Fluoxetine : ยาต้านซึมเศร้า...มีที่มาอย่างไร
สาระเบาๆในเย็นวันจันทร์ที่ 21 ตุลาคม 2562 วันนี้ขอนำเสนอเรื่องราวการค้นพบยาตัวหนึ่ง นั่นก็คือยา Fluoxetine ยาตัวนี้ถ้าใครสังเกตดีๆจะเห็นว่าโผล่มาอีกแล้ว จริงๆก็โผล่มาหลายบทความแล้วด้วย พูดถึงกันบ่อยมาก หากใครจำได้ยาตัวนี้เราใช้รักษาโรคซึมเศร้านั่นเอง
สืบเนื่องจากได้อ่านบทความเรื่อง Fluoxetine กับความผิดปกติทางเพศ ที่ตนเองเคยเขียนไว้และได้กล่าวทิ้งท้ายเรื่องที่มาของยาตัวนี้ จึงขอนำมาบอกเล่าในวันนี้ละกัน
บุคคลสำคัญที่เป็นพระเอกของเรื่องนี้เลยก็คือ Ray W. Fuller ขอเรียกสั้นๆว่า Fuller ละกัน
Ray W. Fuller
Fuller เป็นนักเคมีชาวอเมริกัน เมื่อปีค.ศ. 1963 เขาได้เข้ามาทำงานที่บริษัท Eli Lilly จากนั้นได้ทดลองโดยใช้สาร Chloroamphetamine โดยฉีดสารนี้เข้าไปที่หนู สารนี้สามารถยับยั้งการหลั่ง Serotonin ในสมองได้ โดย Fuller เชื่อว่านี่จะเป็นจุดเริ่มต้นของการศึกษาสารเคมีในสมองนั่นเอง
พูดถึงหนูทดลองก็นะ ขอนอกเรื่องหน่อยละกัน สมัยที่ยังเป็นนักศึกษาเภสัชศาสตร์อยู่ ช่วงปิดเทอมได้มีโอกาสช่วยงานวิจัยของรุ่นพี่ปริญญาเอกท่านหนึ่ง รุ่นพี่ทำงานวิจัยเกี่ยวกับสารสกัดในข้าวกับฤทธิ์ต้านมะเร็ง
หนูทดลอง
หลักการง่ายๆเลยเราอยากรู้ว่าสารชนิดนี้ (สกัดมาจากข้าว) สามารถยับยั้งเซลล์มะเร็งลำไส้ได้ไหม
ประเด็นคือเราจะไปหามะเร็งลำไส้มาจากที่ไหน แน่นอนก็คงไม่พ้นหนูทดลอง หนูทดลองปกติก็เป็นหนูปกตินี่แหละ แต่หากเราสนใจเรื่องใดเรื่องหนึ่งเราต้องทำให้หนูนั้นไม่ปกติ เช่นในที่นี้จะศึกษาเรื่องของมะเร็งเราก็ทำให้หนูกลายเป็นมะเร็งเลย โหดร้าย
หนูน่าสงสารมากถูกทำให้เป็นมะเร็งลำไส้ ท้องเป่งมาก แต่ไม่ตายนะ หนูยังตายไม่ได้ เพราะเรายังไม่ได้ทดลองสารสกัดของเราเลย
อธิบายมาถึงตรงนี้อยากจะให้เห็นว่ากว่าเราจะได้ยาอะไรมาสักตัว เราต้องทดลองในหนูไปแล้วกี่ตัว หนูจึงได้ชื่อว่า "ตัวแทนชีวิตคน" และเป็นแค่ด่านที่ 1 นะ ยังมีอีกหลายด่านกว่ายาจะผลิตและวางขายในตลาดได้ ไว้วันหลังจะเล่าให้ฟัง
กลับมาที่ Fuller ของเรา Fuller ไม่ได้ทำงานคนเดียว เขามีเพื่อนนะ มีถึง 2 คน ชื่อว่า Bryan Molloy และ Wong
Fuller และเพื่อนอีก 2 คน
เพื่อนใหม่ 2 คนนี้ได้ไปเรียนรู้เรื่องสารสื่อประสาทกับอาจารย์ Solomon Snyder ที่มหาวิทยาลัย Johns Hopkins ประหนึ่งหาความรู้เพิ่มเติม เพราะเรื่องที่พวกเขากำลังวิจัย เอาจริงๆไม่ง่ายเลยนะ เรื่องเกี่ยวกับสมอง สารสื่อประสาทต่างๆ กลไกการทำงานของมันเป็นอะไรที่ซับซ้อนมากๆ
จนในที่สุดเขาทั้งสอง Bryan Molloy และ Wong ก็ค้นพบว่ามีสารอยู่ตัวหนึ่งใช้โค้ดลับว่า LY110140 สารตัวนี้มีคุณสมบัติตรงตามที่ต้องการเลย คือสามารถยับยั้งการเก็บกลับของสารสื่อประสาทที่ชื่อว่า Serotonin ได้ โดยที่ไม่มีผลข้างเคียง Fluoxetine จึงถือกำเนิดขึ้นในปีค.ศ. 1975 ภายใต้ชื่อการค้า "Prozac"
Fluoxetine จัดเป็นยาในกลุ่ม Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) แปลก็คือ มีความสามารถที่จะยับยั้งการเก็บกลับของสาร Serotonin แบบเฉพาะ คือว่าสารสื่อประสาทในสมองมีเยอะแต่ตัวนี้เลือกเฉพาะ Serotonin เป็นหลัก
ยานี้จึงสามารถใช้รักษาโรคซึมเศร้าได้ (โดยถูกรับรองให้ใช้เมื่อปีค.ศ. 1978) เพราะโรคซึมเศร้าเราเชื่อว่าอาจเกิดจากสาร Serotonin ในสมองลดลง ยาไหนก็ตามที่ทำให้สารนี้เพิ่มขึ้นได้ ถือว่าตอบโจทย์
หลังจากนั้นโลกก็ได้เปลี่ยนไป เรามียารักษาโรคซึมเศร้าแล้ว และแพทย์ก็ได้สั่งจ่ายยานี้เป็นจำนวนมากด้วย
หากไม่อยากพลาดสาระดีๆเกี่ยวกับยาอย่าลืมกดติดตาม “เภสัชกร vate มีอะไรจะบอก” ด้วยน้าา 🤗🤗
- 8
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
