พระเทวทัต: ตัวร้าย หรือครูในคราบวิบากกรรม?
ถ้าเราพูดถึง “พระเทวทัต” ในวงสนทนาธรรม หลายคนมักจะถอนหายใจเบาๆ หรือส่ายหน้าอย่างรู้กันว่า “โอ้…องค์นี้ล่ะตัวปัญหา” เพราะในพระไตรปิฎก เทวทัตต์คือบุคคลที่พยายามลอบปลงพระชนม์พระพุทธเจ้า จุดชนวนความแตกแยกในสงฆ์ และในที่สุดก็ถูกตรัสพยากรณ์ว่าจะตกนรกสิ้นกัปสิ้นกัลป์
แต่ถ้าถามว่าเราควรจำเขาเพียงในฐานะ “คนชั่ว” หรือไม่? อาจไม่ง่ายขนาดนั้น
---
1. อสัทธรรม ๘ ประการที่ครอบงำจิตใจเทวทัต
พระพุทธเจ้าตรัสชัดว่า เทวทัตถูกย่ำยีด้วย อสัทธรรม ได้แก่:
ความลุ่มหลงในลาภ ยศ สักการะ
ความทุกข์ทรมานจากการเสื่อมลาภ เสื่อมยศ
ความปรารถนาลามก
การคบมิตรชั่ว
นี่ไม่ใช่แค่ลิสต์ของความชั่วร้ายในเชิงศีลธรรม แต่เป็นภาพสะท้อนของ “แรงจูงใจภายใน” ที่ไม่ต่างจากใจคนในยุคนี้
---
2. วาจาไม่เป็นที่รัก กับความจำเป็นในการพูดความจริง
ตอนที่อภัยราชกุมารมาทดสอบพระพุทธเจ้า ตามแผนนิครนถ์นาฏบุตร พระพุทธองค์ตรัสถึงความจริงอย่างมีแง่มุมว่า:
> “ตถาคตจักกล่าววาจาอันไม่เป็นที่รัก... หากเป็นวาจาที่จริง เป็นประโยชน์ และควรแก่กาล”
คำพยากรณ์ว่าเทวทัตจะตกนรกตลอดกัปจึงไม่ใช่คำสาป หากเป็น การพูดความจริง ในกาลที่ควร เพราะเป็นเรื่องจำเป็นต่อการตัดไฟแต่ต้นลม มิให้หมู่สงฆ์สั่นคลอนด้วยความหลงผิด
---
3. เทวทัตเป็น "กระจก" ให้เราเห็นตัวเองในด้านมืด
ในเทวทัต มีสิ่งที่เตือนใจเราว่า แม้ผู้เริ่มต้นด้วยศรัทธา (เทวทัตบวชกับพระพุทธเจ้า) ก็สามารถ “แปรเปลี่ยน” ได้เมื่อจิตไม่ได้รับการครอบงำด้วยสติ
บางคนบรรลุฤทธิ์ทางใจเล็กน้อย ก็นึกว่า “พอแล้ว” – หลงไปว่าเป็นที่สุด ทั้งที่เป็นเพียงจุดเริ่มต้น
---
4. สิ่งที่ฆ่าต้นไม้ ไม่ใช่คนนอก แต่คือผลของมันเอง
> “ผลกล้วยย่อมฆ่าต้นกล้วย ขุยไผ่ฆ่าไม้ไผ่ ดอกฆ่าไม้อ้อ สักการะฆ่าคนชั่ว เหมือนลูกในท้องฆ่าแม่ม้าอัสดร”
— พระพุทธเจ้า (เทวทัตสูตร)
นี่คือบทเรียนสำคัญที่สุด เทวทัตไม่ได้พินาศเพราะศัตรูภายนอก แต่เพราะ ผลของกรรมในจิตใจของตนเอง ที่เติบโตจนกลืนตัวเอง — เหมือนต้นไม้ที่ถูกทำลายจากดอก ผลของตัวเอง
---
เราจะเรียนรู้อะไรจากพระเทวทัตได้บ้าง?
อย่าหลงลาภ ยศ หรือสรรเสริญ เพราะสิ่งเหล่านี้เป็นเหมือน "ขุยไผ่" ที่ผลิขึ้นมาทำลายตัวต้นเอง หากไม่มีปัญญารู้ทัน
จงระวังมิตรชั่ว เพราะการคบคนผิดอาจนำพาให้เราหลงทางไกล
แม้คำพูดที่ไม่เป็นที่รัก แต่ถ้าเป็นจริง และเมตตาในเจตนา — จงกล้าพูด
ในที่สุด พระเทวทัตกลายเป็นภาพเตือนใจ ที่มีค่ามากกว่าตัวร้ายในเรื่อง เป็นครูที่สะท้อนด้านที่เราเองก็อาจเป็นได้ หากขาดสติ ศีล สมาธิ ปัญญา
---
#ธรรมะจากพระโอษฐ์
#พระเทวทัต
#ตัวอย่างของวิบากกรรม
#ครูในคราบศัตรู
#ลาภยศฆ่าจิตใจ
#คำพูดที่ควรแก่กาล
P.S. หากใครสนใจอ่านเพิ่มเติม “45 เรื่องราวของพระเทวทัต” จากพระไตรปิฎกฉบับหลวง มีให้ศึกษาบนเว็บไซต์ อนาคามี — อ่านแล้วอาจมองชีวิต และความผิดพลาดของคนรอบตัว ด้วยสายตาใหม่ที่เปี่ยมด้วยเมตตาและปัญญา.
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
