[BeautyInvestor] 🇻🇮 ประท้วงประธานาธิบดีสหรัฐฯ: สู้ได้ ร้องได้ แต่ชนะมั้ย ไม่รู้ 🇺🇸 หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 สหรัฐอเมริกาก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำโลกเสรี แต่ในประเทศเองกลับมีช่วงเวลาที่ประชาชนลุกขึ้นมาประท้วงผู้นำของตน แล

สำรวจ
ลงทุน
คำถาม

มีบัญชีอยู่แล้ว?หรือ

•

6 เม.ย. เวลา 14:25 • หุ้น & เศรษฐกิจ

🇻🇮 ประท้วงประธานาธิบดีสหรัฐฯ: สู้ได้ ร้องได้ แต่ชนะมั้ย ไม่รู้ 🇺🇸

หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 สหรัฐอเมริกาก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำโลกเสรี แต่ในประเทศเองกลับมีช่วงเวลาที่ประชาชนลุกขึ้นมาประท้วงผู้นำของตน และบางครั้งรัฐสภาก็ต้องดำเนินกระบวนการถอดถอนประธานาธิบดีออกจากตำแหน่ง เหตุการณ์เหล่านี้มักมีสาเหตุจากวิกฤตสงครามหรือวิกฤตศรัทธาในผู้นำ

โดยวันนี้แอดบิวตี้จะมาเล่ารายละเอียด ตั้งแต่การชุมนุมต่อต้านสงครามในทศวรรษ 1960 ไปจนถึงการถอดถอนประธานาธิบดีในศตวรรษที่ 21 ให้อ่านกันค่ะ

⚠️ คำเตือน: ยาวพอประมาณ ใครไม่ว่าง ข้ามไปอ่านบทสรุปช่วงท้ายได้ค่ะ

1️⃣ ทศวรรษ 1960: สงครามเวียดนามและการประท้วงประธานาธิบดีจอห์นสัน

ทศวรรษ 1960 เป็นยุคที่สหรัฐฯ เข้าสู่สงครามเวียดนามอย่างเต็มตัว ประธานาธิบดีลินดอน บี. จอห์นสัน (Lyndon B. Johnson) ต้องเผชิญแรงกดดันจากทั้งสงครามที่ยืดเยื้อและเสียงคัดค้านในประเทศ เมื่อจำนวนทหารอเมริกันที่เสียชีวิตเพิ่มขึ้นและมีการเกณฑ์ทหารจำนวนมาก

ประชาชนจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ ออกมาชุมนุมต่อต้านสงครามเวียดนามทั่วประเทศ โดยสาเหตุหลักคือความไม่พอใจที่สหรัฐฯ ต้องสูญเสียกำลังคนและทรัพยากรในสงครามที่ดูเหมือนไม่มีวันจบสิ้น อีกทั้งสื่อมวลชนยุคนั้นเริ่มนำภาพความโหดร้ายของสงครามมาเผยแพร่ ยิ่งปลุกกระแสต่อต้านสงครามให้รุนแรงขึ้น

แรงกดดันจากการประท้วงเหล่านี้ส่งผลเขย่าทำเนียบขาวอย่างชัดเจน โดยในเดือนมีนาคม ค.ศ. 1968 ประธานาธิบดีจอห์นสันทำให้ชาวอเมริกันทั้งประเทศตกตะลึง เมื่อเขาประกาศว่าจะไม่ลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีอีกสมัย ทั้งที่ก่อนหน้านั้นยังเป็นตัวเก็งของพรรคเดโมแครต โดยเขาให้เหตุผลว่าอยากทุ่มเทเวลาแก้ปัญหาสงครามเต็มที่

การตัดสินใจครั้งนี้เกิดขึ้นท่ามกลางกระแสการประท้วงสงครามเวียดนามที่ทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ กล่าวได้ว่าความไม่พอใจของประชาชนต่อสงครามเป็นตัวแปรสำคัญที่ทำให้จอห์นสันเลือกวางมือจากการเมืองในปีนั้น

นอกจากนี้ปลายปีเดียวกัน การประชุมใหญ่พรรคเดโมแครต ค.ศ. 1968 ที่ชิคาโกก็เกิดเหตุปะทะกันระหว่างผู้ประท้วงกับตำรวจอย่างรุนแรง สะท้อนถึงความแตกแยกและความไม่สงบในสังคมอเมริกันยุคนั้น

🎯 บทสรุป: การประท้วงของประชาชนในช่วงสงครามเวียดนามส่งผลโดยตรงต่ออนาคตทางการเมืองของผู้นำประเทศ ประธานาธิบดีจอห์นสันต้องยอมถอนตัวจากการเลือกตั้ง แม้สงครามเวียดนามยังดำเนินต่อภายใต้รัฐบาลต่อมา แต่เสียงเรียกร้องของมวลชนก็ได้พิสูจน์ว่าประชาชนสามารถกดดันให้ผู้นำทบทวนท่าทีของตนเองได้ ไม่ว่าจะโดยตรงหรือโดยอ้อม (ในกรณีนี้คือการเลือกไม่ลงเลือกตั้งซ้ำ)

2️⃣ ค.ศ. 1974: คดีวอเตอร์เกตและการสิ้นสุดตำแหน่งของริชาร์ด นิกสัน

ในช่วงต้นทศวรรษ 1970 สหรัฐฯ เริ่มทยอยถอนทหารออกจากเวียดนาม แต่ความวุ่นวายทางการเมืองยังไม่จบสิ้น โดยประธานาธิบดีริชาร์ด นิกสัน (Richard Nixon) ซึ่งได้รับเลือกตั้งในปี 1968 และ 1972 ต้องมาเผชิญกับวิกฤตศรัทธาครั้งใหญ่จากคดี “วอเตอร์เกต” (Watergate)

เรื่องเริ่มจากการที่เจ้าหน้าที่ในทีมเลือกตั้งของนิกสันถูกจับได้ว่าแอบติดเครื่องดักฟังในสำนักงานใหญ่พรรคคู่แข่งเมื่อปี 1972 การพยายามปกปิดเรื่องอื้อฉาวนี้กลับยิ่งสร้างปัญหา เมื่อนักข่าวและหน่วยสอบสวนขุดคุ้ยจนพบหลักฐานโยงใยถึงทำเนียบขาว ความน่าเชื่อถือของรัฐบาลนิกสันตกต่ำลงอย่างหนัก และประชาชนอเมริกันจำนวนมากรู้สึกว่าประธานาธิบดี “โกหก” พวกเขา

‼️ สาเหตุของวิกฤตครั้งนี้คือการใช้อำนาจในทางมิชอบและการขัดขวางกระบวนการยุติธรรมจากฝั่งทำเนียบขาวเอง

เมื่อความจริงเริ่มปรากฏ รัฐสภาสหรัฐฯ จึงเริ่มดำเนินกระบวนการถอดถอนนิกสันอย่างเป็นทางการ โดยในช่วงปลายเดือนตุลาคม ค.ศ. 1973 หลังจากเกิดเหตุการณ์ที่นิกสันสั่งปลดเจ้าหน้าที่สอบสวนคดีวอเตอร์เกต (เรียกว่า “การสังหารหมู่คืนวันเสาร์” หรือ Saturday Night Massacre)

สภาผู้แทนราษฎรได้ริเริ่มกระบวนการยื่นถอดถอนประธานาธิบดีอย่างเป็นทางการ โดยคณะกรรมการตุลาการสภาผู้แทนฯ เข้าสืบสวนบทบาทของนิกสันในคดีวอเตอร์เกตอย่างละเอียด กระบวนการนี้ดำเนินต่อเนื่องถึงปี 1974 ขณะที่หลักฐานต่างๆ ชี้ชัดขึ้นเรื่อย ๆ ว่านิกสันมีส่วนพัวพันกับการปกปิดคดี

แรงกดดันไม่ได้มาจากรัฐสภาเท่านั้น แต่ยังมาจากเสียงของประชาชนโดยรวมด้วย ในช่วงปี 1974 คะแนนความนิยมของนิกสันดิ่งลงอย่างหนัก ชาวอเมริกันส่วนใหญ่ต้องการให้เขาพ้นจากตำแหน่ง รายงานระบุว่าในเดือนสิงหาคม 1974 ซึ่งเป็นช่วงโค้งสุดท้ายก่อนที่เขาจะตัดสินใจลาออก ประชาชนอเมริกันเสียงข้างมากเรียกร้องให้รัฐสภาถอดถอนนิกสันออกจากตำแหน่งทันที

ขณะที่ทางด้านนิกสันทราบดีว่าหากปล่อยให้สภาผู้แทนฯ ลงมติ เขาจะกลายเป็นประธานาธิบดีคนแรกในประวัติศาสตร์ที่ถูกถอดถอนโดยสภาคองเกรสอย่างแน่นอน สุดท้ายในวันที่ 8 สิงหาคม ค.ศ. 1974 ประธานาธิบดีริชาร์ด นิกสันประกาศลาออกจากตำแหน่งแต่โดยดี เพื่อหลีกเลี่ยงการถูกลงมติถอดถอนในสภาผู้แทนราษฎรและการพิจารณาความผิดในวุฒิสภา

👉🏻 นับเป็นครั้งแรกและครั้งเดียวในประวัติศาสตร์สหรัฐฯ ที่ประธานาธิบดีสหรัฐลาออกกลางคันด้วยแรงกดดันทางการเมืองเช่นนี้

🎯 บทสรุป: คดีวอเตอร์เกตแสดงให้เห็นว่าประชาชนและรัฐสภาสามารถเอาผิดผู้นำสูงสุดได้เมื่อมีการทำผิดร้ายแรง นิกสันพ้นตำแหน่งไปโดยไม่ต้องลงมติถอดถอนอย่างเป็นทางการ แต่กรณีนี้ก็กลายเป็นบรรทัดฐานสำคัญของการตรวจสอบและถ่วงดุลในการเมืองสหรัฐฯ ทำให้ประธานาธิบดีหลังจากนั้นต้องระมัดระวังในการใช้อำนาจอย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน

3️⃣ ค.ศ. 1982: การชุมนุมต่อต้านนิวเคลียร์ครั้งใหญ่ที่สุดในยุคสงครามเย็น

หลังผ่านพ้นสงครามเวียดนามเข้าสู่ทศวรรษ 1980 ความขัดแย้งที่สร้างความกังวลให้ชาวอเมริกันเปลี่ยนจากสงครามภาคพื้นดินมาเป็นภัยสงครามนิวเคลียร์ โดยสหรัฐฯ และสหภาพโซเวียตพัวพันอยู่ในการแข่งขันสะสมอาวุธนิวเคลียร์อย่างเข้มข้น (สงครามเย็น)

โดยเฉพาะเมื่อประธานาธิบดีโรนัลด์ เรแกน (Ronald Reagan) ขึ้นดำรงตำแหน่งในปี ค.ศ. 1981 เขาได้ประกาศจุดยืนแข็งกร้าวว่าจะเสริมแสนยานุภาพนิวเคลียร์ของอเมริกาให้เหนือฝ่ายโซเวียต และไม่เห็นด้วยกับแนวคิดการจำกัดอาวุธนิวเคลียร์ ท่าทีนี้ทำให้ประชาชนจำนวนมากที่เคยสงบเสียงไปหลังยุคเวียดนาม เริ่มกลับมารวมตัวกันเพื่อเรียกร้องสันติภาพอีกครั้ง

วันที่ 12 มิถุนายน ค.ศ. 1982 กลุ่มองค์กรเพื่อสันติภาพและต่อต้านอาวุธนิวเคลียร์ได้ร่วมกันจัดการชุมนุมครั้งประวัติศาสตร์ ณ สวนสาธารณะเซ็นทรัลพาร์ค ในนครนิวยอร์ก เพื่อเรียกร้องให้สหรัฐฯ และมหาอำนาจอื่นๆ ยุติการแข่งขันสะสมนิวเคลียร์

มีประชาชนเข้าร่วมชุมนุมอย่างล้นหลามจนประมาณกันว่ามีจำนวนสูงถึง หนึ่งล้านคน ซึ่งนับเป็นการชุมนุมเรียกร้องการลดอาวุธที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์สหรัฐอเมริกา ผู้คนหลากหลายกลุ่มตั้งแต่บาทหลวง นักกิจกรรมสิทธิสตรี เยาวชน นักการเมืองท้องถิ่น ไปจนถึงประชาชนทั่วไปต่างออกมาถือป้ายข้อความ เช่น “No Nukes” (หยุดนิวเคลียร์) และ “เราต้องการบ้าน ไม่ใช่หลุมหลบภัย” เพื่อสื่อสารความต้องการให้โลกปลอดภัยจากสงครามนิวเคลียร์

แม้ว่าการชุมนุมครั้งนี้จะไม่ได้ทำให้รัฐบาลเรแกนเปลี่ยนนโยบายในทันที แต่ก็ส่งสัญญาณอย่างเข้มแข็งถึงผู้นำว่าสังคมไม่ต้องการเห็นสงครามนิวเคลียร์ ความเคลื่อนไหวของประชาชนในครั้งนั้นช่วยสร้างแรงกดดันทางสังคม

👉🏻 จนในช่วงครึ่งหลังของทศวรรษ 1980 ผู้นำสหรัฐฯ และโซเวียตยอมกลับมาเจรจาจำกัดอาวุธนิวเคลียร์กันอีกครั้ง (เช่น สนธิสัญญาอาวุธนิวเคลียร์พิสัยกลาง ค.ศ. 1987) ทำให้การชุมนุมปี 1982 จึงถือเป็นหมุดหมายสำคัญของกระแสเรียกร้องสันติภาพในยุคสงครามเย็น

4️⃣ ค.ศ. 1998-1999: วิกฤตการเมืองและการถอดถอนบิล คลินตัน

ปลายทศวรรษ 1990 แม้สหรัฐฯ มิได้มีสงครามใหญ่ แต่ก็เกิดวิกฤตศรัทธาในผู้นำอีกครั้ง คราวนี้เป็นเรื่องส่วนตัวของประธานาธิบดี บิล คลินตัน (Bill Clinton) ซึ่งส่งผลสะเทือนทางการเมืองอย่างรุนแรง

โดยในเดือนมกราคม ค.ศ. 1998 มีข่าวอื้อฉาวเปิดเผยว่าคลินตันมีความสัมพันธ์เชิงชู้สาวกับโมนิกา ลูวินสกี (Monica Lewinsky) พนักงานฝึกงานหญิงในทำเนียบขาว ความสัมพันธ์ดังกล่าวเกิดขึ้นตั้งแต่ปี 1995-1996 แต่ที่เป็นปัญหาใหญ่คือเมื่อคลินตันถูกสอบสวนภายใต้คำสาบานในคดีฟ้องร้องเรื่องการล่วงละเมิดทางเพศ เขาได้ปฏิเสธต่อศาลว่าไม่ได้มีความสัมพันธ์กับลูวินสกี ซึ่งภายหลังถูกมองว่าเป็นการให้การเท็จ (perjury)

สาเหตุของการถอดถอนคลินตันจึงไม่ใช่เรื่องศีลธรรมส่วนตัวเพียงอย่างเดียว หากแต่เป็นเรื่องการกระทำผิดกฎหมายด้วยการโกหกต่อกระบวนการยุติธรรมและขัดขวางการสอบสวน (obstruction of justice) เมื่อหลักฐานต่างๆ ชัดเจนขึ้นและรายงานผลการสอบสวนของอัยการพิเศษ Kenneth Starr ถูกส่งถึงรัฐสภา

สภาผู้แทนราษฎรสหรัฐฯ จึงเริ่มกระบวนการยื่นถอดถอนคลินตันอย่างเป็นทางการ ผลคือหลังจากอภิปรายกันยาวนาน 14 ชั่วโมง ในวันที่ 19 ธันวาคม ค.ศ. 1998 สภาผู้แทนฯ ลงมติผ่านข้อกล่าวหาถอดถอน (articles of impeachment) ประธานาธิบดีคลินตันจำนวน 2 ข้อหา ได้แก่ การให้การเท็จต่อคณะลูกขุนใหญ่ของรัฐบาลกลาง และ การขัดขวางกระบวนการยุติธรรม

ถือเป็นครั้งที่สองในประวัติศาสตร์สหรัฐฯ ที่สภาผู้แทนฯ ลงมติถอดถอนประธานาธิบดี (คนแรกคือแอนดรูว์ จอห์นสันในปี 1868) อย่างไรก็ตาม ณ ขณะนั้นกระแสการเมืองในประเทศแบ่งขั้วอย่างหนัก ฝ่ายรีพับลิกันผลักดันการถอดถอน ขณะที่ฝ่ายเดโมแครตมองว่าโทษรุนแรงเกินกว่าเหตุเพราะเรื่องนี้เป็นชีวิตส่วนตัว

ขั้นตอนต่อไปคือการพิจารณาคดีในวุฒิสภาเมื่อต้นปี 1999 ซึ่งต้องใช้เสียงสนับสนุนถึง 2 ใน 3 จึงจะถอดถอนประธานาธิบดีได้จริง ในที่สุดวันที่ 12 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1999 วุฒิสภาลงมติไม่ถึงเกณฑ์ที่กำหนด (สมาชิกวุฒิสภาส่วนใหญ่ลงความเห็นว่าความผิดของคลินตันไม่ร้ายแรงพอจะปลดเขาออกจากตำแหน่ง)

ส่งผลให้คลินตันพ้นผิดและดำรงตำแหน่งต่อไปจนครบวาระ คลินตันจึงรอดพ้นจากการถูกปลด โดยเขากลายเป็นประธานาธิบดีคนแรกที่ถูกยื่นถอดถอนแล้วสามารถอยู่ในตำแหน่งต่อจนครบเทอม

🎯 บทสรุป: กรณีของคลินตันสะท้อนให้เห็นว่าการถอดถอนประธานาธิบดีเป็นกระบวนการทางการเมืองที่ซับซ้อน ซึ่งไม่ใช่ทุกครั้งที่จะนำไปสู่การปลดผู้นำออกได้ แม้สภาผู้แทนฯ จะลงมติถอดถอน แต่ถ้าไม่ได้รับฉันทามติจากวุฒิสภา ประธานาธิบดีก็ยังอยู่รอด

ทั้งนี้คลินตันเองยังคงได้รับความนิยมจากประชาชนพอสมควร (เศรษฐกิจสหรัฐฯ ขณะนั้นแข็งแกร่ง) ทำให้หลายคนมองว่าฝ่ายตรงข้ามอาศัยประเด็นเรื่องศีลธรรมมาโจมตีทางการเมือง ผลลัพธ์คือคลินตันอยู่ครบวาระ แต่ชื่อเสียงส่วนตัวก็มัวหมอง และสร้างบรรยากาศการเมืองที่แตกแยกหนักขึ้นระหว่างสองพรรค

5️⃣ ค.ศ. 2003: ประท้วงสงครามอิรัก – เมื่อชาวโลกส่งเสียง “ไม่เอาสงคราม”

หลังเหตุการณ์ก่อการร้าย 11 กันยายน 2001 สหรัฐฯ นำโดยประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยู. บุช (George W. Bush) ได้ทำสงครามกับกลุ่มตอลีบันในอัฟกานิสถาน และในปี ค.ศ. 2003 รัฐบาลบุชก็เตรียมเปิดฉากสงครามกับอิรัก ภายใต้ข้ออ้างว่าอิรักซ่อนอาวุธที่มีอานุภาพทำลายล้างสูง (WMD) และเป็นภัยต่อโลก

อย่างไรก็ตาม หลายประเทศไม่เห็นด้วยกับการบุกอิรักครั้งนี้ เพราะสงสัยในหลักฐานและเกรงว่าสงครามจะสร้างความไม่สงบยิ่งกว่าเดิม ขณะที่ภายในสหรัฐฯ เองก็เกิดกระแสต้านสงครามอย่างกว้างขวาง

👉🏻 สาเหตุของการประท้วง: คนจำนวนมากทั้งในอเมริกาและทั่วโลกไม่เชื่อว่าการทำสงครามกับอิรักเป็นสิ่งจำเป็น พวกเขามองว่าควรให้การตรวจสอบของสหประชาชาติเดินหน้าต่อไป และกลัวว่าสงครามจะยิ่งเพิ่มความรุนแรงในภูมิภาคตะวันออกกลาง บทเรียนจากสงครามเวียดนามและสงครามอ่าวเปอร์เซียครั้งก่อนทำให้ผู้คนลังเลที่จะสนับสนุนการใช้กำลังทางทหารโดยไม่มีฉันทามติระหว่างประเทศ

👉🏻 เหตุการณ์ประท้วงใหญ่: วันที่ 15 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2003 มีการจัดการเดินขบวนต่อต้านสงครามอิรักพร้อมกันในหลายเมืองใหญ่ทั่วโลก นับเป็นการแสดงพลังของประชาชนโลกครั้งประวัติศาสตร์ ผู้คนนับล้านออกมารวมตัวกันในกว่า 600 เมืองเพื่อส่งเสียงคัดค้านแผนการบุกอิรักของรัฐบาลบุช

ในกรุงนิวยอร์กมีผู้ประท้วงราว 200,000 คนที่เดินขบวนท่ามกลางอากาศหนาวไปยังอาคารสหประชาชาติ เพื่อประณามการกล่าวอ้างเรื่องอาวุธนิวเคลียร์ของรัฐบาลบุช ขณะที่ในยุโรปก็มีฝูงชนมหาศาลเช่นกัน เช่น ราว 3 ล้านคนในกรุงโรม และประมาณ 750,000 คนในกรุงลอนดอน การประท้วงครั้งนี้ได้รับการบันทึกว่าเป็นการชุมนุมเรียกร้องสันติภาพที่ใหญ่ที่สุดทั่วโลกนับตั้งแต่ยุคสงครามเวียดนาม

ผลลัพธ์ของเหตุการณ์นี้มีทั้งด้านบวกและด้านลบ ด้านหนึ่ง การแสดงออกครั้งมโหฬารนี้แสดงให้เห็นว่ามี “มหาอำนาจ” อีกอย่างนอกเหนือจากสหรัฐฯ นั่นคือ “ความคิดเห็นของสาธารณชนโลก” ที่รวมพลังกันได้มากมายขนาดนี้ (จนสื่ออย่าง New York Times กล่าวเปรียบเปรยว่านี่คือ “มหาอำนาจอันดับสองของโลก” เลยทีเดียว)

แต่อีกด้านหนึ่ง แม้มวลชนจะออกมาต่อต้านมากเพียงใด รัฐบาลประธานาธิบดีบุชก็ตัดสินใจเดินหน้าทำสงครามอิรักในเดือนมีนาคม 2003 อยู่ดี โดยสงครามยังคงดำเนินต่อไปหลายปีและมีความสูญเสียมากมาย ทำให้หลายคนรู้สึกผิดหวังที่เสียงของประชาชนไม่ได้รับการสดับรับฟังในครั้งนั้น

🎯 บทสรุป: การประท้วงสงครามอิรักปี 2003 เป็นตัวอย่างของการรวมพลังระดับนานาชาติของประชาชนเพื่อคัดค้านนโยบายของผู้นำโลก แม้จะไม่อาจหยุดยั้งสงครามได้ แต่ก็ส่งผลต่อภาพลักษณ์ของสหรัฐฯ ในสายตาชาวโลก และจุดประกายให้เกิดการตรวจสอบถ่วงดุลนโยบายต่างประเทศของรัฐบาลสหรัฐฯ มากขึ้นในเวลาต่อมา

6️⃣ ค.ศ. 2009: กำเนิดขบวนการทีปาร์ตี้ – เมื่อชาวอนุรักษ์นิยมประท้วงรัฐบาลโอบามา

เมื่อบารัค โอบามา (Barack Obama) ชนะการเลือกตั้งประธานาธิบดีในปี 2008 เขาเข้ามาบริหารประเทศท่ามกลางวิกฤตเศรษฐกิจการเงินครั้งใหญ่ (วิกฤตแฮมเบอร์เกอร์) รัฐบาลโอบามาใช้นโยบายกระตุ้นเศรษฐกิจโดยการลงทุนภาครัฐและเตรียมผลักดันนโยบายประกันสุขภาพถ้วนหน้า (กฎหมาย Affordable Care Act หรือ “โอบามาแคร์”)

อย่างไรก็ตาม นโยบายเหล่านี้ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักจากกลุ่มอนุรักษ์นิยมว่าเป็น “การเพิ่มบทบาทรัฐมากเกินไป” และ “สิ้นเปลืองงบประมาณแผ่นดิน” ส่งผลให้เกิดขบวนการเคลื่อนไหวทางการเมืองระดับรากหญ้าที่เรียกตัวเองว่า “ทีปาร์ตี้” (Tea Party) ซึ่งเปรียบเทียบตัวเองกับเหตุการณ์ Boston Tea Party ในประวัติศาสตร์ที่ต่อต้านการเก็บภาษีโดยรัฐบาลอังกฤษ

👉🏻 สาเหตุของการประท้วง: แกนนำและผู้สนับสนุนทีปาร์ตี้ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มอนุรักษ์นิยมและเสรีนิยมขวาจัด (Libertarians) ที่ไม่พอใจแนวทางการแก้ปัญหาเศรษฐกิจของรัฐบาลโอบามา พวกเขาคัดค้านการเพิ่มเพดานหนี้ การขาดดุลงบประมาณ การอัดฉีดเงินภาครัฐ และต่อต้านกฎหมายโอบามาแคร์ที่พวกเขาเห็นว่าเป็น “รัฐสวัสดิการ” เกินควร

ความรู้สึกเหล่านี้ถูกจุดประกายขึ้นจากทั้งความกังวลเรื่องเศรษฐกิจและอุดมการณ์การเมืองที่เชื่อมั่นในการลดบทบาทรัฐบาลกลาง

👉🏻 เหตุการณ์ประท้วงเด่น: ในช่วงปี 2009-2010 มีการจัดชุมนุมของกลุ่มทีปาร์ตี้หลายครั้งทั่วประเทศ โดยอาศัยเครือข่ายสังคมออนไลน์และสื่อโทรทัศน์บางช่องช่วยปลุกระดม

หนึ่งในการชุมนุมใหญ่ครั้งแรกเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 12 กันยายน ค.ศ. 2009 ที่กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ผู้ประท้วงหลายหมื่นคนเดินขบวนไปตามท้องถนนใกล้อาคารรัฐสภา ถือป้ายข้อความวิจารณ์นโยบายของประธานาธิบดีโอบามา เช่น “หยุดโอบามาแคร์” หรือ “รัฐบาลใหญ่เกินไป” บ้างก็ถือป้ายประชดประชันว่า “Obama Bin Lyin’” (เล่นคำพ้องเสียงกับโอซามา บิน ลาดิน เพื่อกล่าวหาโอบามาว่าโกหก)

สำนักข่าวรายงานว่าจำนวนผู้ร่วมชุมนุมในวันนั้นมีการประมาณแตกต่างกันไป ตั้งแต่ประมาณ 75,000 คนจนถึงหลัก กว่า 1 ล้านคน ตามการคุยโวของผู้จัด แต่ไม่มีการออกตัวเลขเป็นทางการจากตำรวจ ไม่ว่าอย่างไร เหตุการณ์นี้ถือเป็นการแสดงพลังของชาวอเมริกันฝ่ายอนุรักษ์นิยมครั้งสำคัญในยุคสมัยใหม่

ผลที่ตามมาคือ ขบวนการทีปาร์ตี้ได้ช่วยปลุกฐานเสียงฝ่ายขวาให้คึกคักขึ้นอย่างมาก ในการเลือกตั้งกลางเทอมปี 2010 พรรครีพับลิกันซึ่งสอดรับกระแสทีปาร์ตี้สามารถคว้าที่นั่งในสภาผู้แทนราษฎรมาได้เป็นจำนวนมาก พลิกสถานการณ์จากที่เคยเป็นฝ่ายเสียงข้างน้อยขึ้นมาเป็นเสียงข้างมาก

ทำให้รัฐบาลโอบามาต้องเผชิญ “สภาแตก” คือพรรคตรงข้ามคุมสภาล่าง ส่งผลให้การผ่านกฎหมายต่างๆ หลังจากนั้นทำได้ยากขึ้น (เช่น กฎหมายคนเข้าเมือง หรือมาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจเพิ่มเติม) นอกจากนี้ กระแสทีปาร์ตี้ยังกดดันให้การเมืองอเมริกันโดยรวมขยับไปทางขวา อาทิ นักการเมืองรีพับลิกันจำนวนมากต้องปรับตัวให้สอดคล้องกับแนวคิดทีปาร์ตี้ในการหาเสียงเพื่อเอาใจฐานเสียงกลุ่มนี้

🎯 บทสรุป: การประท้วงของกลุ่มทีปาร์ตี้เป็นตัวอย่างว่าการเคลื่อนไหวของประชาชนสามารถเปลี่ยนสมการทางการเมืองได้อย่างมาก แม้ไม่ใช่การประท้วงขับไล่ผู้นำโดยตรง แต่ก็สะท้อนความไม่พอใจต่อทิศทางนโยบายของประธานาธิบดี และสามารถสร้างแรงสะเทือนจนเปลี่ยนดุลอำนาจในสภาคองเกรส ขบวนการทีปาร์ตี้ยังถือเป็นจุดเริ่มต้นของความแตกแยกทางการเมืองแบบสุดขั้วในยุคถัดมา ที่นำไปสู่ปรากฏการณ์อย่างการขึ้นมาของโดนัลด์ ทรัมป์ในเวลาต่อมา

7️⃣ ค.ศ. 2017: เสียงค้านทั่วประเทศต้อนรับการขึ้นสู่อำนาจของโดนัลด์ ทรัมป์

การเลือกตั้งประธานาธิบดีปี 2016 นับเป็นจุดเปลี่ยนที่สำคัญในการเมืองสหรัฐฯ เมื่อโดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) ผู้สมัครจากพรรครีพับลิกันซึ่งไม่เคยมีประสบการณ์การเมืองมาก่อน คว้าชัยชนะเหนือฮิลลารี คลินตัน คู่แข่งจากพรรคเดโมแครต โดยทรัมป์ได้คะแนนคณะผู้เลือกตั้ง (Electoral College) มากกว่า แม้คลินตันจะได้คะแนนเสียงประชาชนรวมทั่วประเทศ (Popular Vote) มากกว่าก็ตาม

ความแตกแยกในการเมืองอเมริกันรุนแรงขึ้นมากในช่วงหาเสียง เนื่องจากทรัมป์ใช้สไตล์การหาเสียงที่ดุดันและมักกล่าววาจาก้าวร้าวต่อหลายกลุ่ม ทั้งผู้อพยพ ชาวมุสลิม และผู้หญิง สิ่งนี้ทำให้ทันทีที่เขาได้รับชัยชนะ ก็เกิดกระแส “ต่อต้านทรัมป์” (Anti-Trump) ขึ้นในหมู่ผู้ที่ไม่สนับสนุนเขา

👉🏻 เหตุการณ์ประท้วงใหญ่: หนึ่งวันหลังพิธีสาบานตนรับตำแหน่งของประธานาธิบดีทรัมป์ (ซึ่งจัดขึ้นวันที่ 20 มกราคม 2017) ประชาชนจำนวนมหาศาลได้ออกมาชุมนุมเดินขบวนทั่วสหรัฐฯ และในอีกหลายประเทศในการเคลื่อนไหวที่เรียกว่า “Women’s March” (การเดินขบวนของสตรี) เมื่อวันที่ 21 มกราคม 2017

การเดินขบวนครั้งนี้จัดขึ้นเพื่อสนับสนุนสิทธิสตรีและสิทธิพลเมือง รวมถึงประท้วงแนวนโยบายของทรัมป์ที่หลายฝ่ายมองว่าจะกระทบต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชน เช่น นโยบายกีดกันผู้อพยพ และท่าทีไม่ให้ความสำคัญกับสิทธิสตรีของเขา

ความเคลื่อนไหวเริ่มต้นจากการชวนกันผ่านเครือข่ายสังคมออนไลน์ และขยายตัวเป็นปรากฏการณ์ระดับชาติและระดับโลก มีการจัดเดินขบวน “พี่น้อง” พร้อมกันในเมืองต่างๆ กว่า 670 แห่ง ผลคือมีผู้เข้าร่วมทั่วสหรัฐฯ มากถึงประมาณ 3.3–4.6 ล้านคน และถ้านับทั่วโลกคาดว่าประมาณ 5 ล้านคน ทำให้เหตุการณ์นี้กลายเป็นการชุมนุมในวันเดียวที่มีผู้เข้าร่วมมากที่สุดในประวัติศาสตร์สหรัฐฯ

ขณะที่ใจกลางการเดินขบวนหลักที่กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. มีผู้เข้าร่วมราว 500,000 คน (มากเป็นสองเท่าของจำนวนผู้เข้าร่วมพิธีสาบานตนของทรัมป์เองในวันก่อนหน้า) ผู้ชุมนุมจำนวนมากสวมหมวกไหมพรมสีชมพู (“pussyhats”) ซึ่งกลายเป็นสัญลักษณ์เชิงล้อเลียนคำพูดหยาบคายของทรัมป์ที่เคยพูดถึงการลวนลามผู้หญิง

นอกจาก Women’s March แล้ว ตลอดปีแรกของประธานาธิบดีทรัมป์ยังมีการประท้วงนโยบายต่างๆ ของเขาเป็นระยะ ไม่ว่าจะเป็นการชุมนุมตามสนามบินใหญ่หลายแห่งทั่วประเทศเพื่อต่อต้านคำสั่งพิเศษของทรัมป์ที่ห้ามคนจากประเทศมุสลิมบางประเทศเดินทางเข้าสหรัฐฯ (นโยบาย Travel Ban) ในปี 2017

หรือการประท้วงต่อต้านนโยบายแยกครอบครัวผู้อพยพที่ชายแดนเม็กซิโกในปี 2018 รวมถึงการชุมนุมเรียกร้องความยุติธรรมเชื้อชาติ (Black Lives Matter) ครั้งใหญ่ในปี 2020 ที่เกิดขึ้นระหว่างที่ทรัมป์ดำรงตำแหน่ง ซึ่งแม้จุดประสงค์หลักจะประท้วงตำรวจที่ใช้ความรุนแรงต่อคนผิวดำ แต่ผู้นำอย่างทรัมป์ก็ถูกวิจารณ์ว่าโหมไฟความขัดแย้งให้รุนแรงยิ่งขึ้น

🎯 ผลที่ตามมา: การประท้วงที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องในยุคทรัมป์สะท้อนความแตกแยกของสังคมอเมริกันที่ลึกซึ้ง ประธานาธิบดีทรัมป์ปกครองด้วยแนวทางแข็งกร้าวและตอบโต้ผู้เห็นต่างอย่างเผ็ดร้อน ทำให้เกิดบรรยากาศ “สองขั้ว” ตลอดสมัย

การเดินขบวนใหญ่อย่าง Women’s March ส่งสัญญาณว่าฝ่ายต่อต้านทรัมป์มีพลังและความมุ่งมั่นสูง ยิ่งกว่านั้น ความตื่นตัวทางการเมืองของประชาชนกลุ่มต่างๆ ยังนำไปสู่การออกมาใช้สิทธิ์เลือกตั้งกลางเทอมปี 2018 อย่างล้นหลาม จนพรรคเดโมแครตสามารถยึดครองเสียงข้างมากในสภาผู้แทนราษฎรได้อีกครั้ง ซึ่งกลายเป็นปัจจัยสำคัญในเหตุการณ์ถอดถอนประธานาธิบดีที่จะเกิดขึ้นตามมา

8️⃣ ค.ศ. 2019: การถอดถอนโดนัลด์ ทรัมป์ครั้งแรก – คดีขอความช่วยเหลือจากยูเครน

แม้ว่าประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์จะเผชิญการประท้วงบนท้องถนนอย่างต่อเนื่อง แต่สิ่งที่สร้างแรงสะเทือนยิ่งกว่าคือการที่สภาคองเกรสเริ่มกระบวนการถอดถอนเขาอย่างเป็นทางการในช่วงปลายปี ค.ศ. 2019

เรื่องราวเริ่มขึ้นเมื่อเดือนกันยายนปีนั้น มีผู้เปิดโปง (whistleblower) รายงานว่าในการสนทนาทางโทรศัพท์ระหว่างทรัมป์กับประธานาธิบดียูเครน (โวโลดีเมียร์ เซเลนสกี) ทรัมป์ได้กดดันให้อีกฝ่ายช่วยสอบสวนโจ ไบเดน คู่แข่งคนสำคัญจากพรรคเดโมแครต โดยบอกเป็นนัยว่าจะยับยั้งความช่วยเหลือทางการทหารแก่ยูเครนหากไม่ทำตาม

กล่าวคือ ทรัมป์ถูกกล่าวหาว่า ใช้อำนาจประธานาธิบดีแสวงหาผลประโยชน์ทางการเมืองส่วนตัว ด้วยการขอความช่วยเหลือจากรัฐบาลต่างชาติให้แทรกแซงการเลือกตั้งสหรัฐฯ ที่กำลังจะมาถึง (การเลือกตั้งปี 2020)

เมื่อเรื่องนี้ถูกเปิดเผยต่อสาธารณะ สภาผู้แทนราษฎร (ซึ่งขณะนั้นพรรคเดโมแครตครองเสียงข้างมาก) จึงเริ่มการไต่สวนและดำเนินกระบวนการถอดถอนทรัมป์ทันที ผลการลงมติเมื่อวันที่ 18 ธันวาคม ค.ศ. 2019 สภาผู้แทนฯ มีมติถอดถอนประธานาธิบดีทรัมป์อย่างเป็นทางการใน 2 ข้อหา ได้แก่ การใช้อำนาจในทางมิชอบ (abuse of power) และ การขัดขวางการทำงานของสภาคองเกรส (obstruction of Congress) โดยคะแนนเสียงในข้อหาแรกคือ 230 ต่อ 197 (เสียงส่วนใหญ่เห็นชอบให้ถอดถอน ขณะที่สมาชิกพรรคของทรัมป์คัดค้านเกือบทั้งหมด)

การลงมติครั้งนี้ทำให้ทรัมป์กลายเป็นประธานาธิบดีสหรัฐฯ คนที่ 3 ในประวัติศาสตร์ที่ถูกสภาผู้แทนฯ ลงมติถอดถอน ต่อจากแอนดรูว์ จอห์นสันและบิล คลินตัน การถอดถอนครั้งนี้มีสาเหตุมาจากความกังวลว่าการกระทำของทรัมป์ในกรณียูเครนอาจบ่อนทำลายความสุจริตยุติธรรมของการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐฯ เอง

อย่างไรก็ตาม เช่นเดียวกับกรณีคลินตัน คำตัดสินสุดท้ายอยู่ที่วุฒิสภา ซึ่ง ณ ขณะนั้นพรรครีพับลิกันของทรัมป์เป็นฝ่ายคุมเสียงข้างมาก วุฒิสภาได้เปิดการไต่สวนระหว่างเดือนมกราคมถึงต้นกุมภาพันธ์ 2020 และเมื่อถึงวันที่ 5 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2020 วุฒิสภาก็ลงมติให้ทรัมป์ พ้นข้อกล่าวหา ในทุกข้อหา

โดยคะแนนเสียงเป็นไปตามสายพรรคเกือบทั้งหมด (เสียงสนับสนุนให้ลงโทษไม่ถึงสองในสามตามที่รัฐธรรมนูญกำหนด) มีวุฒิสมาชิกรีพับลิกันเพียงคนเดียว (มิตต์ รอมนีย์) ที่ข้ามฝั่งมาร่วมลงมติเอาผิดทรัมป์ในข้อหาหนึ่ง แต่ก็ไม่มากพอที่จะทำให้ทรัมป์ถูกปลดจากตำแหน่งได้ นั่นหมายความว่าทรัมป์รอดจากการถูกถอดถอนครั้งแรก และดำรงตำแหน่งต่อไปเพื่อเตรียมลงเลือกตั้งสมัยที่สอง

🎯 บทสรุป: การถอดถอนทรัมป์ในปี 2019 แสดงให้เห็นถึงการใช้อำนาจถ่วงดุลของสภาคองเกรสต่อฝ่ายบริหารอย่างเข้มแข็ง ท่ามกลางบรรยากาศการเมืองที่แตกแยก การกระทำของทรัมป์ในกรณียูเครนถูกมองว่าเป็นภัยต่อความซื่อสัตย์ของการเลือกตั้ง จึงถูกยื่นถอดถอน แต่ผลสุดท้ายด้วยดุลกำลังทางการเมืองในวุฒิสภาที่อยู่ฝ่ายเดียวกับทรัมป์ เขาจึงรอดพ้นจากการถูกปลด

เหตุการณ์นี้สะท้อนว่ากระบวนการถอดถอนในสหรัฐฯ นอกจากจะพึ่งพาความถูกต้องตามข้อเท็จจริงแล้ว ยังเกี่ยวพันกับความจงรักภักดีต่อพรรคของนักการเมืองอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

9️⃣ ค.ศ. 2021: จลาจลรัฐสภาและการถอดถอนทรัมป์ครั้งที่สอง

หลังจากทรัมป์รอดพ้นจากการถอดถอนครั้งแรกได้ไม่นาน สหรัฐฯ ก็เจอบททดสอบครั้งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งของประชาธิปไตยตนเอง ในการเลือกตั้งปลายปี 2020 ทรัมป์พ่ายแพ้ให้แก่โจ ไบเดน ผู้ท้าชิงจากพรรคเดโมแครต แต่ทรัมป์กลับไม่ยอมรับผลการเลือกตั้ง โดยอ้าง (ปราศจากหลักฐาน) ว่ามีการโกงคะแนนเสียงอย่างมโหฬารทั่วประเทศ

เขาพยายามดำเนินการทางกฎหมายหลายสิบคดีเพื่อพลิกผล แต่ศาลยกคำร้องทั้งหมด และเมื่อถึงวันที่ 6 มกราคม ค.ศ. 2021 ซึ่งเป็นวันที่รัฐสภาจะนับคะแนนเลือกตั้งอย่างเป็นทางการเพื่อรับรองชัยชนะของไบเดน ทรัมป์ได้จัดการชุมนุมใหญ่ใกล้ทำเนียบขาว เขาปลุกเร้าให้ผู้สนับสนุน “ต่อสู้ให้ถึงที่สุด” โดยอ้างว่า “ถ้าพวกคุณไม่สู้ประเทศชาติจะไม่เหลืออะไรอีกแล้ว”

จากนั้นฝูงชนจำนวนหนึ่งก็เคลื่อนขบวนไปอาคารรัฐสภาและบานปลายเป็นเหตุจลาจล ผู้สนับสนุนทรัมป์บางส่วนบุกเข้าไปในอาคารรัฐสภา สร้างความเสียหายและขัดขวางการประชุมรับรองผลเลือกตั้งชั่วคราว เหตุการณ์นี้ทำให้มีผู้เสียชีวิต 5 ราย (รวมเจ้าหน้าที่ตำรวจรัฐสภา) และสร้างความตื่นตระหนกไปทั่วโลก เพราะสหรัฐฯ ไม่เคยเกิดเหตุฝูงชนจู่โจมรัฐสภาเช่นนี้มาก่อนในยุคสมัยใหม่

ผลจากเหตุจลาจลวันที่ 6 มกราคม 2021 ทำให้เสียงเรียกร้องให้ลงโทษทรัมป์ดังขึ้นทันที โดยไม่เพียงแต่ฝ่ายเดโมแครต แต่สมาชิกพรรครีพับลิกันบางส่วนก็ระบุว่าทรัมป์ “ล้ำเส้น” เกินรับได้

โดยในวันที่ 13 มกราคม 2021 เพียงหนึ่งสัปดาห์หลังเหตุการณ์ สภาผู้แทนราษฎรสหรัฐฯ ได้ลงมติ ถอดถอนโดนัลด์ ทรัมป์เป็นครั้งที่สอง ในข้อหา “ยุยงปลุกปั่นให้เกิดการจลาจล” จากกรณีความรุนแรงที่รัฐสภา โดยเสียงลงคะแนนในครั้งนี้คือ 232 ต่อ 197 โดยมีสมาชิกพรรครีพับลิกันถึง 10 คนโหวตเห็นชอบกับพรรคเดโมแครตให้ถอดถอนทรัมป์

ถือเป็นการถอดถอนประธานาธิบดีที่ได้รับการสนับสนุนข้ามพรรคมากที่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์ และทำให้ทรัมป์สร้างประวัติศาสตร์ (ในทางลบ) โดยเป็นประธานาธิบดีอเมริกันคนเดียวที่ถูกสภาผู้แทนฯ ลงมติถอดถอนถึงสองครั้งในสมัยเดียว

อย่างไรก็ดี ขั้นตอนสุดท้ายยังคงอยู่ที่วุฒิสภาซึ่งแม้ขณะนั้นสมัยของทรัมป์จะสิ้นสุดลง (ไบเดนเข้ารับตำแหน่งเมื่อ 20 ม.ค. 2021) แต่วุฒิสภาก็ตัดสินใจเดินหน้าพิจารณาคดีถอดถอนอดีตประธานาธิบดีทรัมป์ต่อไป

การพิจารณาคดีมีขึ้นในเดือนกุมภาพันธ์ 2021 และเมื่อวันที่ 13 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2021 วุฒิสภาก็ลงมติปรากฏว่ามีสมาชิกวุฒิสภาถึง 57 คนที่เห็นชอบว่าทรัมป์มีความผิด (รวมรีพับลิกัน 7 คน) มากกว่าในการถอดถอนครั้งแรก แต่กระนั้นก็ยังไม่ถึงเกณฑ์ 67 เสียง (สองในสามของวุฒิสภา) ทำให้ทรัมป์พ้นผิดไปตามกฎหมายอีกครั้ง ส่งผลให้เขายังมีสิทธิ์ลงสมัครรับเลือกตั้งในอนาคตต่อไป (หากวุฒิสภาลงโทษเขาจะถูกตัดสิทธิ์ดำรงตำแหน่งอีก)

แม้ผลลัพธ์จะเป็นการพ้นผิดตามกฎหมาย แต่การถอดถอนครั้งที่สองนี้ถือว่ามีนัยสำคัญมาก ฝ่ายเสียงข้างมากของวุฒิสภา (ทั้งเดโมแครตและรีพับลิกันบางส่วน) ได้บันทึกในประวัติศาสตร์ว่าทรัมป์สมควรถูกประณามจากบทบาทในการปลุกระดมเหตุรุนแรงที่บ่อนทำลายธรรมเนียมประชาธิปไตยที่จะมีการเปลี่ยนผ่านอำนาจโดยสงบ

เหตุการณ์วันที่ 6 มกราคมทำให้ชาวอเมริกันจำนวนไม่น้อยในทุกฝั่งการเมือง “ตาสว่าง” ถึงอันตรายของวาทกรรมการเมืองที่ไม่รับผิดชอบ และนำไปสู่การแตกหักระหว่างทรัมป์กับแกนนำรีพับลิกันบางคนในภายหลัง (ผู้นำพรรครีพับลิกันในวุฒิสภา มิทช์ แม็คคอนเนลล์ ถึงกับกล่าวหลังการลงมติว่าทรัมป์มีส่วนรับผิดชอบจริง แม้เขาจะโหวตยกฟ้องเพราะเห็นว่าทรัมป์พ้นตำแหน่งแล้วก็ตาม)

🎯 บทสรุป: การถอดถอนทรัมป์ครั้งที่สองยืนยันหลักการว่าแม้ประธานาธิบดีจะทรงอำนาจเพียงใด ก็ไม่อยู่เหนือการตรวจสอบของรัฐสภาและเสียงประชาชน เหตุจลาจลรัฐสภาทำให้สมาชิกสภาจำนวนหนึ่งจากพรรคเดียวกับทรัมป์ยังต้องโหวตลงโทษเขา แสดงให้เห็นว่าความจงรักภักดีต่อรัฐธรรมนูญและความสงบเรียบร้อยของประเทศถูกยึดถือเหนือความจงรักภักดีต่อพรรคในห้วงเวลาวิกฤต

อย่างไรก็ตาม ด้วยกลไกการลงมติที่ต้องการเสียงข้างมากพิเศษ ทรัมป์ก็ยังรอดพ้นการถูกลงโทษตามกฎหมายไปได้ ทำให้สหรัฐฯ ยังคงไม่เคยมีประธานาธิบดีคนใดที่ถูกถอดถอนออกจากตำแหน่งโดยสมบูรณ์ผ่านกระบวนการนี้ (เพราะทุกกรณีวุฒิสภาไม่ลงมติลงโทษ) ซึ่งก็นับว่าเป็นโชคดีของระบอบที่ไม่ต้องเผชิญสุญญากาศ แต่ขณะเดียวกันก็ทิ้งคำถามถึงความยับยั้งชั่งใจของผู้ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีในอนาคตด้วย

📜 ทำเนียบการถอดถอนประธานาธิบดีสหรัฐฯ (หลังสงครามโลกครั้งที่ 2)

ริชาร์ด นิกสัน (1974) – กระบวนการถอดถอนเริ่มต้นจากคดีวอเตอร์เกต แต่ยังไม่ทันลงมติในสภาผู้แทนฯ นิกสันลาออกจากตำแหน่งเสียก่อน เพื่อหลีกเลี่ยงการถูกถอดถอนอย่างแน่นอน

บิล คลินตัน (1998) – สภาผู้แทนฯ ลงมติถอดถอนในข้อหาให้การเท็จและขัดขวางกระบวนการยุติธรรม แต่ วุฒิสภาลงมติยกฟ้อง ในปี 1999 ทำให้คลินตันไม่ถูกปลดออกและอยู่จนครบวาระ

โดนัลด์ ทรัมป์ (2019) – สภาผู้แทนฯ ลงมติถอดถอนครั้งแรกในข้อหาใช้อำนาจมิชอบและขัดขวางสภาฯ จากกรณียูเครน แต่ วุฒิสภายกฟ้อง ในต้นปี 2020

โดนัลด์ ทรัมป์ (2021) – สภาผู้แทนฯ ลงมติถอดถอนครั้งที่สองในข้อหายุยงให้เกิดจลาจล (หลังเหตุบุกยึดรัฐสภา) โดยมีเสียงสนับสนุนจากทั้งสองพรรคมากที่สุดเท่าที่เคยมีมา อย่างไรก็ตาม วุฒิสภายกฟ้อง ในเดือนกุมภาพันธ์ 2021 เพราะคะแนนเสียงลงโทษไม่ถึงสองในสาม (ได้ 57 จากที่ต้องการ 67)

จากรายชื่อข้างต้นจะเห็นได้ว่า ยังไม่เคยมีประธานาธิบดีสหรัฐฯ คนใดหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่ถูกถอดถอนออกจากตำแหน่งโดยสมบูรณ์ผ่านการลงมติของรัฐสภา โดยส่วนใหญ่แล้วกระบวนการจะยุติลงเมื่อวุฒิสภาไม่ลงโทษ หรือในกรณีนิกสันคือประธานาธิบดีลาออกเองก่อนที่จะถูกปลด

🎯 เสียงประชาชนและการถอดถอน – บทเรียนแห่งประชาธิปไตยอเมริกัน

เหตุการณ์ทั้งหมดที่เล่ามานี้ ไม่ว่าจะเป็นการประท้วงของประชาชนบนท้องถนนหรือกระบวนการถอดถอนประธานาธิบดีโดยรัฐสภา ล้วนสะท้อนให้เห็นถึงกลไกการตรวจสอบและถ่วงดุลในระบอบประชาธิปไตยแบบอเมริกัน

ในด้านหนึ่ง เสียงของมวลชนสามารถกดดันให้ผู้นำต้องปรับเปลี่ยนนโยบายหรือแม้แต่ก้าวลงจากเวทีการเมือง (เช่น การประท้วงสงครามเวียดนามที่ทำให้จอห์นสันไม่ลงเลือกตั้งใหม่ และกระแสต้านสงคราม/นโยบายอื่นๆ ที่ส่งผลต่อคะแนนนิยมของหลายรัฐบาล)

อีกด้านหนึ่ง สภานิติบัญญัติซึ่งประกอบด้วยผู้แทนประชาชนก็มีอำนาจตามรัฐธรรมนูญในการเอาผิดประธานาธิบดีที่กระทำการฝ่าฝืนกฎหมายหรือใช้อำนาจโดยมิชอบ ผ่านกระบวนการถอดถอนที่ถูกนำมาใช้ในกรณีร้ายแรง

หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นต้นมา สหรัฐฯ เจอทั้งสงครามร้อนและสงครามเย็น เจอทั้งยุคเฟื่องฟูและยุคตกต่ำทางเศรษฐกิจ ผู้นำประเทศแต่ละคนต้องเผชิญความท้าทายต่างกันไป แต่ทุกยุคสมัยก็มีจุดร่วมคือ ประชาชนจะลุกขึ้นมาแสดงพลังเมื่อไม่เห็นด้วยกับทิศทางของประเทศ และ รัฐสภาจะทำหน้าที่เมื่อเห็นว่าผู้นำล้ำเส้นอำนาจของตน

⚠️ บางครั้งเสียงประชาชนก็ชนะ (เช่น ทำให้รัฐบาลต้องเปลี่ยนแปลงหรือยุติสงคราม) บางครั้งกระบวนการถอดถอนก็ทำให้เกิดการลงโทษในทางการเมือง แม้ไม่ถึงขั้นปลดผู้นำ แต่อย่างน้อยก็ถือเป็น “ตราบาป” ประทับไว้ (เช่น คลินตันและทรัมป์ที่ถูกตราหน้าว่าเคยโดนถอดถอน)

เรื่องราวเหล่านี้ให้บทเรียนว่าระบอบประชาธิปไตยนั้นเข้มแข็งได้ก็ด้วยการมีส่วนร่วมของประชาชนและการทำงานของสถาบันการเมืองที่โปร่งใส ตรวจสอบได้ สหรัฐอเมริกาเองยังต้องเรียนรู้จากอดีต ปรับปรุงกติกาและสมานแผลความแตกแยกภายในอยู่ตลอดเวลา

เส้นทางประวัติศาสตร์ที่เต็มไปด้วยการประท้วงและการถอดถอนนี้ จึงทั้งน่าติดตามและให้ข้อคิดเตือนใจแก่นักประชาธิปไตยทั่วโลกว่าการมีผู้นำที่มาจากการเลือกตั้งไม่ได้หมายความว่าจะตรวจสอบไม่ได้ และเสียงของประชาชนก็เป็นพลังที่ไม่มีวันถูกมองข้ามไปได้ง่ายๆ ในการกำหนดอนาคตประเทศเสมอ

‼️ ปล. อีกบทเรียนนึงก็คือ… ทรัมป์ ก็หาได้แคร์ไม่ ดังนั้นการประท้วงที่เพิ่งเกิดขึ้นมานี้ คงไม่ได้มีผลอะไรค่ะ

โฆษณา

ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน

🇻🇮 ประท้วงประธานาธิบดีสหรัฐฯ: สู้ได้ ร้องได้ แต่ชนะมั้ย ไม่รู้ 🇺🇸

ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน