คนเราเกิดมาทำไม? ชีวิตเรามีความหมายหรือไม่?
สัปดาห์ก่อนเมื่อแผ่นดินพิโรธ หลายคนรู้สึกว่าใกล้ชิดกับความตาย และหลังจากผ่านเหตุการณ์นั้น ก็อาจเริ่มขบคิดความหมายของชีวิต และตั้งคำถามหลายข้อ
คนเราเกิดมาทำไม? ชีวิตเรามีความหมายหรือไม่? เรามีเจตจำนงอิสระจริง ๆ ไหม? มีอำนาจบางอย่างกำหนดแผนทางเดินทั้งชีวิตของเราหรือเปล่า? เราเลือกทางเดินของเราเองได้จริงหรือ? หรือว่าความหมายและสาระนี้เป็นสิ่งที่เราหลอกตัวเอง ชีวิตปราศจากความหมายใด ๆ โดยสิ้นเชิง?
นี่เป็นคำถามโบราณ เก่าแก่เท่าอารยธรรมของมนุษย์ แต่ไม่มีใครตอบได้
กระนั้นก็มีคนพยายามตอบเสมอมา หนึ่งในนั้นก็คือ อัลแบร์ กามูส์ (1913 – 1960) เป็นนักคิด นักปรัชญาชาวฝรั่งเศส และเป็นนักเขียนรางวัลโนเบลวรรณกรรมปี 1957 เขามีมุมมองและโลกทัศน์ที่แปลกจากที่เราคุ้นเคย วิธีคิดของเขาอาจสวนทางหรือเข้ากันได้กับแนวทางพุทธ ขึ้นอยู่ว่าเราจะมองลึกแค่ไหน
เขามองว่าโลกไร้สาระ (absurd) และชีวิตมนุษย์นั้นไร้สาระ
นี่ก็คือแนวคิดของปรัชญาไร้สาระ (Absurdism)
เขาเห็นว่าเราถูกกรอกหูมาแต่เกิดว่า ชีวิตต้องมีสาระ มีความหมาย
ตลอดอารยธรรมของมนุษยชาติ มีความคิดสองอย่าง หนึ่งคือมนุษย์มีความหมาย ต้องแสวงหาความหมาย สาระ หรือคุณค่านั้น เพื่อทำให้ชีวิตมีความหมาย มีเหตุผลของการดำรงอยู่
แต่ ‘สาระ’ อาจเป็นภาพลวงตาที่มนุษย์สร้างขึ้นมาเอง เช่นเดียวกับความยุติธรรม และอีกหลาย ๆ นามธรรมที่นำหน้าด้วย ‘ความ’
เราเกิดมา เรียนหนังสือ ทำงาน ทรมานกับรถติด แต่งงาน ทำงาน มีลูก แก่ตัว เกษียณ แล้วตาย
เราเดินชีวิตไปตามครรลองที่สังคมตั้งให้เราเดิน ทำตามกติกาค่านิยมที่สังคมบอกให้เราทำ
เราต้องการความหมายของชีวิต อาจเพื่อปลอบใจให้เราอยากอยู่ต่อไป
แต่ในมุมมองของกามูส์ การหาความหมายไม่ได้ช่วยอะไร เพราะมันเป็นการตั้งคำถามผิดแต่แรก
ใคร ๆ ก็อยากรู้ความหมายของชีวิตและเหตุผลที่มนุษย์ควรมีชีวิตอยู่ แต่เราจะหามันพบได้อย่างไรในเมื่อ - ในมุมมองของกามูส์ - จักรวาลไร้จุดประสงค์ ไร้ความหมาย และไร้เหตุผล
คนส่วนมากจึงไปหามันจากศาสนา ลัทธิ ความเชื่อต่าง ๆ
แต่กามูส์บอกว่า จักรวาลไม่เคยส่งเสียงบอกเราว่ามันมีความหมาย เราไม่มีหลักฐานใด ๆ ที่บอกว่า เรามาอยู่ในโลกนี้ด้วยเหตุผลหรือความหมายอะไร หรือถ้ามี เราก็ไม่รู้ เพราะเกินสติปัญญาของเรา ความหมายทั้งหมดที่เราบอกกัน มาจากการคิดขึ้นเอง
มันไม่มีคุณค่าสากล ไม่มีแผนของพระเจ้า ทุกอย่างเกิดขึ้นเช่นนั้นเอง และ random (ส่งเดช)
กามูส์เห็นว่าโดยตัวโลกเองไม่ได้มีสาระหรือไร้สาระ ที่ไร้สาระคือความสัมพันธ์กับจักรวาลซึ่งไร้เหตุผล
ชีวิตไร้สาระ ไร้ความหมาย
และเนื่องจากมันไร้ความหมาย คนจึงพยายามสร้างความหมาย ดังนั้นมันจึงเป็นเรื่อง ‘absurd’
แปลว่าอะไร? นี่แปลว่าชีวิตเราไร้สาระ หรือโลกรอบตัวเราไร้สาระงั้นหรือ?
หามิได้ ไม่ใช่ทั้งสองอย่าง มันเพียงบอกว่าไม่มีความหมายอะไร มนุษย์ไปตั้งกรอบขึ้นมาเอง
มันไร้สาระก็เมื่อเกิดความขัดแย้งระหว่างความเชื่อว่าชีวิตมีความหมายกับชีวิตไม่มีความหมาย และความพยายามที่จะหาความหมายให้ทุกอย่าง
(ภาพจาก BBC)
บางท่อนจาก เหตุผลที่ตื่นขึ้นมาในตอนเช้า
56 บทความกำลังใจ ราคาเพียง 200 บาท = บทความละ 3.5 บาท (ไม่คิดค่าส่ง)
หนังสือหมดเมื่อไร จะไม่ตีพิมพ์ใหม่แล้ว
Shopee โปรโมชั่นคู่กับยุทธจักรวาลกิมย้ง https://s.shopee.co.th/6pl417244u
- 8
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
