ่งพาตนเอง ซึ่งอาจต้องใช้ความพยายามและความอดทนในการสร้างรากฐาน แต่เมื่อสร้างเสร็จแล้ว ชีวิตก็จะมีความมั่นคงและยั่งยืน
บทสรุป:
จากที่กล่าวมา จะเห็นได้ว่าการพึ่งพาตนเองนั้นเป็นวิถีทางที่นำไปสู่ความมั่นคง ความแข็งแกร่ง และความเป็นอิสระในชีวิตมากกว่าการหวังพึ่งพาสิ่งภายนอก แม้ว่าการพึ่งพาสิ่งภายนอกอาจดูเหมือนเป็นทางเลือกที่ง่ายและสะดวกสบายกว่าในบางครั้ง แต่ในระยะยาว การพึ่งพาตนเองจะช่วยให้บุคคลสามารถพัฒนาศักยภาพของตนเองได้อย่างเต็มที่ สร้างความเชื่อมั่นและความภาคภูมิใจในตนเอง และสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุขและยั่งยืนในโลกที่เปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ
ดังนั้น การส่งเสริมให้มีความสามารถในการพึ่งพาตนเอง จึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง ไม่ว่าจะเป็นในระดับบุคคล ครอบครัว หรือสังคมโดยรวม การปลูกฝังแนวคิดและทักษะที่จำเป็นสำหรับการพึ่งพาตนเอง จึงเป็นรากฐานสำคัญของการสร้างสังคมที่เข้มแข็งและยั่งยืน.
กรภัทร์ จิติสกล
๖ มีนาคม ๒๕๖๘
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
