Blockdit Logo (Mobile)
TRIZ.AI Innovation Creative studio
•
28 มี.ค. เวลา 16:52 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี

การประยุกต์ใช้ Generative AI ร่วมกับ TRIZ Principle # 9: การป้องกันความเสียหายล่วงหน้า

ดร.ทรงพล เทอดรัตนเกียรติ เรียบเรียง
การผสานกันระหว่าง Generative AI และหลักการแก้ปัญหาเชิงนวัตกรรม TRIZ กำลังสร้างปรากฏการณ์ใหม่ในวงการนวัตกรรมและการแก้ปัญหา โดยเฉพาะการนำ Generative AI มาเสริมพลังให้กับหลักการที่ 9 ของ TRIZ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการป้องกันความเสียหายล่วงหน้า (Prior counteraction of harm) ในบทความนี้ เราจะวิเคราะห์ถึงศักยภาพ แนวทางการประยุกต์ใช้ และกรณีศึกษาที่แสดงให้เห็นถึงพลังของการผสมผสานเทคโนโลยีอันทรงพลังทั้งสองนี้
## ความเข้าใจพื้นฐานเกี่ยวกับ TRIZ และ Generative AI
### TRIZ: ทฤษฎีการแก้ปัญหาเชิงประดิษฐกรรม
TRIZ (Theory of Inventive Problem Solving) เป็นกระบวนการคิดเชิงระบบที่พัฒนาโดยเกนริค อัลท์ชุลเลอร์ (Genrich Altshuller) วิศวกรชาวรัสเซีย หลังจากศึกษาวิเคราะห์สิทธิบัตรนับล้านฉบับ TRIZ เป็นระเบียบวิธีที่ช่วยในการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์และการพัฒนานวัตกรรมอย่างเป็นระบบ โดยไม่ต้องคลำหาทางเองด้วยการลองผิดลองถูก[11]
หลักการพื้นฐานของ TRIZ มี 2 ประการได้แก่ 1) การวิเคราะห์ภาพรวมของปัญหาและแนวทางแก้ปัญหา และ 2) การเรียนรู้แบบแผนหรือรูปแบบที่เกิดขึ้นซ้ำๆ ของปัญหาและแนวทางแก้ไข[11] TRIZ ประกอบด้วยเครื่องมือหลายอย่าง เช่น หลักการประดิษฐ์ 40 ข้อ (40 Inventive Principles) เมทริกซ์ขัดแย้ง (Contradiction Matrix) และการวิเคราะห์สารและฟิลด์ (Substance-Field Analysis)[1]
### Generative AI: เทคโนโลยีเพื่อการสร้างสรรค์
Generative AI หรือ Gen AI คือเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ที่สามารถสร้างข้อมูลและเนื้อหาใหม่ได้ ไม่ว่าจะเป็นข้อความ รูปภาพ เสียง หรือวิดีโอ โดยอาศัยการเรียนรู้จากข้อมูลมหาศาล (Big Data) ผ่านโมเดลการเรียนรู้ที่เรียกว่า Large Language Model (LLM)[8] ซึ่งสามารถช่วยทั้งในด้านการลดต้นทุน ลดเวลาการทำงาน และเพิ่มประสิทธิภาพในกระบวนการสร้างสรรค์และแก้ปัญหา[8]
## TRIZ Principle # 9: การป้องกันความเสียหายล่วงหน้า
หลักการที่ 9 ของ TRIZ คือ "Prior counteraction of harm" หรือการป้องกันความเสียหายล่วงหน้า ซึ่งเป็นหนึ่งในหลักการประดิษฐ์ 40 ข้อที่ Altshuller พัฒนาขึ้น[7] หลักการนี้มุ่งเน้นการดำเนินการเชิงป้องกันก่อนที่ความเสียหายจะเกิดขึ้น หรือการออกแบบระบบที่สามารถลดผลกระทบเชิงลบโดยอัตโนมัติเมื่อมีความเสี่ยงเกิดขึ้น
## การบูรณาการ Generative AI กับ TRIZ Principle # 9
### กรอบความคิดในการผสมผสานเทคโนโลยี
การนำ Generative AI มาใช้ร่วมกับ TRIZ Principle # 9 สร้างกรอบความคิดใหม่ที่เรียกว่า "Human-TRIZ-Generative AI Triad" ซึ่งเป็นการผสมผสานจุดแข็งของทั้งสามด้านเข้าด้วยกัน:
- มนุษย์: มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน ความคิดเชิงวิพากษ์ และความเข้าใจบริบท
- TRIZ: มีกระบวนการเป็นระบบ การวิเคราะห์ปัญหา และการแก้ไขความขัดแย้ง
- Generative AI: มีพลังการประมวลผล การวิเคราะห์ข้อมูล และการสำรวจพื้นที่ทางเลือกที่กว้างขวาง[1]
ข้อได้เปรียบจากความร่วมมือนี้ ได้แก่ การวิเคราะห์ปัญหาที่ดีขึ้น ทางเลือกในการแก้ปัญหาที่หลากหลายมากขึ้น และกระบวนการประเมินที่เป็นรูปธรรมมากขึ้น[1]
### การประยุกต์ใช้ในการวิเคราะห์สาเหตุของปัญหา
หนึ่งในตัวอย่างที่ชัดเจนของการบูรณาการ Generative AI กับ TRIZ Principle # 9 คือการวิเคราะห์สาเหตุของปัญหา (Root Causes Analysis) ดังที่ปรากฏในงานของ Tanasak Pheunghua[1][2] ซึ่งแสดงให้เห็นว่า AI สามารถช่วยในการค้นหาสาเหตุที่แท้จริงของปัญหา เพื่อป้องกันความเสียหายในอนาคต
ตัวอย่างในกรณีของการรั่วไหลในชิ้นส่วนอลูมิเนียมของระบบปรับอากาศรถยนต์ Generative AI สามารถช่วยวิเคราะห์หลักการทางวิทยาศาสตร์และวิศวกรรมที่เกี่ยวข้อง เช่น การถ่ายเทความร้อน คุณสมบัติของวัสดุอลูมิเนียม กระบวนการเชื่อม พลศาสตร์ของไหล ปัจจัยทางโลหะวิทยา และวิธีการตรวจจับการรั่วไหล[1]
### การพัฒนาเทคนิคการสร้าง Prompt สำหรับ TRIZ
บทความ "The Art of Inventive Prompting: A TRIZ Perspective" โดย Tanasak Pheunghua นำเสนอการประยุกต์ใช้หลักการประดิษฐ์ 40 ข้อของ TRIZ เพื่อพัฒนาเทคนิคการสร้าง Prompt สำหรับ Generative AI ซึ่งเกี่ยวโยงโดยตรงกับ TRIZ Principle # 9[5]
เทคนิคการสร้าง Prompt ที่สอดคล้องกับหลักการที่ 9 จะมุ่งเน้นการตั้งคำถามที่กระตุ้นให้ AI วิเคราะห์ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นล่วงหน้า และเสนอมาตรการป้องกันที่เหมาะสม โดยสามารถนำไปปรับใช้ในบริบทต่างๆ เช่น การออกแบบผลิตภัณฑ์ การพัฒนากระบวนการผลิต หรือการบริหารโครงการ[5]
## กรณีศึกษาและตัวอย่างการประยุกต์ใช้งานจริง
### การแก้ปัญหาในอุตสาหกรรมการผลิต
การผสมผสาน Generative AI กับ TRIZ Principle # 9 สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะในกรณีที่ต้องการป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นในกระบวนการผลิต เช่น การตรวจพบจุดบกพร่องในการเชื่อมชิ้นส่วนอลูมิเนียมของเครื่องแลกเปลี่ยนความร้อน ซึ่ง Generative AI สามารถช่วยวิเคราะห์สาเหตุของปัญหาได้อย่างเป็นระบบ[1]
### การประยุกต์ใช้ในการพัฒนานวัตกรรมภายใต้ข้อจำกัด
หนังสือ "TRIZ STC Operator WITH Generative AI" โดย ดร.ทรงพล เทอดรัตนเกียรติ นำเสนอการประยุกต์ใช้ STC Operator (Size-Time-Cost) ร่วมกับ Generative AI เพื่อสร้างสรรค์นวัตกรรมภายใต้สภาวะขาดแคลนทรัพยากร ซึ่งสอดคล้องกับหลักการที่ 9 ในแง่ของการป้องกันปัญหาที่อาจเกิดจากข้อจำกัดด้านทรัพยากร[6]
### การใช้ AI เพื่อหลีกเลี่ยงการละเมิดสิทธิบัตร
อีกหนึ่งตัวอย่างที่น่าสนใจคือการใช้ TRIZ ร่วมกับ Generative AI เพื่อวิเคราะห์สิทธิบัตรและพัฒนานวัตกรรมที่หลีกเลี่ยงการละเมิดสิทธิบัตรเดิม ดังที่ปรากฏในหนังสือ "TRIZ สร้างสรรค์ นวัตกรรมใหม่จากสิทธิบัตรเดิมด้วย Generative AI" ซึ่งช่วยป้องกันความเสียหายทางกฎหมายและธุรกิจที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต[4]
## แนวทางการพัฒนา Prompt เพื่อใช้งาน AI ร่วมกับ TRIZ Principle # 9
### เทคนิคการสร้าง Prompt ที่มีประสิทธิภาพ
การสร้าง Prompt ที่มีประสิทธิภาพสำหรับการใช้งาน Generative AI ร่วมกับ TRIZ Principle # 9 ควรประกอบด้วยองค์ประกอบต่อไปนี้:
1. ระบุบริบทและเป้าหมายให้ชัดเจน
2. กำหนดข้อจำกัดและเงื่อนไขที่เกี่ยวข้อง
3. ระบุผลกระทบเชิงลบที่ต้องการป้องกัน
4. ขอให้ AI วิเคราะห์ความเสี่ยงและเสนอมาตรการป้องกันล่วงหน้า[5][9]
ตัวอย่าง Prompt สำหรับการวิเคราะห์สาเหตุของปัญหา:
"ช่วยรับบทบาทเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านวิศวกรรม ที่มีความเข้าใจใน TRIZ Principle # 9 (การป้องกันความเสียหายล่วงหน้า) กรุณาวิเคราะห์ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นในกระบวนการ [ระบุกระบวนการ] และเสนอมาตรการป้องกันที่สามารถดำเนินการได้ล่วงหน้า โดยพิจารณาทั้งด้านเทคนิค กระบวนการ และปัจจัยมนุษย์"[9]
### การใช้ AI Prompts เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการวิเคราะห์ความเสี่ยง
Generative AI สามารถช่วยวิเคราะห์ความเสี่ยงและเสนอมาตรการป้องกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะเมื่อได้รับ Prompt ที่ออกแบบมาอย่างดี ซึ่งจะช่วยให้องค์กรสามารถคาดการณ์และป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นได้ล่วงหน้า ลดความเสียหายและต้นทุนที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต[5][9]
## ความท้าทายและข้อควรระวังในการใช้งาน
### ข้อจำกัดของการใช้ Generative AI
แม้ว่า Generative AI จะมีศักยภาพสูงในการช่วยวิเคราะห์และแก้ปัญหา แต่ก็มีข้อจำกัดที่ควรตระหนัก เช่น การขาดความเข้าใจบริบทเฉพาะทางอย่างลึกซึ้ง ข้อจำกัดในการเข้าถึงข้อมูลล่าสุด และความเป็นไปได้ที่จะเกิดอคติในการวิเคราะห์[12]
### ปัญหาความเหลื่อมล้ำในการใช้งาน AI
การศึกษาพบว่า การใช้ AI อาจทำให้เกิดช่องว่างระหว่างผู้ที่มีความเชี่ยวชาญกับผู้ที่ไม่มีความเชี่ยวชาญมากขึ้น เนื่องจากผู้ที่มีความเชี่ยวชาญสามารถตั้งคำถามที่ตรงประเด็นและเฉพาะเจาะจง ซึ่ง AI สามารถตอบได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในขณะที่ผู้ที่ไม่มีความเชี่ยวชาญมักตั้งคำถามที่ยากและซับซ้อนเกินไป[12]
### แนวทางการลดความเหลื่อมล้ำ
การสร้างโลกที่ทุกคนได้รับประโยชน์จาก AI ไม่ใช่เพียงการพัฒนาเทคโนโลยีให้ก้าวหน้า แต่เป็นการสร้างระบบนิเวศทางการศึกษา เศรษฐกิจ และสังคมที่สนับสนุนให้ทุกคนมีโอกาสในการเรียนรู้และเติบโตไปพร้อมกับเทคโนโลยี[12] ในบริบทของการใช้ TRIZ และ Generative AI นี้ จำเป็นต้องพัฒนาหลักสูตรและเครื่องมือที่ช่วยให้ผู้ใช้งานทุกระดับสามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีได้อย่างเท่าเทียม
ตัวอย่าง Prompt
TRIZ Principle #9 – Preliminary Anti-Action
Persona: TRIZ innovation expert
Task: Explain the principle clearly and practically
Context: For use in early-stage system design or risk prevention
Format:
Principle Name: Preliminary Anti-Action
Description: Perform preventive actions in advance to counteract potential negative effects.
Interpretation: Don’t wait for a problem to occur—build in protection or compensation ahead of time.
Strategies:
Add damping systems to prevent vibrations.
Use fire-retardant materials in high-risk areas.
Preload systems to minimize stress.
Example Applications:
Airbags in cars to deploy during crashes.
Antivirus software running before malware attacks.
Insulation applied before cold weather hits.
Final Validation: Preventive thinking is central to this principle. Well-suited for risk management and proactive design.
## บทสรุปและแนวโน้มในอนาคต
การบูรณาการ Generative AI กับ TRIZ Principle # 9 แสดงให้เห็นถึงศักยภาพที่น่าตื่นเต้นในการพัฒนากระบวนการแก้ปัญหาเชิงนวัตกรรมและการป้องกันความเสียหายล่วงหน้า โดยการผสมผสานจุดแข็งของทั้งสองแนวคิดเข้าด้วยกัน ทำให้เกิดกรอบความคิดใหม่ที่เรียกว่า "Human-TRIZ-Generative AI Triad" ซึ่งช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการวิเคราะห์ปัญหา สร้างทางเลือกในการแก้ปัญหาที่หลากหลาย และพัฒนากระบวนการประเมินที่เป็นรูปธรรมมากขึ้น[1][2]
ในอนาคต คาดว่าจะมีการพัฒนาเครื่องมือและแพลตฟอร์มที่ช่วยให้การบูรณาการนี้เข้าถึงได้ง่ายขึ้นสำหรับผู้ใช้งานทุกระดับ รวมถึงการพัฒนาหลักสูตรและทรัพยากรการเรียนรู้ที่ช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีได้อย่างเต็มที่ นอกจากนี้ การพัฒนา Prompt Engineering ที่เฉพาะเจาะจงสำหรับ TRIZ จะช่วยให้การใช้งาน Generative AI ในบริบทของการแก้ปัญหาเชิงนวัตกรรมมีประสิทธิภาพมากขึ้น[3][5]
การผสมผสานระหว่าง TRIZ และ Generative AI ไม่ใช่เพียงแค่การนำเทคโนโลยีใหม่มาใช้กับวิธีการเดิม แต่เป็นการสร้างกระบวนทัศน์ใหม่ในการแก้ปัญหาและการสร้างนวัตกรรม ที่จะช่วยให้องค์กรและบุคคลสามารถรับมือกับความท้าทายในอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยเฉพาะในบริบทของการป้องกันความเสียหายล่วงหน้าตามหลักการที่ 9 ของ TRIZ
[2] [PDF] TRIZ: Generative AI Application - MATRIZ Official https://www.matriz-official.net/images/PDF/Abstract_Pheunghua.pdf
[3] TRIZ with GEN_AI Project | TRIZ AI by Tanasak https://www.inventbytanasak.blog/triz-training-with-innovation-project
[4] TRIZ สร้างสรรค์ นวัตกรรมใหม่จากสิทธิบัตรเดิมด้วย Generative AI ... - meb https://www.mebmarket.com/ebook-343573-TRIZ-%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B9%8C-%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%81%E0%B8%A3%E
0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%94%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%A2-Generative-AI--TRIZ-PATENT-CIRCUMVENTION-WITH-GENERATIVE-AI
[5] The Art of Inventive Prompting: A TRIZ Perspective - LinkedIn https://www.linkedin.com/pulse/art-inventive-prompting-triz-perspective-tanasak-pheunghua-s1hsc
7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%83%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%AA%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B0%E0%B8%82%E0%
B8%B2%E0%B8%94%E0%B9%81%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9E%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%A3-%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%96%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%9A-%E0%B9%80%E0%B8%87%E0%B8%B4%E0%B8%99-%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%A5%E0%B8%B2-%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%A3-%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A3
[8] รู้จักกับ Generative AI พร้อม Infographic - 9Expert https://www.9experttraining.com/articles/generative-ai-with-infographic
[9] 9 Prompt สำหรับ AI ที่ทุกคนควรรู้! - Blockdit https://www.blockdit.com/posts/67dd1197352f3eb9d703e89e
4%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%A2-Generative-AI-Morphological-Analysis-quot%E0%B8%84%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%9A%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B8%AB%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B4%E0%B
8%87%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B8%9B%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B9%
89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B9%8C%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%82%E0%B8%94%E0%B8%A2%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87-AIquot
[11] 'TRIZ' ทฤษฎีพิชิตสารพัดปัญหา จากภูมิปัญญาของนักประดิษฐ์ https://www.thekommon.co/triz-theory-of-inventive-problem-solving/
[12] ปรากฏการณ์ช่องว่างของ AI: การเพิ่มความเหลื่อมล้ำระหว่างคนเก่งกับคนธรรมดา https://www.blockdit.com/posts/67d23b231f623d3503b40268
[13] DIKWP-TRIZ: A Revolution on Traditional TRIZ Towards Invention ... https://www.mdpi.com/2076-3417/14/23/10865
[14] TRIZ-GPT: An LLM-augmented method for problem-solving - arXiv https://arxiv.org/html/2408.05897v1
[15] สร้างสรรค์ นวัตกรรม จดสิทธิบัตรได้ ด้วย TRIZ + Generative AI - YouTube https://www.youtube.com/watch?v=cQeOJSsvP6c
[16] ChatGPT + TRIZ + Design Thinking https://hcd.ai/chatgpt-triz-design-thinking/
[17] [PDF] การใช้ทฤษฎีการสร้างนวัตกรรม (TRIZ) ในการปรับปรุงเครื่องหว่านชนิดจาน https://nuir.lib.nu.ac.th/dspace/bitstream/123456789/2756/1/NuttapongKittivorakan.pdf
[18] สร้างสรรค์ นวัตกรรม จดสิทธิบัตรได้ ด้วย TRIZ + Generative AI - YouTube https://www.youtube.com/playlist?list=PLbTMvURIryeDs0LFb6jj3MczGaG4UUx5F
[19] สร้างสรรค์ นวัตกรรม ด้วย TRIMMING ของ TRIZ + Generative AI - YouTube https://www.youtube.com/watch?v=H76E0kZNrSw
โฆษณา