ท่ามกลางหิมะที่หนาวเย็น และอุณภูมิติดลบสุดขั้ว แม้แต่น้ำยังเป็นน้ำแข็งได้ มีสัตว์บางพวกที่เอาตัวรอดมาได้ในสถานที่แห่งนี้ มันไม่แข็งตายได้อย่างไรกัน มาดูกันเลย “ตอนที่ 7 เลือดไร้สีมีด้วยรึนี่?”
Photo reference : (uwe kils/Wikimedia Commons) https://www.mnn.com/earth-matters/animals/photos/11-intriguing-transparent-animals/crocodile-icefish
ที่คุณผู้ชมเห็นอยู่นี่คือปลาน้ำแข็งจระเข้(crocodile ice fish) นั่นเอง มันเป็นปลาในวงศ์ Channichthyidae เป็นสัตว์มีกระดูกสันหลังพวกเดียวที่ไม่มีฮีโมโกลบิน แปลกแต่จริง เลือดของเขาเป็นสีใส และเมื่อเลือดแข็งตัวยังกลายเป็นสีขาวอีกต่างหาก
พวกมันอาศัยอยู่ในแถบทะเลแอนตาร์กติกาซึ่งอยู่แถบขั้วโลกใต้ที่ทวีปซึ่งหนาวเย็นที่สุดในโลก โดยอุณหภูมิระหว่างประมาณ -2 ถึง 2 องศาเซลเซียสคงที่ตลอดทั้งปีเลย ถามว่าเลือดไม่แข็งเหรอ บอกเลยว่าไม่ เพราะเขามีสารต้านการแข็งตัวในเลือดอยู่แล้ว
แอนตาร์กติกา = Photo reference : (National Geographic) https://ngthai.com/environment/12484/antarctica-continent/
มีการค้นพบปลาชนิดนี้แล้ว 23 สปีชีส์ นักวิทยาศาสตร์ส่วนมากเชื่อว่าสาเหตุที่พวกมันมีเลือดสีใสเพราะ การฟอร์มตัวของน้ำแข็งส่วนแรกที่ขั้วโลกใต้ (Antarctic Polar Frontal Zone) และ การเกิดกระแสน้ำเย็นแอนตาร์กติกา (Antarctic Circumpolar Current) มีผลต่อวิวัฒนาการของมันเมื่อประมาณ 25-22 ล้านปีก่อน
นั่นก่อให้เกิดการบริเวณที่เย็นยะเยือกตลอดทั้งปีที่มีขนาดใหญ่เป็นทวีป กระแสน้ำเย็นตัดขาดพวกมันออกจากกระแสน้ำอุ่น ทำให้ปลาจระเข้น้ำแข็งไม่มีทางเลือกนอกจากปรับตัวให้รอดชีวิตได้
แต่เลือดของมันมีที่มาจากเลือดแดงนะ!!! เลือดแดงของมนุษย์มีฮีโมโกลบิน (โปรตีนที่ช่วยในการจับตัวกับออกซิเจน) และฮีโมโกลบินนี่เองที่ทำให้เลือดมีสีแดง แต่เจ้าปลาน้ำแข็งจระเข้นั้น ไม่มีฮีโมโกลบิน เอ๊ะ! แปลก แล้วเพราะอะไรถึงกล่าวว่ามีที่มาจากเลือดแดงล่ะ
นั่นเป็นเพราะนักวิทยาศาสตร์พบว่ามันมีชิ้นส่วนไม่สมบูรณ์ของยีนส์ฮีโมโกลบินหลงเหลืออยู่แม้ว่าพวกมันจะไม่ผลิตฮีโมโกลบินแล้วก็ตาม
สำหรับปลาน้ำแข็งโจนาธ หรือ Neopagetopsis ionah (Jonah's icefish) เป็นปลาน้ำแข็งจระเข้ตัวเดียวที่ดูเหมือนจะมียีนส์ฮีโมโกลบินสมบูรณ์ที่สุด แต่มันก็ไม่สามารถใช้การได้ โดยใน 15ใน 16 ชนิดที่มีการทดลอง พบว่าส่วนเบต้าซับยูนิทยีนส์ (beta subunit gene) ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของฮีโมโกลบิน ถูกลดทอนให้หายไป
ปลาน้ำแข็งโจนาธ = Photo reference : http://fishbase.sinica.edu.tw/identification/RegionSpeciesList.php?resultPage=2&c_code=I555
แปลกไปกว่านั้นคือมันไม่มีเม็ดเลือด นั้นหมายความว่าพลาสม่า หรือน้ำเลือด คือสิ่งเดียวที่ลำเลียงออกซิเจนไปทั่วร่างกาย แต่ถ้าเป็นแบบนี้หมายความว่า ความสามารถในการลำเลียงออกซิเจนของเลือดนั้นค่อนข้างต่ำ โดยคิดเป็น 10% ของความสามารถในการลำเลียงออกซิเจนของสัตว์ที่มีฮีโมโกลบินเท่านั้น
มันชดเชยฮีโมโกลบินที่หายไปด้วยวิธีการ 4 วิธีการ
1. ลดอัตราการเต้นของหัวใจและการเผาผลาญ ทำให้กลายเป็นปลาที่เคลื่อนไหวช้า และมันไม่ต้องการอาหารมากอีกด้วย
2. ขยายหลอดเลือดให้ใหญ่ขึ้น รวมถึงเส้นเลือดผอยก็ใหญ่ขึ้นถี่ขึ้น น้ำเลือดก็มากขึ้น เพื่อเพิ่มพื้นที่ในการลำเลียงออกซิเจน
3. ทำให้เม็ดเลือดหายไปเพื่อลดความหนืดของเลือด ทำให้สามารถปั๊มเลือดด้วยความดันต่ำไปเลี้ยงได้ทั่วร่างกาย
4. รับออกซิเจนเข้าทางผิวหนังที่บางได้ เพื่อให้เลือดที่กลับเข้าไปในหัวใจมีออกซิเจนพอที่จะเลี้ยงหัวใจ
5. ไม่มีกระเพาะลมในการลอยตัว มันอาศัยอยู่ตามพื้นมหาสมุทรที่อุ่นกว่าด้านบนผิวน้ำ และยังคอยซุ่มตามพื้นมหาสมุทรเพื่อจับเหยื่อกิน
ปลาน้ำแข็งจระเข้ = Photo reference : https://www.underwatertimes.com/news2/Antarctic_Ice_Fish.jpg
เหตุที่มันทำแบบนี้ได้เกิดจากปัจจัยเดียวเท่านั้น
1. อุณหภูมิหนาวเย็นคงที่ตลอด ทำให้อากาศละลายในน้ำได้ดีมาก พูดง่ายๆ ในน้ำที่เย็นมีออกซิเจนเยอะกว่าน้ำอุ่นนั่นเอง
หมายความว่าเกิดอีกหน่อยอุณหภูมิโลกสูงขึ้นน้ำแข็งละลายฉับพลัน ในพวกที่ไม่มีเบต้าซับยูนิทยีนส์ของฮีโมโกลบินเหลือเลย อาจจะปรับตัวไม่ได้ต้องตายไปนั่นเอง
หวังว่ามนุษย์เราจะไม่เหมือนเจ้าปลาน้ำแข็งจระเข้นะคะหวังว่าจะสามารถแก้ไขหรือรองรับภัยจากโลกร้อนได้
สำหรับวันนี้ไปก่อนนะคะ ราตรีสวัสดิ์ค่ะ
.
.
.
ติดตามตอนต่อไปได้ในคืนวันพรุ่งนี้ (ดึกๆ จ้า) “ตอนที่ 8 : สัตว์อะไรเอ่ยเลือดสีเหลือง?”
Reference / อ้างอิง
เนื้อหาเรียบเรียงโดย : โลกสีฟ้าป.ปลาตัวจิ๋ว
วันที่25 พ.ค. พ.ศ. 2562
แอดไม่ได้เป็นเจ้าของภาพแต่อย่างใดค่ะ ลิงค์ที่มาของภาพปรากฎอยู่ใต้ภาพค่ะ
*** รับปรึกษาปัญหาเกี่ยวสัตว์น้ำ ปลาป่วย อุปกรณ์ เครื่องกรอง ชนิดพันธุ์ปลา ฟรีไม่คิดค่าใช้จ่ายค่ะ
เฟสบุ๊คเพจ : โลกสีฟ้าปปลาตัวจิ๋ว จำหน่ายอุปกรณ์และสัตว์
- 7
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
