สวัสดีปีใหม่ ๑๓ เมษายน ๒๕๖๘
เทศกาลสงกรานต์ หรือที่ฝรั่งเรียกว่า เทศกาลน้ำ Water festival หากเป็นภาษาวันรุ่น เขาจะดุเดือดถึงกับใช้คำว่า สงครามน้ำ Water war ใช้ปืนฉีดน้ำเป็นอาวุธ ยิงกันจนน้ำแป้งกระจายเกลื่อนถนนท่ามกลางความสนุกสนาน ในวันสงกรานต์
บรรพบุรุษของเราท่านมีกุศโลบายที่เป็นเลิศ นอกจากจะแก้ปัญหาด้วยการอาบน้ำ เพื่อคลายร้อนลดอุณหภูมิที่อบอ้าวในช่วงหน้าร้อนแล้ว ท่านยังมองไกลไปถึงอนาคต
ไหนๆเมื่อต้องเจอหน้าร้อนทุกปีเป็นประจำอยู่แล้ว ทำอย่างไรให้กิจกรรมนี้ได้มีความสนุกมากยิ่งขึ้น
จึงดัดแปลงเสียใหม่ ใส่คุณค่าแห่งความเป็นไทย ใช้พิธีกรรมทางศาสนาเป็นเรื่องนำ ตามไปด้วยธรรมเนียมความมีสัมมาคารวะแบบไทยๆ ที่ผู้น้อยจะให้ความเคารพต่อผู้ที่อาวุโสมากกว่า ปฏิบัติตนด้วยความสุภาพนอบน้อม พูดจาไพเราะ
เอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ดีงามของสังคมไทย ที่ทั่วโลกให้การยอมรับและชื่นชม
จนได้รับฉายาว่า แลนด์ออฟสไมล์
คำว่า “สงกรานต์” มาจากภาษาสันสกฤต มี 2 ความหมาย
ความหมายหนึ่งหมายถึง เทศกาลเนื่องในวันขึ้นปีใหม่ตามวัฒนธรรมไทย กำหนดตามสุริยคติ เป็นวันที่ 13-14-15 เมษายน วันที่ 13 คือวันมหาสงกรานต์ วันที่ 14 คือวันเนา และวันที่ 15 คือวันเถลิงศก หรือวันขึ้นปีใหม่
วันที่ 13 เมษายน เป็นวันมหาสงกรานต์ หมายถึง วันที่ดวงอาทิตย์จะเคลื่อนเข้าสู่ราศีเมษ
วันที่ 14 เมษายนเป็นวันเนา คำว่าเนา เป็นคำภาษาเขมร แปลว่า อยู่ วันนี้ถือว่าเป็นวันว่างที่อยู่ระหว่าง 2 ศก คือวันที่ 13 ศกเก่า และวันที่ 15 ที่เป็นศกใหม่
วันที่ 15 เมษายน เป็นวันเถลิงศก ถือเป็นวันที่ดวงอาทิตย์จะเข้าสู่ราศีเมษอย่างเต็มที่ จึงเป็นวันขึ้นศักราชใหม่
อีกความหมายหนึ่งของคำว่า สงกรานต์ หมายถึง เคลื่อนย้ายเข้าไป ก็สอดคล้องกับวันสงกรานต์ ที่เวลาเคลื่อนย้ายจากปีเก่าเข้าสู่ปีใหม่
ประเพณีสงกรานต์ รูปแบบดั้งเดิมตามแบบฉบับโบราณจึงดูขลัง มีค่า และสวยงาม ตามแบบฉบับของไทย
คนไทยที่ไม่เข้าใจ หรือบกพร่องในเรื่องความมีสัมมาคารวะ จะถูกตำหนิ อย่างการรดน้ำสงกรานต์ของคณะรัฐมนตรีในปีนี้ เป็นกรณีศึกษาอย่างดี ที่นายกรัฐมนตรีถูกสังคมวิพากษ์วิจารณ์ ตามที่เป็นข่าว
อาวุโส กับตำแหน่งหน้าที่ บางกรณีอาจจะไม่ใช่เรื่องเดียวกัน
ประเพณีการรดน้ำสงกรานต์ จะยึดถือความอาวุโสเป็นหลัก ความรู้ความสามารถ การผ่านร้อนผ่านหนาวจากประสบการณ์การทำงานที่ยาวนาน จะบ่งบอกให้รู้ว่าท่านเหล่านั้น มีความอาวุโส สมควรที่จะได้รับความเคารพจากสังคม
ไม่ใช่ให้เด็กรุ่นหลานมานั่งให้คุณลุงคุณป้ามารดน้ำขอพร ใครเห็นเข้าจะอายเขา แถมถูกนินทาว่าทำให้ประเพณีผิดเพี้ยน ไม่มีความเข้าใจประเพณีสงกรานต์
กิจกรรมที่สำคัญในวันสงกรานต์แบบดั้งเดิม จะเริ่มต้นด้วยพิธีกรรมทางศาสนา
มีการทำบุญตักบาตร เป็นการสร้างบุญสร้างกุศลเสริมกำลังใจให้ตัวเอง และอุทิศส่วนกุศลนั้นแก่ผู้ล่วงลับไปแล้ว
สรงน้ำพระพุทธรูป ด้วยการรดน้ำพระพุทธรูปที่บ้าน ที่วัด หรืออาจจะจัดสรงน้ำพระสงฆ์ ด้วยก็ได้
การรดน้ำ เป็นการอวยพรปีใหม่ให้กันและกัน น้ำที่รดมักใช้น้ำธรรมดา เจือด้วยน้ำหอม และโรยด้วยกลีบดอกไม้สีสันสวยงาม
บังสุกุลอัฐิ กระดูกญาติผู้ใหญ่ที่ตายแล้ว มักก่อเป็นเจดีย์ แล้วนิมนต์พระไปบังสุกุล
การรดน้ำผู้ใหญ่ คือการไปอวยพร และขอพรจากผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ ครูบาอาจารย์ ผู้ใหญ่มักจะนั่งให้ผู้ที่รดน้ำ เอาน้ำเจือน้ำหอมรดที่มือของท่าน แล้วท่านก็จะให้ศีลให้พรกลับมา
การดำหัว จุดประสงค์คล้ายกับการรดน้ำทางภาคกลาง พบเห็นได้ทางภาคเหนือ การดำหัวทำเพื่อแสดงเราเคารพนับถือต่อพระ ผู้สูงอายุ คือการขอขมาในสิ่งที่ได้ล่วงเกินไปแล้ว หรือ การขอพรปีใหม่จากผู้ใหญ่ ของที่ใช้ในการดำหัวส่วนมากมีอาภรณ์ มะพร้าว กล้วย ส้มป่อยเทียนและดอกไม้
การนำทรายเข้าวัด ทางภาคเหนือนิยมขนทรายเข้าวัดเพื่อเป็นนิมิตโชคลาภ ให้มีความสุขความเจริญ เงินทองไหลมาเทมาดุจทรายที่ขนเข้าวัด มีบางความเชื่อก็บอกว่า ว่าตลอดปี ทรายที่ติดเท้าออกไปจากวัด ถือเป็นบาป จึงต้องทำบุญด้วยการขนทรายคืนกลับเข้าวัด
การก่อเจดีย์ทราย เป็นการนำทรายมาก่อเป็นรูปร่างคล้ายเจดีย์ และประดับด้วยธงและดอกไม้สวยงามสีต่าง ๆ
การปล่อยนกปล่อยปลา ถือเป็นการล้างบาปที่ทำไว้ เป็นการทำบุญสะเดาะเคราะห์ ให้มีแต่ความสุขกายความสบายใจ ในวันขึ้นปีใหม่
องค์การยูเนสโกได้ประกาศขึ้นทะเบียนให้ประเพณีสงกรานต์ของไทย เป็นมรดกโลก ภายใต้ชื่อ Songkran in Thailand, traditional Thai New Year festival รายการมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของมนุษยชาติที่จับต้องไม่ได้ เมื่อวันที่ 6 ธันวาคม 2566
นับเป็นมรดกโลกรายการลำดับที่ 4 ของไทย ในบัญชีตัวแทนมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ
โดยก่อนหน้านี้ ยูเนสโกได้ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกให้ โขน (Khon, masked dance drama in Thailand) ในปี 2561 นวดไทย (Nuad Thai, Traditional Thai Massage) ในปี 2562 และ โนรา ของภาคใต้ (Nora, Dance Drama in Southern Thailand) ในปี 2564
มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม เป็นหมวดหมู่ในวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ที่เป็นการปฏิบัติ การแสดงออก ความรู้ ทักษะ ตลอดจนเครื่องมือ วัตถุ สิ่งประดิษฐ์ และพื้นที่ทางวัฒนธรรมต่างๆที่มีคุณค่า
และยังมีอีกมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของไทยอีกหลายรายการ ที่เตรียมพิจารณาลงทะเบียนไว้กับองค์การยูเนสโก เพื่อประกาศเป็นมรดกโลกเป็นรายการต่อไป
เทศกาลสงกรานต์ของไทยเราจึงนับเป็นซอฟเพาเวอร์ที่ทรงพลัง เป็นสื่อโฆษณาประชาสัมพันธ์ประเทศให้เป็นที่รู้จักไปทั่วโลกได้เป็นอย่างดี ดึงดูดนักท่องเที่ยวต่างชาติให้เข้ามาร่วมกิจกรรมประเพณีการเล่นน้ำสงกรานต์ในเมืองไทยมากขึ้นเรื่อยๆ สร้างรายได้ให้กับประเทศเป็นจำนวนมาก
ประเทศไทยมีของดีมากมาย โปรดช่วยกันรักษา และส่งเสริมให้เป็นมรกดกตกทอดสู่รุ่นลูก รุ่นหลานไทย และชาวโลกต่อไป
สวัสดีปีใหม่
๑๓ เมษายน ๒๕๖๘
โดย.. พี่ชื่อวิช
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
