องค์ประกอบของความสำเร็จ : บทวิเคราะห์กลุ่มเกษตรกรทำสวนฮักน้ำจาง
ผมเขียนเรื่อง การระเบิดจากข้างใน : หลักการพัฒนาที่ยั่งยืน หลายประเด็นที่เดาไว้เป็นไปตามคาด จากการสืบค้นงานวิจัยของ บุญฑรรณ วิงวอน และคณะ (2564) ศึกษาบทบาทธรรมนูญกลไกการขับเคลื่อนวิสาหกิจชุมชนให้เกิดความเข้มแข็ง กรณีศึกษา กลุ่มเกษตรกรทำสวนฮักน้ำจาง บ้านนากว้าวกิ่ว อ.แม่ทะ จ.ลำปาง ได้ทำการวิเคราะห์ SWOT และสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้องถึง 66 คน เพื่อสังเคราะห์เนื้อหาและสรุปผลการวิจัย
ผมสรุปจากบทความวิจัย และเสริมมุมองของตัวเองในการสร้าง "ธรรมนูญชุมชน" ที่ประสบความสำเร็จจริง มีองค์ประกอบสำคัญ ดังนี้
1. ผู้นำ (Leader) จุดแข็งสำคัญที่สุดในการขับเคลื่อนกลุ่มให้ดำเนินไปในทิศทางเดียวกัน คือ ภาวะผู้นำของคนที่เป็นผู้นำกลุ่ม ต้องมีบารมีทำให้สมาชิกยอมรับและปฏิบัติตาม ตรงนี้เป็นหัวใจหลักที่ยึดเหนี่ยวค่านิยมสมาชิก ซึ่งผมคิดว่าต้องเป็นผู้นำแบบธรรมชาติ ไม่ใช่ผู้นำที่ถูกแต่งตั้งมาจากอำนาจทางการ
2. ฉันทามติ (Consensusn) การสร้างธรรมนูญที่เป็นข้อตกลงร่วม ต้องเกิดจากความเห็นพ้องต้องกันของสมาชิก บางเรื่องทุกคนอาจไม่เห็นด้วยทั้งหมด แต่ต้องสามารถยอมรับเงื่อนไขได้ ลองคิดดูสมาชิก 50 ครัวเรือน การหาฉันทามติคงไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ต้องทำ ต้องสร้าง ต้องพัฒนา ฉันทามติทำให้ธรรมนูญมีความศักดิ์สิทธิ์
3. ความเป็นเจ้าของ (Ownership) สมาชิกทุกคนต้องมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ มีส่วนร่วมในการกำหนดกระบวนการ มีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหา และมีส่วนร่วมในการรับผลประโยชน์ เพื่อทำให้เกิดความรู้สึกเป็นเจ้าของกลุ่ม และผลักดันให้ทุกคนทำหน้าที่อย่างดีที่สุด
4. ความเหมาะสมของทรัพยากร (Resource suitability) ต้องเลือกประกอบการที่สอดคล้องกับทุนทางสังคม ทั้งทรัพยากร ความถนัดของสมาชิก สภาพภูมิอากาศ / ประเทศ หากเลือกทำผลิตภัณฑ์อื่นคงไม่ประสบความสำเร็จ ดังนั้นต้องวิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน เพื่อกำหนดทิศทางการดำเนินการที่เหมาะสม
5. สอดคล้องกับทิศทางของสัมคม (Social Alignment) วิถีการทำเกษตรที่เปลี่ยนจากการใช้สารเคมีเป็นแบบอินทรีย์ สอดคล้องกับเทรนด์การดูแลสุขภาพ การบริโภคอาหารปลอดภัย เศรษฐกิจสีเขียว และสอดคล้องกับการพัฒนาความยั่งยืนของสหประชาชาติ (SDGs) ทำให้โอกาสประสบความสำเร็จมีมากขึ้น
6. การสนับสนุนของภาครัฐ (Public Organisation Support) งานวิจัยสรุปหน่วยงานรัฐที่เข้ามาสนับสนุน จำนวน 9 แห่ง เช่น เกษตรจังหวัดดำเนินการขึ้นทะเบียนเป็นวิสาหกิจ สหกรณ์จังหวัดช่วยเหลือจัดทำระบบบัญชี สถาบันการศึกษาพัฒนาองค์ความรู้ด้านก๊าซชีวภาพ การปลูก การหาตลาด เป็นต้น ปฎิเสธไม่ได้ว่าภาครัฐมีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนให้เกิดความสำเร็จง่ายขึ้น
7. ความไว้วางใจ (Trust) การขับเคลื่อนกลุ่มต้องใช้ความไว้วางระหว่างสมาชิกด้วยกันเอง หากมีคนใดคนหนึ่งโกงหรือเอาเปรียบ จะเกิดความไม่ไว้วางใจ และกลุ่มแตกสลายทันที เช่น ตัวแทนขายโกงสมาชิก ด้วยการหลอกว่าผักขายไม่หมด เป็นต้น ความไว้วางใจเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ทำให้กลุ่มดำเนินกิจการมาได้ราบรื่นถึง 18 ปี
8. การจัดการ (Management) การประกอบกิจการมีการจัดการสอดแทรกทุกขั้นตอน ทั้งการวางแผนการผลิต การตลาด การจัดการสินค้าคงเหลือ การแบ่งงานกันทำ การควบคุมคุณภาพ การสร้างเครือข่าย การพัฒนาทักษะของสมาชิก Upskill / Reskill เป็นต้น กลุ่มที่ประสบความสำเร็จต้องมีการจัดการที่ดี
9. กิจกรรมเชื่อมสัมพันธ์ (Relationship activities) กลุ่มมีกิจกรรมหลากหลาย เช่น กิจกรรมตามประเพณี กีฬาเชื่อมสัมพันธ์ ทำบุญทอดผ้าป่า การสังสรรค์ เป็นต้น กิจกรรมเหล่านี้ทำให้ความสัมพันธ์ของสมาชิกแน่นแฟ้นขึ้น เพราะมีโอกาสได้พูดคุยกัน ความไม่เป็นทางการแบบนี้ส่งผลให้กลุ่มมีความเข้มแข็ง
ทุกองค์ประกอบเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้กลุ่มวิสาหกิจดำเนินกิจการมาถึง 18 ปี มีสมาชิก 50 ครัวเรือน และที่สำคัญมีรายเฉลี่ยเพิ่มขึ้น หนี้สินลดลง เลี้ยงชีพได้จริง
อย่าลืมน่ะครับ !!
ธรรมนูญ เป็นแค่กระดาษ การนำไปปฏิบัติจริงได้ต้องอาศัยหลายสิ่งหลายอย่างผสานกันอย่างลงตัว
กฎหมายรัฐธรรมนูญก็เหมือนกัน ฟันธง !!!
#สามารถบันทึก
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
