สุขเหนือโลกของแบบ ในแบบเพลโต
ในปรัชญาของเพลโต ความสุขใน "โลกของแบบ" (World of Forms) เกี่ยวข้องกับแนวคิดว่าความสุขที่แท้จริงเกิดจากการเข้าถึงและเข้าใจ "แบบ" หรือ "อุดมคติ" (Forms) ซึ่งเป็นความจริงสูงสุดที่สมบูรณ์แบบและไม่เปลี่ยนแปลง ต่างจากโลกทางกายภาพที่เราเห็น ซึ่งเป็นเพียงเงาหรือภาพสะท้อนที่ไม่สมบูรณ์ของแบบ
โลกทางกายภาพที่เราเห็นผ่านประสาทสัมผัสเต็มไปด้วยสิ่งที่เปลี่ยนแปลงและไม่สมบูรณ์ ความสุขที่ได้จากวัตถุหรือความสุขทางกาย (เช่น ความร่ำรวย ความสุขทางเพศ) เป็นเพียงชั่วคราวและไม่ยั่งยืน เพลโตเสนอว่าเราควรหันไปแสวงหาความรู้ในโลกของแบบ ซึ่งเป็นที่ที่จิตวิญญาณจะพบความพึงพอใจที่แท้จริง
เพลโตมองว่าจิตวิญญาณของมนุษย์ประกอบด้วยสามส่วน ได้แก่ เหตุผล (reason) อารมณ์ (spirit) และความปรารถนา (appetite) ความสุขเกิดขึ้นเมื่อส่วนของเหตุผลครอบงำส่วนอื่นๆ และนำพาจิตวิญญาณให้สอดคล้องกับความดีและความจริงในโลกของแบบ
ความสุขในโลกของแบบของเพลโตคือความสุขที่เกิดจากการใช้สติปัญญาเพื่อเข้าถึงความจริงอันสมบูรณ์แบบและไม่เปลี่ยนแปลงของ "แบบ" โดยเฉพาะแบบของความดี มันเป็นความสุขที่ยั่งยืน ต่างจากความสุขชั่วคราวในโลกกายภาพ การจะบรรลุความสุขนี้ต้องฝึกฝนจิตวิญญาณให้มุ่งสู่ความรู้และความจริงผ่านการใช้เหตุผลและปรัชญา
"โลกของแบบ" ตามปรัชญาของเพลโต ต้องมุ่งเน้นไปที่การพัฒนาสติปัญญา การใช้เหตุผล และการหลุดพ้นจากความผูกพันกับโลกทางกายภาพที่ไม่สมบูรณ์ ในแต่ละวันนั้น คุณสามารถเข้าใกล้โลกของแบบได้ด้วยการหมั่นใช้ความคิดวิเคราะห์ทุกสิ่งที่ผ่านเข้ามาในประสาทสัมผัส
เช่น เมื่อเห็นดอกไม้สวยงาม ให้ถามตัวเองว่า "ความงามที่แท้จริงคืออะไร? อะไรทำให้สิ่งนี้ดูสวย?" แล้วพยายามนึกถึงความงามในแง่นามธรรมที่ไม่ขึ้นกับดอกไม้เฉพาะนั้น
เขียนบันทึกความคิดเพื่อวิเคราะห์แนวคิดต่างๆ เช่น ความงามหรือความจริง โดยพยายามมองข้ามสิ่งที่เห็นด้วยตา เช่น รูปกายของคนหรือวัตถุ
ฝึกความพอประมาณในความต้องการทางกาย เช่น การกิน ดื่ม หรือการแสวงหาความสุขทางประสาทสัมผัส โดยให้เหตุผลควบคุมความปรารถนา
หลีกเลี่ยงการหมกมุ่นกับสิ่งที่ให้ความสุขชั่วคราวต่างๆ เช่น การเสพติดโซเชียลมีเดีย ความบันเทิง จำกัดเวลาในการใช้โทรศัพท์หรือสื่อที่กระตุ้นอารมณ์ เพื่อให้จิตใจสงบและมีพื้นที่สำหรับการไตร่ตรอง
ใช้เวลาอยู่กับตัวเองในความเงียบเพื่อไตร่ตรองเกี่ยวกับชีวิต ความดี และความจริง ฝึกสมาธิเพื่อให้จิตใจสงบและมุ่งเน้นไปที่ความคิดเชิงนามธรรม แทนที่จะจมอยู่กับสิ่งรบกวนในโลกกายภาพ
เช่น ตื่นเช้ามานั่งสมาธิ 5-10 นาที โดยนึกถึงคำถาม เช่น "อะไรคือเป้าหมายสูงสุดของชีวิตฉัน?" หรือ "ฉันจะเข้าใกล้ความดีได้อย่างไร?"
ตกเย็นลองเดินเล่นออกกำลังในธรรมชาติโดยไม่ใช้โทรศัพท์ และใช้เวลาระหว่างที่เดินนั้น คิดถึงแนวคิดที่เป็นสากล เช่น ความยุติธรรมหรือความรัก
หากรู้สึกอยากไปเดินช็อปปิ้ง กิน เที่ยว ซื้อของฟุ่มเฟือย ให้หยุดและถามตัวเองว่า "สิ่งนี้จำเป็นต่อความสุขที่แท้จริงของฉันหรือไม่?" แล้วหันไปใช้เวลาศึกษาหรือทำสิ่งที่มีความหมายมากกว่า
เช่น อ่านบทความหรือหนังสือปรัชญาสั้นๆ วันละ 10-15 นาที แล้วจดบันทึกความคิดที่ได้ ให้ส่วนเหตุผลของจิตวิญญาณ (ตามทฤษฎีจิตวิญญาณสามส่วนของเพลโต) ครอบงำความปรารถนาและอารมณ์ ช่วยดึงให้จิตวิญญาณเข้าใกล้โลกของแบบ
แต่ละวันของชีวิต ตั้งเป้าว่าจะพยายามปฏิบัติต่อผู้อื่นด้วยความยุติธรรม ความเมตตา และความซื่อสัตย์ โดยยึดหลักการที่สอดคล้องกับ "แบบของความดี”
ช่วยเหลือผู้อื่นโดยไม่หวังผลตอบแทนทุกวัน หรือ
หากวันนี้มีข้อขัดแย้งกับคนใกล้ชิดหรือเพื่อนร่วมงาน ก็ตั้งใจว่าจะคิดถึงวิธีแก้ปัญหาที่เป็นธรรมและดีต่อทุกฝ่าย แทนที่จะปล่อยให้อารมณ์ครอบงำ
ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงทั้งหมดในคราวเดียว อาจเริ่มด้วยการฝึกไตร่ตรองวันละ 5 นาที หรืออ่านงานของเพลโตสัปดาห์ละครั้ง โดยถ้าหาคู่สนทนาเชิงปรัชญา (dialectic) ได้ก็จะช่วยเกื้อหนุนกัน
การเข้าถึงโลกของแบบต้องใช้เวลาและการฝึกฝนอย่างต่อเนื่อง เพลโตเน้นว่าการตรัสรู้เป็นกระบวนการที่ค่อยๆ เกิดขึ้น (เหมือนการออกจากถ้ำในอุปมานถ้ำ)
การฝึกในชีวิตประจำวันเพื่อเข้าถึงความสุขในโลกของแบบตามแนวคิดของเพลโต ต้องเน้นการพัฒนาสติปัญญา ควบคุมความปรารถนา ศึกษาความรู้ ไตร่ตรองอย่างลึกซึ้ง และใช้ชีวิตอย่างมีคุณธรรม วิธีเหล่านี้ช่วยให้จิตวิญญาณหลุดพ้นจากโลกกายภาพและเข้าใกล้ความจริงอันสมบูรณ์แบบ ซึ่งอาจนำไปสู่ความสุขที่เหนือล้ำกว่าความสุขทุกอย่างที่คุณเคยผ่านมา
#ปรัชญา #คติ #ธรรมชาติ #จิตวิทยา #ความสุข
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
